نشریات در سال ۹۱؛ اتهام تکراری "ارتباط با بیگانگان"
۱۳۹۱ اسفند ۲۸, دوشنبه
فضای ناامن فعالیت رسانه‌های غیردولتی و غیر حکومتی در ماه‌های پایانی سال ۹۱ با بازداشت تعدادی از همکاران هفته‌نامه‌ها و روزنامه‌ها ناامن‌تر از پیش شد.
حیدر مصلحی، وزیر اطلاعات ۱۴ اسفند از کشف "مجموعه‌ای متشكل از ۶۰۰ خبرنگار كه ۱۵۰ نفر آنان در داخل كشور و مابقی در خارج كشور فعالیت رسانه‌ای خود را هماهنگ می‌كردند" خبر داد که به گفته‌ی او هدف "ضربه سربازان گمنام امام زمان" قرار گرفته‌اند.
فشار بر خبرنگاران، پیش‌درآمد انتخابات سال ۹۲
اظهارات وزیر اطلاعات به بازداشت ده‌ها روزنامه‌نگار در بهمن و اسفند ماه مربوط می‌شود. مصلحی هدف از یورش به روزنامه‌نگاران را "جلوگیری از به‌وجود آمدن فتنه، قبل از انتخابات" سال ۹۲ عنوان کرده است.
"فتنه" عنوانی است که مسئولان جمهوری اسلامی به جنبش اعتراضی پس از انتخابات سال ۸۸ می‌دهند. مصلحی می‌گوید: برخی عوامل رسانه‌های داخلی مرتبط با شبكه‌های ضدانقلاب بودند كه شناسایی آنها باعث شد برنامه‌های دشمن بار دیگر با شكست مواجه شود.
سخنان وزیر اطلاعات در حالی بیان می‌شد که همکاران روزنامه‌های شرق، اعتماد، آرمان و بهار که نیمه‌ی اول بهمن بازداشت شده بودند یکی پس از دیگر و اغلب با سپردن وثیقه آزاد می‌شدند.
با اوج گیری سرکوب‌های سال ۸۸ و شدت گرفتن فشار بر فعالان رسانه‌های مکتوب و شبکه‌های اجتماعی افراد زیادی از کشور مهاجرت کردند و شماری از آنها به همکاری با رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور مشغول شدند.
اتهام‌های "غیرمطبوعاتی" به همکاران مطبوعات
مسئولان قوه قضائیه اتهام اغلب روزنامه‌نگاران بازداشت شده در سال ۹۱ را "غیرمطبوعاتی" عنوان می‌کنند. وزیر ارشاد محمد حسینی نیز نهم بهمن ماه بازداشت روزنامه‌نگاران را به نیروهای امنیتی نسبت داد و گفت که این اقدام به خاطر تخلف‌های مطبوعاتی نبوده است.
تهدید شمار دیگری از روزنامه‌نگار به بازداشت و فشار بر مسئولان سه هفته‌نامه تجربه، آسمان و مهرنامه که به توقف فعالیت آنها در نیمه اسفند منجر شد ارتباط فضای امنیتی ماه‌های اخیر با انتخابات ریاست جمهوری سال آینده را آشکارتر می‌کند.
در سال ۸۳ و در آستانه نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز موج گسترده‌ای از بازداشت و ارعاب نویسندگان اینترنتی و فعالان فضای مجازی آغاز شد. بسیاری از بازداشت شدگان همکاران مطبوعات اصلاح طلبی بوده‌اند که در سال‌های پیش از آن توقیف شده بودند.
حیدر مصلحی می‌گوید بخش خارجی شبکه‌ای که وزارت اطلاعات مدعی کشف آن شده "از لحاظ گستردگی، پرشمارتر از شاخه داخلی بوده و اكثریت قابل توجه اعضای آن را عناصر فراری فتنه ۸۸ و همكاران سابق روزنامه‌های موسوم به زنجیره‌ای تشكیل می‌دهند."
"روزنامه‌های زنجیره‌ای" عنوانی است که محافظه‌کاران به نشریات اصلاح‌طلبان در نخستین دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی می‌دادند و در سال‌های بعد نیز برای فعالیت‌های رسانه‌ای این جناح به کار برده می‌شود.
سخنان خامنه‌ای و آغاز یورش به مطبوعات
به رغم ادعای مصلحی اتهام "ارتباط با بیگانگان" فقط به حوادث سال ۸۸ مربوط نمی‌شود و پیش از آن نیز به روزنامه‌نگاران منتقد زده می‌شده است. سرکوب روزنامه‌نگاران پیش از انتخابات سال ۸۴ نیز با این اتهام انجام می‌شد که آنها از آمریکا دستور می‌گیرند و از مرکزی در پراگ سازماندهی می‌شوند.
یورش سراسری به مطبوعات با اشاره و فرمان رهبر جمهوری اسلامی، آیت‌الله خامنه‌ای آغاز شد که اول اردیبهشت ۱۳۷۹ در سخنانی که تا آن زمان به این صراحت بیان نشده بود گفت: بعضى از این مطبوعاتى كه امروز هستند، پایگاه‌هاى دشمن هستند.
