مناسبات ایران و ونزوئلا؛ بسی بیش از یک رابطه تجاری ساده!
۱۳۹۹ آبان ۱۵, پنجشنبه
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران برای دیدار و گفت‌وگو با مقامات ونزوئلا راهی کاراکاس، پایتخت آن کشور شده بود. روز چهارم نوامبر (۱۴ آبان) خورخه آرئاسا، وزیر امور خارجه ونزوئلا به مناسبت دیدار با همتای ایرانی خود پستی بر روی شبکه توییتر منتشر کرده بود. او در این پست توییتری نوشته بود:
«هر دیداری بین مقامات ارشد [دو کشور ونزوئلا و ایران] باعث تقویت اتحاد استراتژیک و مناسبات برادرانه ما می‌شود.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
جمهوری اسلامی ایران به یکی از متحدان اصلی و نزدیک دولت نیکلاس مادورو در ونزوئلا تبدیل شده است. متحدی که ظرف ماه‌های گذشته بارها تانکرهای حامل سوخت و کشتی‌های حامل مواد خوراکی و هواپیماهای حامل تجهیزات فنی به ونزوئلا ارسال کرده است.
چیزی بیش از مناسبات تجاری
مناسبات دو کشور ایران و ونزوئلا از منظر دامنه و عمق چنان گسترش یافته که از نظر تحلیلگران غربی نیز به دور نمانده است. از آن جمله است مقاله‌ای که روزنامه آلمانی "فرانکفورتر آلگماینه" با عنوان "چیزی بیش از فقط تجارت" منتشر کرده است.
نویسنده این مقاله بر این باور است که دو کشور به علت تحریم‌های گسترده آمریکا و اتحادیه اروپا، از منظر دادوستدهای غیرقانونی نیز بیش از پیش به یکدیگر نزدیک و وابسته شده‌اند.
خورخه آرئاسا، وزیر امور خارجه ونزوئلا حتی از ایران به‌مثابه آموزگار دور زدن تحریم‌ها یاد کرده است. در واقعیت امر نیز، گرچه تحریم‌های آمریکا اقتصاد ایران را فلج کرده اما نتوانسته است به سرنگونی حکومت اسلامی در ایران بیانجامد.
ونزوئلا نیز سرنوشت مشابهی داشته است. کشتی به گل نشسته اقتصاد این کشور کار را به انتقال و جابه‌جایی قدرت در آن کشور نکشانده است.
ونزوئلایی که خود غنی‌ترین ذخایر نفت جهان را در اختیار دارد، بدون دریافت سوخت ایران روزگار بس سخت‌تری می‌داشت. به عنوان نمونه، تنها در ماه اکتبر سال جاری، گفته می‌شود جمهوری اسلامی ایران حدود ۸۰۰ هزار بشکه سوخت به آن کشور تحویل داده است.
افزون بر آن، ایران در عرصه بازسازی و ترمیم پالایشگاه‌های فرسوده ونزوئلا نیز همکاری می‌کند. و فراموش نباید کرد که ایران اقدام به ارسال مواد خوراکی به ونزوئلا نموده است.
خبرنگار "فرانکفورتر آلگماینه" می‌نویسد در حالی که قفسه‌های فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌های ونزوئلا خالی هستند، سوپرمارکت ایرانی در کاراکاس مملو از کالا است. کالاهایی که اتیکت آن‌ها به فارسی است و مشتریان ونزوئلایی در بسیاری موارد قادر به رمزگشایی از نوع آن محصول نیستند.
ونزوئلا و ایران
در مقاله یاد شده آمده است که مناسبات گسترده ایران و ونزوئلا از دل بحران اقتصادی و مالی اخیر ونزوئلا زاده نمی‌شود و بسی قدیمی‌تر از آن است. به مناسبات بین هوگو چاوز و احمدی‌نژاد اشاره شده است.
ایران در دوره زمامداری چاوز میلیاردها دلار در ونزوئلا سرمایه‌گذاری کرده است. همین مقاله میزان سرمایه‌گذاری ایران در این کشور آمریکای جنوبی را ۱۵ میلیارد دلار اعلام کرده است.
افزون بر آن گفته می‌شود که ایران از طریق ونزوئلا بر آن بوده تا در این منطقه از جهان برای خود جای پایی فراهم سازد. مناسبات ایران با کشورهای دوست ونزوئلا در آمریکای جنوبی و از آن جمله اکوادور، نیکاراگوئه و بولیوی زمینه را برای دور زدن تحریم‌های ایران تسهیل می‌کرده است.
ایران و ونزوئلا در دوره زمامداری چاوز حدود ۳۰۰ قرارداد و توافق همکاری با یکدیگر امضا کرده بودند. خبرنگار "فرانکفورتر آلگماینه" در ادامه نوشته است که بخش اعظم سرمایه‌گذاری ایران در پروژه‌های بی‌حاصل یا کم حاصل بوده است. اما بخش دیگری از این سرمایه‌گذاری‌ها عملا راه را برای فعالیت‌های غیرقانونی و از جمله برای پول‌شویی باز کرده است.
ونزوئلا و حزب‌الله
مهم‌ترین نکته درباره مناسبات ایران و ونزوئلا ایجاد پرواز بین تهران و کاراکاس بوده است. پروازی که توقفی نیز در دمشق داشته است.
شماری از مقامات امنیتی آمریکا بر این باورند که ایران و سوریه از این طریق نیروهای اسلامگرا برای مقاصد نظامی علیه آمریکا به ونزوئلا اعزام کرده‌اند. حتی ادعا شده که این افراد با پاسپورت ونزوئلا به کشورهای آمریکای جنوبی سفر کرده‌اند.
فراموش نباید کرد که حزب‌الله لبنان در شمار نخستین نیروهایی بود که پس از اعلام ریاست جمهوری خودخوانده خوان گوایدو، رسما جانب مادورو را گرفت. حتی گزارش شده است که خورخه آرئاسا، وزیر امور خارجه ونزوئلا در سفر خود به بیروت با حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان دیدار و گفت‌وگو کرده است.
آمریکا نگران آن است که با رفع تحریم تسلیحاتی ایران، این کشور اقدام به فروش موشک‌های بالستیک قاره‌پیما به ونزوئلا بکند. الیوت ابرامز، مامور ویژه وزارت امور خارجه آمریکا در امور ونزوئلا به دو کشور ایران و ونزوئلا هشدار داده است که آمریکا چنین اقدامی را بدون واکنش نخواهد گذاشت.
به کانال اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
نویسنده مقاله یاد شده گفته است که دلیل و سندی مبنی بر فعالیت‌های نظامی اسلام‌گرایان افراطی در خاک ونزوئلا با هدف انجام حملات احتمالی علیه آمریکا مشاهده نشده است.
اما احتمال اینکه ایران از خاک ونزوئلا و امکانات این کشور برای پول‌شویی و تامین مالی تروریسم بهره‌گیری کند، منتفی نیست. به‌ویژه از مشارکت نیروهای حزب‌الله و ایران در فعالیت‌های مربوط به قاچاق مواد مخدر یا بهره‌برداری غیرقانونی از معادن طلا سخن می‌رود.