نبرد دیجیتالی برای کوچاندن میلیون‌ها ایرانی از تلگرام
۱۳۹۷ فروردین ۲۹, چهارشنبه
پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی چهارشنبه ۲۹ فروردین (۱۸ آوریل) اعلام کرد فعالیت خود را در پیامرسان تلگرام متوقف می‌کند. هدف از این اقدام "پاسداشت منافع ملی و برای رفع انحصار از پیامرسان تلگرام" عنوان شده است.
خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا نوشته است پایان فعالیت پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله خامنه‌ای"پیش از شروع برنامه‌ی رسمی نهادهای کشور" برای توقف استفاده از تلگرام انجام شده است.
پس از اعلام این خبر اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری نیز کانال تلگرام را ترک کرد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، ایرنا، مرکز مدیریت راهبردی افتای ریاست جمهوری در بخشنامه‌ای به تمامی دستگاههای دولتی، استفاده از پیام رسان‌های خارجی در دستگاههای دولتی را ممنوع اعلام کرد.
افتا مخفف "امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات" است. در بخشنامه این مرکز به تمامی دستگاههای اجرایی آمده است: «به استناد بند ۷ مصوبه شورای عالی فضای مجازی با موضوع سیاست‌ها و اقدامات ساماندهی پیام رسان‌های اجتماعی، باید تمامی نهادها و موسسات دولتی و عمومی غیردولتی هرگونه تبلیغات خود در محیط پیامرسانهای اجتماعی را صرفا از طریق پیامرسانهای اجتماعی داخلی که به صورت رسمی از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام می‌شود انجام دهند.»
این بخشنامه در حالی ابلاغ شده است که سه روز پیشتر وزیر ارتباطات گفته بود هیچ‌کدام از پیامرسانهای داخلی ظرفیت کافی برای جایگزینی تلگرام را ندارند. تلگرام حدود ۴۰ میلیون کاربر در ایران دارد و بخش بزرگی از کسب‌وکارهای نوپا در آن شکل گرفته‌اند. محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات در صفحه اینستاگرام خود ضمن هشدار در مورد "انسداد سرویس‌های بین‌المللی" نوشته بود: «انسداد سرویس‌های بین‌المللی صرفا با هدف تشویق کاربران به استفاده از سرویس داخلی می‌تواند به ضدهدف تبدیل شود.»
تلاش بی‌ثمر برای کنترل فضای مجازی
نمایندگان اصولگرا و حفاظت اطلاعات سپاه اما از مدتها پیش خواستار مسدود شدن پیامرسان تلگرام بودند. علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، ۱۲ فروردین از مسدود شدن شبکه تلگرام تا پایان فروردین‌ماه خبر داده بود. او گفته بود: «بخشی از تهدیدهای امنیت کشور در تلگرام رقم می‌خورد.»
بیشتر بخوانید:"بسیج پنج شبکه صدا و سیما" علیه تلگرام
تلاش مقامات جمهوری اسلامی برای جایگزین کردن پیامرسانهای داخلی تا کنون موفقیت چندانی نداشته است. میلیون‌ها ایرانی تا کنون بارها به دلیل مسدود شدن یک پیامرسان خارجی به پیامرسان خارجی دیگری کوچ کرده‌اند و تلاش برای ترغیب آنها به استفاده از پیامرسانهای داخلی بی‌ثمر مانده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
عباس عبدی، روزنامه‌نگار و پژوهشگر اجتماعی در مقاله‌ای با عنوان "چگونه به پیامرسان دخالی اعتماد کنیم؟" برای روزنامه اعتماد نوشته است که دلیل عدم استقابل کاربران از این پیام‌رسان‌ها نگرانی آنها از "تعرض به حريم خصوصی خود از سوی صاحبان قدرت" است.
مقامات جمهوری اسلامی خواستار کنترل فضای مجازی در ایران هستند. سید ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی ۱۲ اسفند ۱۳۹۶ گفته بود: «مدیران شرکت‌ها و سیستم‌های خارجی از جمله مدیر تلگرام در بسیاری از موارد با ایران همکاری سازنده‌ای دارند اما همه این مدیران به دلیل سیاست‌های آمریکا در خصوص همکاری با ایران تحت فشار هستند.»
"جنبش نامتمرکز مقاومت دیجیتالی"
روشن نیست که همکاری سازنده مدیر تلگرام با ایران چه ابعادی داشته است اما مالک این شبکه حال با فیلترینگ پیامرسان خود در ایران و روسیه روبه‌رو شده است.
او در مورد فیلترینگ تلگرام در روسیه نوشته است: «ما درخواست آژانس‌های امنیتی روسیه برای در اختیار گذاردن کلیدهای رمزگشایی پیام‌ها را رد کردیم. با وجود ممنوعیت، تاکنون در روسیه کاهش محسوسی در تعداد کاربران‌مان نداشته‌ایم.»
پاول دوروف نوشته است: «من برای حمایت از آزادی اینترنت در روسیه و هر جای دیگر، با بیت‌کویین، به اشخاص و شرکت‌هایی که وی‌پی‌ان و پروکسی راه انداخته‌اند، کمک مالی‌کرده‌ام. خیلی خوشحالم که امسال میلیون‌ها دلار به این موضوع کمک کرده‌ام و امیدوارم که دیگران نیز کمک کنند. من این مقاومت دیجیتالی را یک جنبش نامتمرکز می‌نامم که برای آزادی دیجیتال و پیشرفت جهان مقاومت کرده است.»
سرویس چندرسانه‌های اسپوتنیک روسیه چهارشنبه (۱۹ آوریل) یک روز پس از فیلترینگ تلگرام در روسیه نوشت که تلگرام فیلترینگ روسیه را دور زده و برای کاربران روس در دسترس است. تلگرام در روسیه حدود ۱۵ میلیون کاربر دارد.