میراث سمی جنگ جهانی دوم در آلمان
۱۳۹۹ مرداد ۲۷, دوشنبه
تا کنون بیش از ۲۵۰۰ نارنجک سمی در نواحی اطراف دریاچه "دتلینگر" در "لونه‌بورگر هایده" واقع در شمال آلمان، پیدا شده است. انبوهی از مهمات شیمیایی در این منطقه به مدت چند دهه در زیر جنگل‌های انبوه حوالی دریاچه مدفون مانده بود.
اگرچه این موضوع برای کارشناسان شناخته شده بود که پس از جنگ جهانی دوم تولیدات شیمیایی کارخانه گاز سمی شهر مونستر در مقیاس وسیع در ابتدا توسط نیروهای ارتش بریتانیا و سپس مقامات ایالت نیدرزاکسن سفلی در این محل ریخته شده است، اما با گذر زمان این موضوع به فراموشی سپرده شد و هیچ کدام از سیاستمداران منطقه‌ای و کشوری آلمان در طی دهه‌ها گامی در جهت جمع‌آوری این بقایای سمی و از بین بردن خطر آن برنداشتند. در نمونه‌برداری از آب آشامیدنی این منطقه نیز اثری از این مواد سمی نشان داده نشده بود.
سرانجام با فشار برخی از کارشناسان و مردم محل پنج سال پیش با نمونه‌برداری از آب چاه‌های عمیق و منابع آب زیرزمینی مشخص شد که باقیمانده مهمات شیمیایی در این محل ذخیره شده‌اند و سال‌ها است که مواد بسیار خطرناک سمی به داخل منابع آب‌های زیر زمینی وارد می‌شوند. تنها کندن گودال‌هایی به عمق یک متر در این منطقه کافی بود که اولین نارنجک‌های بسیار سمی شیمیایی جلوی چشمان ناباور مسئولان هیئت تحقیقاتی قرار گیرد.
کارستن بوبکه، رئیس این پروژه با نگرانی شدید در این باره می‌گوید: «ما فقط شانس آوردیم که کسی در این مدت این منطقه را حفاری نکرده، به راستی ما از فاصله نزدیک دفن محل نارنجک‌ها به سطح زمین بهت‌زده شده بودیم.»
دریاچه دتلینگر یکی از مناطق دیدنی آلمان است. اطراف این دریاچه احتمالا تنها یکی از محل‌هایی است که انبار مهمات شیمیایی سمی جنگی باقیمانده از دو جنگ جهانی در آلمان هستند.
کارستن هلمز، مدیرعامل یکی از شرکت‌های مهندسی آلمان که علاقمند به پژوهش در این باره است، می‌گوید که حدود ۲۰۰ منطقه دیگر در سراسر آلمان نیز چنین وضعیتی دارند. به گفته هلمز هنوز تحقیقات جامع در این باره انجام نگرفته است و مشکل اصلی اینجاست که پس از جنگ‌های جهانی بسیاری از مهمات شیمیایی مفقود شدند و هیچ کس نمی‌داند که بر سر آن‌ها چه آمده و در کجا مدفون هستند.
خاک آلوده به آرسنیک
یکی از مناطقی که در آلمان می توان وسعت خطر مهمات شیمیایی قدیمی را در آن مشاهده کرد منطقه هازل هورست در برلین است.
یک شرکت بزرگ مستغلاتی که در حال برنامه‌ریزی برای ساخت واحدهای مسکونی زیادی در این منطقه بود با نمونه‌برداری از خاک این محل و تحقیق در این باره مشخص شد که کل منطقه به ماده بسیار سمی آرسنیک آلوده است. در این محل کارخانه شیمیایی قرار داشته که در آن در طی جنگ جهانی دوم ماده بسیار سمی آرسنیک را برای کاربرد در خط مقدم جبهه تولید می کردند.
در محله اشپاندآو برلین هم وضع بهتر نبوده است. در محلی که جشن‌های عمومی بزرگ این منطقه در آن برگزار می‌شد نیز با نمونه‌برداری از خاک مفادیر زیاد آرسنیک پیدا شده است. ورود به این محل در حال حاضر برای عموم ممنوع است و کارشناسان و مسئولان تنها با لباس‌های محافظ مجاز به ورود به منطقه هستند. در این محل کارشناسان لایه به لایه مشغول خاک‌برداری هستند. تحقیقات جدید نشان می‌دهند که مناطق عمومی دیگری در اطراف این محل نیز به آرسنیک آلوده‌اند.
شمار ناکافی کارشناسان
در آلمان هنوز در این زمینه کارشناسان زیادی وجود ندارند. یکی از معدود کسانی که در این زمینه کار کرده‌اند پروفسور یوهانس پرویس، استاد برجسته دانشگاه ماینز است که در طی حدود ۳۴ سال تحقیقات وسیعی را در این زمینه انجام داده است. او مناطقی را می‌شناسد که از صد سال پیش بقایای سلاح‌ها و مهمات شیمیایی در آن قرار دارند و منطقه ممنوعه هم نیستند.
به گفته پرویس خطر مهمات شیمیایی قدیمی در آلمان دست‌کم گرفته شده و اقدامات کافی در زمینه جمع‌آوری آن تا کنون انجام نشده است. او خواستار برنامه‌ریزی سریع سیاستمداران شده است.
با عمومی شدن موضوع خطر مهمات شیمیایی مدفون شده در اطراف دریاچه دتلینگر حال قرار است مقامات محلی پروژه باز‌سازی کامل دریاچه و مناطق اطراف آن را آغاز کنند. این پروژه دست‌کم ۵۰ میلیون یورو هزینه در بر خواهد داشت و سال‌ها به طول خواهد انجامید. برای مناطق دیگر آلوده هنوز برنامه‌ریزی مشخصی صورت نگرفته است، پروژه‌هایی که هزینه‌های گزاف زیادی را به دنبال خواهند داشت.