نتیجه یک نظرسنجی: پناهجویان به آلمان رنگ و غنا می‌بخشند
۱۳۹۵ شهریور ۱, دوشنبه
در سال گذشته میلادی مردان، زنان و کودکان زیادی که به خاطر سرکوب، جنگ و خونریزی ناگزیر به ترک وطن خود شده بودند، از طریق مسیر بالکان راهی کشورهای شمالی و غربی اروپا شدند. در تابستان ۲۰۱۵ و ماه‌های پس از آن صدها هزار آواره و پناهجو که اکثر آنها سوری، عراقی و افغان بودند، قدم به خاک آلمان گذاشتند.
آنگلا مرکل، صداعظم آلمان نزدیک به یک سال پیش دقیقا در روز ۳۱ اوت در ارتباط با مهار موج پناهجویان گفته بود: «ما موفق می‌شویم»؛ جمله‌ای که تعیین‌کننده خط مشی سیاستهای او در زمینه پناهجویان بوده است.
بیشتر بخوانید: پناهجویان با توسعه یک اپ به جنگ دیوان‌سالاری آلمان رفتند
آیا سیاست‌گذاریهای مرکل و موضع و برخورد او با مسئله پناهجویان دگرگونی آلمان را نیز به دنبال داشته است؟ و اگر آری در چه زمینه‌هایی و از چه لحاظ؟ موسسه نظرسنجی "اینفراتست دیامپ" (infratest diamap) به سفارش دویچه وله دست به انجام نظرسنجی‌ای رسمی زده تا پاسخ این پرسش‌ها را بیابد.
حدود یکهزار شهروند آلمانی با گرایشهای سیاسی و حزبی گوناگون که واجد شرایط رأی‌دهی هستند در این نظرسنجی شرکت جسته‌اند. در رابطه با پیامدهای ورود پناهجویان و سیاستهای دولت آلمان چهار نظر کلی مطرح شده‌اند و شرکت‌کنندگان در نظرسنجی این امکان را داشته‌اند که بگویند، موافق یا مخالف این نظر هستند.
عرصه آموزش و پرورش
ارزیابی‌های خوشبینانه حاکی از آن است که هزینه‌ی رسیدگی به امور آوارگان و پناهجویان در آلمان ۱۵ میلیارد یورو در سال بالغ خواهد شد. کسانی که وارد آلمان می‌شوند، اول از همه باید از لحاظ مسکن و خوراک تأمین شوند.
همپیوندی اجتماعی آنان نیز تنها زمانی ممکن است که آنان زبان آلمانی بیاموزند و سپس به کارآموزی و تحصیل بپردازند.
برای رسیدن به این هدف نیز به موازات، نیاز به مربیان و آموزگارانی است که بتوانند وظیفه آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان تازه‌وارد را در کودکستان‌ها و مدرسه‌ها برعهده گیرند.
آیا نظام آموزشی و اجتماعی آلمان با توجه به شرایط کنونی زیر فشار قرار گرفته و با چالشی روبروست که به سختی توان رفع آن را دارد؟ ۵۱ درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی به این پاسخ پرسش مثبت داده‌اند.
البته این میزان در بین شرکت‌کنندگانی که هوادار حزب راستگرای "آلترناتیو برای آلمان" (AfD) هستند به مراتب بیشتر بوده و بر ۸۴ درصد بالغ می‌شود. این در حالی است که ۶۸ درصد از شرکت‌کنندگان هوادار حزب سبزها بر این باورند که سیستم آموزشی و اجتماعی آلمان قادر به رویارویی با چالش کنونی است.
تأثیرات بر اقتصاد و بازار کار
تأثیرات و پیامدهای اقتصادی سیاستهای آنگلا مرکل و دولت آلمان نیز از موضوعاتی است که در نظرسنجی موسسه "اینفراتست دیامپ" بررسی شده است. آلمان از لحاظ جمعیت‌شناختی با مشکل روبروست، میانگین عمر در این کشور و همچنین شمار بازنشستگان پیوسته رو به افزایش است و بازار کار این کشور نیاز مبرم به نیروهای جوان دارد.
