موفقیت‌های جوانان مهاجرتبار آلمان در امر آموزش
۱۳۹۱ مرداد ۲۸, شنبه
جوانان مهاجرتبار در آلمان نسبت به جوانان آلمانی در سال‌های دهه‌ی ۱۹۹۰ از سطح آموزشی نازل‌تری برخوردار بودند. از این‌رو دولت آلمان با پیاده کردن برنامه‌های گوناگون در صدد مقابله با این وضعیت نابسامان برآمد. از جمله‌ی این اقدامات، افزایش امکانات فراگیری زبان برای کودکان سه تا شش سال در مهدکودک‌ها بود. نتایج پژوهشی که اکنون درباره‌ی کیفیت تحصیلی جوانان مهاجر تبار از سوی "موسسه‌ی اقتصاد آلمان" صورت گرفته، نشان می‌دهد که نسل جدید مهاجرتباران از این اقدامات سود برده و به پیشرفت‌های چشمگیری دست یافته‌اند.
افزایش شمار مهاجرتباران دیپلمه
آکسل پلونکه (Axel Plünnecke)، مدیر کارگروه پژوهش "موسسه‌ی اقتصاد آلمان" در این رابطه می‌گوید: «از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰، شمار جوانان مهاجرتباری که ترک تحصیل می‌کردند، از ۲۰ درصد به ۱۳ درصد کاهش یافته است.»
به گفته‌ی این کارشناس امور آموزشی، تعداد مهاجرتباران دیپلمه که در سال ۲۰۰۰، بیش از ۱۳ درصد نبود، اکنون به ۲۳ درصد رسیده است. این رقم در مورد جوانان آلمانی، در همین چارچوب زمانی، ۵۰ درصد است. به نظر آکسل پلونکه این آمار نشان می‌دهد که جوانان مهاجرتبار، از نظر آموزشی به سطح تحصیلی جوانان آلمانی نزدیک می‌شوند. بنا به نتایج این پژوهش، این پیشرفت در همه‌ی زمینه‌ها صورت گرفته است. با این حال آکسل پلونکه معتقد است که «هنوز باید تلاش بیشتری کرد.»
دشواری‌های نظام آموزشی
یکی از دلایل نازل بودن سطح تحصیلی مهاجرتباران، به‌نظر کارشناسان، جایگاه اجتماعی خانواده‌های این گروه و سطح نازل آموزشی والدین آنان نسبت به خانواده‌های آلمانی است. آکسل پلونکه در این رابطه می‌گوید: «این که پیشینه‌ی تحصیلی پدران و مادران جوانان مهاجرتبار در کیفیت آموزشی و امکانات آنان نقش مهمی بازی می‌کند، در پژوهش‌های گوناگون ثابت شده است. این عامل یکی از مشکلات ماست.»
این کارشناس بر این باور است که برای مقابله با این دشواری، باید بر شمار مدارس تمام وقت افزود و در زمینه‌ی آموزش زودهنگام در سال‌های نخستین زندگی آموزشی فرزندان مهاجرتبار سرمایه‌گذاری کرد. او در این رابطه به نظام آموزشی آلمان خرده می‌گیرد و معتقد است که این سیستم هدفمند نیست: «تازه در آخرین سال‌های تحصیلی موضوع کیفیت، سطح آموزشی و هدف‌های آن مطرح می‌شود و این مسئله که کودک در چه سنی چه باید بیاموزد، به میان می‌آید.»
مهاجران موفق و ناموفق
این که سطح آموزش پدران و مادران جوانان مهاجرتبار بر زندگی تحصیلی آنان تاثیر می‌گذارد، از نظر هاینتس رایندرز (Heinz Reinders) که استاد رشته‌ی پژوهش‌های تجربی آموزشی در دانشگاه وورتسبورگ است، قابل انکار نیست.
با این‌حال او معتقد است که برخورد گروه‌های مختلف مهاجران با این مسئله یکسان نیست. او در این رابطه می‌گوید: «موفق‌ترین مهاجران در آلمان، اسپانیایی‌ها هستند. مهاجران ترک به گروه‌های کمتر موفق مهاجر آلمان تعلق دارند.» دلیل این امر به نظر رایندرز، وضعیت نابسامان اقتصادی و تحصیلی خانواده‌های این گروه از مهاجران است.
مدارس دولتی یا دانشگاه؟
نمونه‌ی موفق سیستم آموزشی در کشورهای اسکاندیناوی، از سوی دیگر نشان می‌دهد که پیشینه‌ی آموزشی مهاجرتباران نسل اول، بر زندگی فرزندان آنان تاثیر چندانی نداشته است. از این رو تفاوت بین سطح آموزشی دانش‌آموزان خانواده‌های تحصیل‌کرده و تحصیل‌نکرده‌ی مهاجرتبار در این کشورها بسیار ناچیز است.
هاینتس رایندرز دلیل این امر را سیستم آموزشی هدفمند و آموزش‌زودهنگام کودکان در کشورهای اسکاندیناوی می‌داند. به‌نظر این کارشناس، افزون بر این، کیفیت آموزشی مربیان مهد کودک نیز در این امر نقش مهمی بازی می‌کند: «تفاوت سیستم تربیت مربی مهد کودک در آلمان و این کشورها در آن است که در آلمان این مربی‌ها در مدارس تربیت مربی که از سوی دولت به رسمیت شناخته شده آموزش می‌بینند. در حالی که فراگیری این مهارت‌ها در کشورهای دیگر بخشی از آموزش‌های دانشگاهی مربیان است.»
در این گونه سیستم، بین دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی رابطه‌ی تنگاتنگی وجود دارد. از این‌رو مواد درسی بلافاصله و به راحتی با نتایج تحقیقات و بررسی‌های دانشگاهی هماهنگ می‌شود و مربی‌ها، بدون نیاز به دیدن دوره‌های ویژه، آموخته‌های خود را در تربیت کودکان بکار می‌برند.
آموزش زبان، کلید موفقیت
یکی از نکاتی که به نظر کارگروه "موسسه‌ی اقتصاد آلمان" در برنامه‌ریزی سیستم آموزشی آلمان باید به عنوان یک اصل در نظر گرفته شود، دایر کردن کلاس‌های تدریس زبان آلمانی برای فرزندان مهاجران و مهاجرتباران است. در گزارش پژوهشی این گروه هم‌چنین آمده است که این کودکان باید با دیدن دوره‌های پیش‌دبستانی برای ورود به نظم آموزشی و فراگیری آماده شوند. آمار نشان می‌دهد که اغلب مهاجران در آلمان به دلایل اقتصادی و مالی در حال حاضر از استفاده از این امکانات محروم‌اند.
آکسل پلونکه در این رابطه می‌گوید: «اگر بتوانیم آموزش به فرزندان مهاجران و مهاجرتباران را از سال‌های نخستین زندگی تحصیلی آنان آغاز کنیم، آن گاه به نتایج بهینه‌ای برای این گروه دست می‌یابیم.» به گفته‌ی او، این امر در تامین نیروی کارشناس و در نتیجه برای رشد اقتصادی آلمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردارست.