نزدیکی ترکیه به آمریکا پس از کشته شدن سربازانش در ادلب

ینس استولتنبرگ، دبیر کل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، پس از نشست فوق‌العاده این سازمان در خصوص ادلب از روسیه و سوریه خواست به حملات خود در ادلب پایان دهند.

استولتنبرگ ضمن همدردی با کشته شدن ۳۳ سرباز ترکیه گفت "همه متحدان به ترکیه تسلیت گفتند" و حمایت کامل خود را از این کشور اعلام کردند. او تاکید کرد که ناتو به محافظت از مرزهای ترکیه ادامه خواهد داد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

رسانه‌های ترکیه گزارش دادند که پس از کشته شدن سربازان این کشور ارتش ترکیه ۲۰۰ موضع و محل استقرار سربازان سوری را بمباران کرد. در این حملات بیش از ۳۰۹ سرباز سوریه کشته شدند. خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه گفت پنج فروند بالگرد، ۲۳ تانک، ۲۳ توپ و هویتزر در این حملات نابود شدند.

بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا حمله به کاروان نظامی ترکیه در ادلب را محکوم کردند. وزیر امور خارجه فرانسه خواستار "پایبندی رژیم اسد و روسیه به تعهدات" خود برای  كاهش تنش در ادلب شد. بریتانیا تقاضای برگزاری نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل شد. نماینده اتحادیه اروپا هم "حملات رژیم اسد و حامیانش به ادلب را غیرقابل قبول" دانست.

گفتوگوی تلفنی اردوغان با مرکل و ترامپ

ترکیه به تلاش‌های دیپلماتیک خود برای اجرای آتش‌بس در ادلب سوریه نیز ادامه می‌دهد. در این ارتباط رجب طیب اردوغان با آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، طی تماس تلفنی تحولات اخیر ادلب را مورد بررسی قرار داد. مرکل در این تماس تلفنی حمله به نیروهای ترکیه در ادلب را محکوم کرده و خواهان توقف حملات رژیم اسد و حامیانش به ادلب شده است.

صدراعظم آلمان به ترکیه وعده داده است که در خصوص مشکلات پناهجویان سوری در ادلب کمک خواهد کرد.

مقامات آمریکایی هم از "هم‌پیمان خود در ناتو" حمایت کردند. لیندسی گراهام، سناتور بانفوذ آمریکایی، خواستار برقراری منطقه پرواز ممنوع در ادلب شد. سفارت آمریکا در آنکارا با ارسال پیامی در توییتر کشته شدن سربازان ترکیه را به زبان ترکی تسلیت گفت.

مرکز ارتباطات نهاد ریاست جمهوری ترکیه اعلام کرد که اردوغان با دونالد ترامپ، همتای آمریکایی خود، تحولات ادلب را بررسی کرده و در ارتباط با "پیشگیری از تراژدی بزرگ انسانی در ادلب" به بحث و مشورت پرداخته است. اردوغان در تماس با ترامپ بر موضع خود در ارتباط با خروج نیروهای بشار اسد از منطقه تعیین‌شده طبق توافق سوچی در ادلب نیز تاکید کرده است.

واکنش روسیه و ایران به کشته شدن سربازان ترکیه

برخلاف کشورهای غربی، روسیه موضع دیگری اتخاذ کرده است. وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که از نیروهای هوایی روسیه در حادثه کشته‌شدن سربازان ترکیه استفاده نشده است ولی مقامات این وزارتخانه مدعی شدند که نظامیان ترکیه‌ای کشته شده در حملات هوایی نیروهای دولتی سوریه به همراه "تروریست‌ها" در آن منطقه حضور داشته‌اند.

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه هم در واکنش به کشته شدن سربازان ترکیه گفت: «ارتش سوریه به طور کامل این حق را دارد تا با تروریست‌ها در ادلب مقابله کند و مسکو نمی‌تواند آنها را از این کار منع کند.»

لاوروف تاکید کرد روسیه نمی‌تواند ارتش سوریه را ملزم به رعایت مقررات مندرج در قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل در مورد جنگ علیه تروریسم کند.

وزیر خارجه روسیه همچنین گفت که طرف روسی بلافاصله پس از دریافت اطلاعات در مورد تلفات ارتش ترکیه اقدامات لازم را برای برقراری آتش بس کامل از سوی نیروهای سوریه انجام داد و زمینه خروج اجساد سربازان کشته شده و همچنین زخمی‌ها را به ترکیه تأمین کرد.

وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز در خصوص تحولات جاری در ادلب بیانیه‌ای صادر کرد. در این بیانیه آمده است که "ایران از نزدیک و با حساسیت در حال رصد و پیگیری تحولات میدانی و پیامدهای منطقه‌ای جاری در ادلب بوده و بر ضرورت مدیریت فضای متشنح موجود و آرام سازی آن در اسرع وقت تاکید دارد."

ایران در این بیانیه درباره کشته شدن سربازان ترکیه اظهارنظری نکرده اما پیشنهاد کرده است "در شرایط حساس کنونی" نشست سه‌جانبه‌ ایران، روسیه و ترکیه در تهران برگزار شود.

چگونگی حمایت ناتو از ترکیه

همبستگی ناتو و کشورهای غربی با ترکیه این گمانه زنی را نیز تقویت کرد که امکان نزدیکی ترکیه به ناتو و به ویژه آمریکا بیشتر شده است.

حال موضع‌گیری صریح اعضای ناتو در حمایت از ترکیه تا چه حد می‌تواند پشتوانه عملی داشته باشد؟

آرتیوم دینچ، عضو هیات علمی دانشگاه "گوموشخانه" ترکیه در پاسخ به این پرسش دویچه وله فارسی گفت که ترکیه بر اساس ماده چهار پیمان ناتو عمل کرده که هدفش فقط رایزنی و جلب همبستگی اعضای ناتو با این کشور بوده است.

دینچ در ادامه گفت ترکیه به آنچه خواسته رسیده است. ناتو رسما در کنار ترکیه قرار گرفت و از روسیه خواست که به حملات خود در ادلب پایان دهد.

اما به گفته این کارشناس، اجرایی شدن کمک ناتو به ترکیه به ماده پنچ این پیمان مربوط است که ترکیه فعلا فقط خواستار اجرای ماده چهار آن شده است.

اما اگر ترکیه خواستار اجرای ماد ه پنج بشود به نظر این کارشناس به دو دلیل اعضای ناتو آن را نخواهند پذیرفت: «دلیل اول این است که درباره مشروعیت اجرایی شدن کمک به ترکیه در داخل ناتو اختلاف نظر وجود دارد. دلیل دوم ناتو و به خصوص آمریکا در اجرا کردن کمک‌های خود به ترکیه و استقرار موشک‌های دوربرد پدافند هوایی مطالباتی در راستای تجدید نطر ترکیه در قبال روابطش با روسیه و ایران مطرح خواهند کرد که در چنین شرایطی انتظار نمی‌رود ترکیه آن را بپذیرد.»

این کارشناس در ادامه تاکید کرد که اگر ترکیه به آمریکا و غرب نزدیک شود و در روابط خود با روسیه و ایران تجدید نظر کند تغییرات بنیادین در تعادل قوا در بین کشورهای منطقه بوجود خواهد آمد و تبعات خود را در سطح روابط بین‌الملل نشان خواهد داد. به باور این کارشناس، ترکیه در آن صورت عملا در مقابل اتحاد روسیه، سوریه و ایران قرار خواهد گرفت.

محمد صالح خاتم، کارشناس امور ایران و ترکیه از شهر استانبول هم می‌گوید با وجود عضویت ترکیه در ناتو به نظر می‌رسد که ترکیه هنوز به ناتو به عنوان یک شریک مطمئن نگاه نمی‌کند. اما در شرایط کنونی مجبور است از ناتو و آمریکا انتظار حمایت داشته باشد. ضمن آنکه بحرانی شدن اوضاع در ادلب برای اروپا پیامدی دردناک خواهد داشت و سبب هجوم صدها هزار پناهجو به مرزهای اروپا خواهد شد.

این کارشناس در ادامه درباره تاثیر نزدیکی بیشتر ترکیه به ناتو و آمریکا هم گفت: «ترکیه در قضیه ادلب نهایت تلاش خود را کرده است که با روسیه و ایران درگیر نشود. هنوز هم در بیانیه‌های رسمی از روسیه به عنوان عامل حمله خونین به سربازان ترکیه اسم برده نمی‌شود. اما ترکیه اگر حمایت قاطع ناتو را پشت سر خود ببیند احتمالا موضعی قوی‌تر علیه روسیه و شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران اتخاذ خواهد کرد.»

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

به گفته محمد صالح خاتم روابط اقتصادی ترکیه با ایران چندان تاثیری از تفاوت دیدگاه‌های دو کشور پیرامون مسایل منطقه نمی‌گیرد اما اختلافات سیاسی ترکیه با ایران ممکن است اندکی افزایش پیدا کند. این کارشناس نتیجه می‌گیرد که ترکیه و ایران اختلافات خود را به بعد نظامی و درگیری مستقیم در سوریه نخواهند کشاند.