خامنه‌ای با اشاره به این که "دستگاه‌هاى استكبارى دنیا - و در رأس همه امریكا - از تبلیغات براى ساقط كردن و ایجاد اغتشاش در كشورها استفاده مى‌كنند" افزود، این کار قبلا از طریق رادیوها انجام می‌شد اما اکنون "به‌جاى رادیوها آمده در داخل كشور ما پایگاه زده است!"
رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی اول اردیبهشت ۷۹ در مصلی تهران گلایه می‌کند که "امروز مطبوعاتى پیدا مى‌شوند كه همه همتشان، تشویش افكار عمومى و ایجاد اختلاف و بدبینى در مردم و خوانندگانشان نسبت به نظام است!"
نگرانی از "حمله سنگین به ولایت فقیه"
پس از سخنان آیت‌الله خامنه‌ای تمام روزنامه‌هایی که به جناح اصلاح‌طلب حکومت نزدیک بودند و یا به یکی از تشکل‌ها و گروه‌های این جناح تعلق داشتند توقیف شدند.
رهبر جمهوری اسلامی نزدیکی فکری و نظری این مطبوعات را به سرسپردگی آنها به قدرت‌های خارجی تعبیر می‌کند و می‌گوید: «ده عنوان، پانزده عنوان روزنامه، گویا از یك مركز هدایت مى‌شوند، تیترهایی می‌زنند که هر کس نگاه کند، فکر می‌کند همه چیز در کشور از دست رفته است.»
ظاهرا سخنان ۱۲ سال پیش آیت‌الله خامنه‌ای از آن زمان تا کنون سرلوحه‌ی برخورد با نشریات غیر حکومتی شده است. برخی از عبارت‌های او امروز عینا از سوی مقام‌های امنیتی و اطلاعاتی برای توجیه سرکوب روزنامه‌نگاران به کار برده می‌شود.
وزارت اطلاعات ۱۱ بهمن سال ۹۱ در اطلاعیه‌ای در مورد بازداشت روزنامه‌نگاران مدعی شد که ماموران امنیتی در مسیر "مبارزه با هرگونه نفوذ و دخالت بیگانگان و بدخواهان ملت آزاده ایران اسلامی، موفق به کشف یکی از بزرگترین شبکه‌های رسانه‌ای متصل به اردوگاه رسانه‌ای استکبار گردید."
وزیر اطلاعات ۱۴ اسفند ۹۱ روزنامه‌نگاران بازداشت شده را عوامل داخلی دشمن خارجی توصیف می‌کنند که با "حمله سنگین به ولایت فقیه" و "بزرگنمایی مشكلات و خبرسازی" در صدد "تضعیف انقلاب اسلامی" هستند.
حذف رقیب سیاسی به بهانه "ارتباط با استکبار"
ادعای مصلحی در مورد ضربه زدن "سربازان گمنام امام زمان" به شبکه‌ای متشکل از ۶۰۰ روزنامه‌نگار داخل و خارج بسیار اغراق آمیز و تبلیغاتی به نظر می‌رسد.
تهدید روزنامه‌نگاران در دفتر روزنامه‌ها، گرفتن کارت خبرنگاری برخی از آنها، فیلمبرداری از اعضای تحریریه روزنامه‌هایی چون اعتماد و بازداشت و آزاد کردن کسانی که متهم به عضویت در "بزرگترین شبکه‌های رسانه‌ای متصل به اردوگاه رسانه‌ای استکبار" خوانده شده‌اند گواه دیگری بر اهداف واقعی برخوردهای اخیر امنیتی است.
مهمترین نشریات غیر دولتی و غیر حکومتی در ایران به یکی از گروه‌های یا گرایش‌های جناح اطلاح‌طلبان جمهوری اسلامی تعلق دارند. به همین دلیل بخشی از گردانندگان اصلی این نشریات اگر از سیاستمداران و اعضای ارشد این جناح هم نباشند با آنها روابط نزدیکی دارند.
به عبارت دیگر برخورد با همکاران نشریات "غیرخودی" پیش از آنکه به "ارتباط با بیگانگان و استکبار" ربط داشته باشد، می‌تواند تصفیه حساب جناحی و سیاسی، و ارعاب فعالان رسانه‌ها در استانه انتخابات تلقی شود.
بر این اساس یورش اخیر به همکاران نشریات نزدیک به اصلاح‌طلبان را می‌توان به نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری ۲۴ خرداد ۹۲ و در ادامه مسیری تلقی کرد که از یک دهه پیش برای "یکدست کردن" حاکمیت آغاز شد؛ پروژه‌ای که اگر با موفقیت طی شده بود و می‌توانست طی شود، نیازی به فعال کردن دوباره و چندباره "سربازان گمنام امام زمان" علیه روزنامه‌نگاران نداشت.
مفاهیم جاسوسی و رابطه با بیگانگان، به ویژه در جایی که صحبت از مخالفان و منتقدان در میان باشد، از پر کاربردترین اصطلاحات ادبیات سیاسی جمهوری اسلامی است.