آیا پناهجویان قادر به پر کردن این خلاء هستند؟ هر چه باشد می‌توان تصور کرد فردی که زبان آلمانی بلد است، دوره‌ای آموزشی یا تحصیلی گذارنده و توانایی کارکردن نیز دارد، بتواند در بازار کار آلمان به فرصتی شغلی دست یابد.
این گمانه‌زنی و محاسبات آنقدر هم ساده نیست. ۲۰ درصد از قدرت و دستاورد اقتصادی آلمان در عرصه‌های ماشینسازی، هواپیماسازی و صنایع الکترونیک حاصل می‌شود؛ عرصه‌هایی که در کشورهای پناهجویان از سنت و جایگاه لازم برخوردار نیستند. به همین خاطر هم اکثر آوارگان و پناهجویان تحصیلات و صلاحیت لازم برای اشتغال در این عرصه‌ها را ندارند.
با وجود این ۵۱ درصد پرسش‌شوندگان در این نظرسنجی بر این باورند که نیروی کار تخصصی که به همراه پناهجویان وارد آلمان شده و می‌شود، باعث تقویت اقتصاد این کشور خواهد شد. البته در این مورد نیز نظر هواداران حزب AfD کاملا متفاوت است و تنها ۹ درصد آنان به این مسئله اعتقاد دارند.
نکته درخور توجه آنکه آن دسته از شرکت‌کنندگانی که جوان و برخوردار از سطح تحصیلات و درآمد بالا بوده‌اند، سوای گرایشهای حزبی و سیاسی خود بر تأثیر مثبت پناهجویان بر اقتصاد آلمان باور دارند. اکثر افراد بالای ۵۰ سال و همچنین کسانی که تنها ۱۰ کلاس مدرسه رفته‌ا‌‌‌‌‌‌ند و سطح تحصیلات پایینی دارند، چنین اعتقادی ندارند.
پیامدهای اجتماعی
پیامدها و دگرگونی‌های اجتماعی در کنار مسائل آموزشی و اقتصادی از دیگر موضوعاتی است که در ارتباط با ورود آوارگان و پناهجویان به آلمان به آنها اشاره شده است.
امروزه به خوبی می‌توان دید که زندگی اجتماعی در آلمان به ویژه در شهرهای بزرگ رنگارنگ‌تر شده است. آیا این روند در آینده تشدید خواهد شد؟
در مجموع ۵۶ درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی موسسه "اینفراتست دیامپ" معتقدند که ورود پناهجویان به جامعه آلمان رنگ و غنا می‌بخشد.
این میزان البته بستگی به گرایشهای سیاسی پرسش‌شوندگان متفاوت است و در بین هواداران حزب سبزها بر ۷۹ درصد و در بین هواداران حزب راستگرای AfD بر تنها ۷ درصد بالغ می‌شود.
مسائل امنیتی
نکته پایانی و مهم دیگری که در نظرسنجی موسسه "اینفراتست" مطرح شده، مسائل امنیتی است که در پی موج پناهجویی و همچنین سوقصدهای تروریستی در نقاط مختلف اروپا، ذهن دولتمردان و سیاستمداران آلمان و اروپا را به خود مشغول کرده است.
در این نظرسنجی این پرسش طرح گردیده که آیا سیاستهای آنگلا مرکل در مسئله پناهجویان خطر بروز سوقصدهای تروریستی را افزایش خواهد داد یا نه. ۵۸ درصد از کل پرسش‌شوندگان چنین اعتقادی دارند و هر چه سن آنها بالاتر و سطح تحصیلاتشان پایین بوده است، باور آنها نیز بیشتر بوده است.
در این عرصه نیز گرایشهای سیاسی و حزبی تعیین‌کننده بوده‌اند. ۸۹ درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی که هوادار حزب راستگرای AfD بوده‌اند، بر این باورند که ورود پناهجویان به آلمان افزایش شمار سوءقصدها و حملات تروریستی را به همراه خواهد داشت. این درحالی است که برای نمونه تنها ۳۵ درصد پاسخ‌دهندگان هوادار حزب سبزها چنین نظری دارند.