نشست شورای حکام؛ بحران سوریه و برنامه اتمی ایران
۱۳۹۲ شهریور ۱۸, دوشنبه
نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز دوشنبه (۹ سپتامبر/۱۷ شهریور) در شهر وین آغاز به کار کرد. این نشست با شرکت نمایندگان ۳۵ کشور برگزار شد و پیامدهای حمله نظامی احتمالی به سوریه و برنامه اتمی ایران، از جمله موضوعات مورد بحث در آن بودند. روسیه به احتمال آسیب دیدن رآکتور تحقیقاتی سوریه در جریان حمله نظامی به این کشور اشاره کرد.
برنامه اتمی ایران نیز در دستور کار این نشست قرار دارد. این نخستین نشست شورای حکام پس از روی کار آمدن حسن روحانی است. وی یک روز پیش از این نشست، در دیدار با فرستاده نخست وزیر ژاپن گفت: «ایران کاملا به مقررات بین‌المللی از جمله معاهده ان‌پی‌تی متعهد است و همه فعالیت‌هایش زیر نظر آژانس قرار دارد».
اما یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در آستانه نشست شورای حکام با اشاره به اطلاعات موثق پیرامون ابعاد نظامی برنامه اتمی ایران، از ضرورت پاسخگویی ایران به نگرانی‌های آژانس یاد کرد. آمانو تاکید کرد که ایران برای رفع این نگرانی‌ها، باید اجازه دسترسی آژانس به یک سایت کلیدی نظامی (پارچین) را بدهد. آمانو، پیش از این نیز، خواستار پیشرفت بیشتر در مذاکرات اتمی با ایران شده بود.
دولت جدید ایران، مسئولیت مذاکرات هسته‌ای را به وزیر خارجه این کشور محول کرده است. قرار است محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در ۳۱ شهریور ماه و در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل، با کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار کند. هدف این ملاقات در نیویورک، فراهم کردن زمینه برای از سرگیری مذاکرات هسته‌ای ایران با غرب است.
اروپا و پیشنهادهای آلماتی
روزنامه شرق چاپ تهران به نقل از مصاحبه یک روزنامه عربستانی با کاترین اشتون نوشته بود که گروه ۵+۱ پیشنهادهای جدیدی برای ایران دارد. اما مایکل مان، روز دوشنبه (۹ سپتامبر/۱۷ شهریور) با تکذیب این خبر، تاکید کرد که پیشنهاد اتحادیه اروپا به ایران، همان پیشنهاد آلماتی است.
قرار است دور جدید مذاکرات ایران و گروه ۵+۱ در پایان ماه سپتامبر در وین از سر گرفته شود. خبرگزاری رویترز می‌نویسد، اگر پیشرفتی واقعی در مذاکرات اتمی با ایران حاصل نشود، آژانس در نشست بعدی خود در نوامبر، فشار بر ایران را افزایش خواهد داد.
اهداف صلح‌آمیز برنامه اتمی ایران مورد تردید غرب است اما مقامات ایرانی تاکنون نتوانسته‌اند شواهد کافی برای اثبات این موضوع را ارائه دهند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از کمبود همکاری مسئولان جمهوری اسلامی با بازرسان خود و ممنوعیت ورود آنها به تاسیسات این کشور شکایت می‌کند اما مقامات ایرانی این را نیز تکذیب می‌کنند.
یک دیپلمات غربی در مورد چشم‌انداز مذاکرات اتمی آتی به رویترز می‌گوید، اوضاع در ایران متحول شده و لحن تهران با روی کار آمدن رئیس جمهور و دولت جدید تغییر کرده است. او گفته که زمان باقیمانده تا ماه نوامبر، فرصتی برای محک زدن ایران در دو جبهه مذاکره با آژانس و گروه ۵+۱ تلقی می‌شود.
بحران سوریه؛ چالشی تازه برای ایران
سایت "دیپلماسی ایرانی" در یادداشتی به مناسبت نشست شورای حکام می‌نویسد: «برخی بر این گمانند که شرایط جاری در سوریه یکی از بدترین اتفاقاتی بود که می توانست پیش روی دولت روحانی قرار گیرد. خطر جنگ دیگری در منطقه، تمرکز تهران و طرفین مذاکره هسته‌ای را بسیار دشوار می‌سازد.»
این نوشتار از توصیه گروهی تحلیلگران یاد کرده که می‌گویند ایران و آمریکا باید نخست در مورد سوریه توافق کنند تا همکاری‌های منطقه‌ای، زمینه را برای حل مسئله هسته‌ای نیز فراهم کند.
این نوشته هم‌چنین بحران سوریه را موجب آن دانسته تا نشست شورای حکام برخلاف روال سابق به یک "گردهمایی برای صف‌آرایی علیه ایران" تبدیل نشود.