ناسا ۵۰ ساله شد

" مرا به ماه ببر " (Fly me to moon)؛ این سرودی بود که سرنشینان پروژه آپولو ۱۱ شنیدند، زمانی که سفینه‌شان حدود ۴۰ سال پیش بر روی کره ماه فرود آمد. این سرود همزمان در گوش میلیون‌ها انسان دیگر در سراسر جهان طنین‌انداز شد، هنگامی‌که نیل آرمسترانگ آمریکایی (Neil Armstrong) را بر صفحه تلویزیون دیدند که به عنوان نخستین انسان، پا به کره ماه گذاشت. وی در مورد این موفقیت بزرگ جمله مشهوری دارد: «قدم برداشتن بر روی ماه، گام کوچکی برای بشر است اما پرشی بزرگ برای بشریت» .

دورخیز این پرش بزرگ اما چندان بلند نبود. تنها ۸ سال پیشتر از این واقعه تاریخی بود که جان اف. کندی، رئیس جمهور وقت ایالات متحده، به مردم کشورش وعده داد که پای انسان تا پایان همان دهه (۱۹۶۰) به فضا باز خواهد شد.

رقابتی فشرده با شوروی

در سال‌های آغازین دهه ۱۹۶۰ میلادی، آمریکایی‌ها در رقابتی شانه‌به‌شانه‌ با شوروی سابق برای سیطره بر فضا مبارزه می‌کردند. یکی از مهندسان ناسا به خاطر می‌آورد: «روس‌ها همیشه از ما جلوتر بودند. آنها نخستین ماهواره‌ها را به فضا پرتاب کرده بودند، نخستین سفینه‌های با سرنشین را به فضا فرستاده بودند و نخستین داکینگ (پیوستن فضاپیما یا ماهواره به ایستگاه یا پایگاه فضایی) را انجام داده بودند. ما همیشه یک گام از آنها عقب‌تر بودیم» . دقیقا همین رقابت با شوروی سابق بود که ۵۰ سال پیش، موجب تولد سازمان فضایی آمریکا شد.

نام مهندسان بسیاری در تاریخ ناسا به چشم می‌خورد. ورنر فن براون (Wernher von Braun) مهندس آلمانی-آمریکایی نازی، که در زمان هیتلر، در پروژه راکت‌های مشهور وی۲ (V2) فعالیت داشت هم، زمانی عضو تیم ناسا بود. دانسته‌های براون، در پیروزی آمریکایی‌ها بر شوروی تأثیر بسزایی گذاشت. تا کنون روی هم رفته ۱۲ آمریکایی به کره ماه سفر کرده‌اند. آخرین سفر ۳۵ سال پیش بوده است.

انفجار "چلنجر" ، نخستین ضربه تلخ

پس از پیروزی چشمگیر پروژه آپولو، مدتی سروصدها پیرامون ناسا فروکش کرد. دیگر از بودجه‌های میلیاردی خبری نبود و پروژه‌های عظیمی چون سفر به ماه از برنامه خارج شدند. چیزی که باقی ماند، پروژه شاتل بود که نخستین تجربه تلخ خود را در ژانویه ۱۹۸۶ برجای گذاشت: شاتل فضایی "چلنجر" لحظه‌ای پس از برخاستن از زمین منفجر شد و ۷ فضانورد سرنشین آن کشته شدند.

ناسا ۷ فضانورد دیگر خود را در حادثه سفینه "کلمبیا" از دست داد. شاتل کلمبیا، حدود ساعت ۹ صبح (به وقت محلی) روز اول فوریه ۲۰۰۳، در حال بازگشت از بیست‌وهشتمین سفر فضایی خود، بر فراز فرودگاه سازمان فضایی آمریکا (مرکز فضایی کندی) ، در آسمان تگزاس، در فاصله ۶۰ کیلومتری زمین و با سرعتی بیش از ۲۰ هزار کیلومتر در ساعت، ذوب شد.

ناسا هنوز این دو حادثه تلخ را فراموش نکرده است، هرچند که هنوز هم سفینه‌هایی به پایگاه فضایی بین‌المللی آی‌اس‌اس (ISS) فرستاده می‌شوند؛ پروژه‌ای که دو سال دیگر متوقف خواهد شد.

۲۰۲۰، بازگشت به ماه

سازمان فضایی ایالات متحده آمریکا در حال حاضر مشغول فعالیت بر روی نسل جدیدی از سفینه‌های فضایی است. آمریکایی‌ها مدلی جدید از پروژه‌ای قدیمی را اجرا خواهند کرد. جورج بوش، رئیس جمهور آمریکا در سال ۲۰۰۴ خبر داد: «ما سفینه‌هایی خواهیم ساخت که مردم را در کهکشان بگردانند و به ماه بازگردانند» .

فضانوردان آمریکایی در سال ۲۰۲۰ برای ساختن یک پایگاه به ماه خواهند رفت. این پایگاه، ایستگاه بین‌راهی سفر به کره مریخ خواهد بود.

به ماه، به مریخ و از آنجا به دل کهکشان ... سفر ادامه دارد!