ملاله یوسفزی و کایلاش ساتیارتی برندگان جایزه نوبل صلح ۲۰۱۴
۱۳۹۳ مهر ۱۸, جمعه
رئیس کمیته نوبل اعلام کرده است که ملاله یوسفزی به دلیل تلاشهایش برای ارتقاء سطح تحصیل دختران در پاکستان این جایزه را دریافت میکند. ملاله جوانترین فرد در تاریخ نوبل است که برنده این جایزه شده است.
ملاله یوسفزی ۱۷ سال دارد و فعال حقوق کودکان و عضو کمپین تحصیل دختران پاکستانی است. در اکتبر ۲۰۱۲ ستیزهجویان طالبان او را در راه بازگشت از مدرسه ترور کردند. این ترور نافرجام با واکنشهای شدید جهانی روبرو شد.
طالبان پاکستان حملهٔ تروریستی به ملاله را توجیه کردند و این فعال حقوق بشری را "جاسوس غرب" و "سزاوار مرگ" خواندند. طالبان در بیانیهٔ خود نوشته بودند: «اسلام دستور کشتن جاسوسان دشمن را صادر کرده است.» در این بیانیه همچنین آمده بود: «شریعت میگوید که حتی یک کودک میتواند کشته شود، اگر مخالف اسلام باشد».
ملاله یوسفزی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد حضور یافت و سخنرانی کرد و آنجا نیز از حق تحصیل برای همه کودکان دفاع کرد و خواستار تلاشی جهانی علیه بیسوادی شد.
کایلاش ساتیارتی (۵۳ ساله) نیز از فعالان حقوق بشر و از افراد پیشرو در مبارزه با کار اجباری کودکان است. به همت او و همنظرانش تاکنون دهها هزار کودک در هند از کار اجباری خلاص شده و به بازپروری و تحصیل روی آوردهاند.
کایلاش ساتیارتی که مهندس برق است، به همراه دیگر فعالان حقوق بشر هند مراکز توان بخشی متعددی را به منظور تأمین امکانات برای کودکان بنا کردهاند.
نوبل صلح، جایزهای بحثبرانگیز
جایزه نوبل صلح یکی از پنج جایزه نوبل است که از سال ۱۹۰۱ همهساله از طرف کمیته نوبل در اسلو، پایتخت نروژ اهدا میشود. این جایزه را تاکنون چهرههای تاثیرگذار بسیاری در جهان دریافت کردهاند.
دالایی لاما، رهبر دینی بوداییان تبت (۱۹۸۹)، نلسون ماندلا، رئیس جمهوری پیشین آفریقای جنوبی و قهرمان فقید مبارزه با آپارتاید (۱۹۹۳) و یاسر عرفات، شیمون پرز و اسحاق رابین (۱۹۹۴) رهبران اسرائیل و فلسطین، از جمله شخصیتهای مطرح هستند که این جایزه را دریافت کردهاند.
جایزه نوبل صلح در سال ۲۰۱۳ به سازمان "منع کاربرد سلاحهای شیمیایی" به دلیل "تلاشهای گسترده خود برای از بین بردن سلاحهای شیمیایی" اهدا شد. این سازمان نقش اصلی را در نابودی عملیات زرادخانه شیمیایی سوریه ایفا کرد. وظیفه اصلی این سازمان نظارت بر اجرای کنوانسیون سازمان ملل در مورد سلاح شیمیایی در جهان است.
اگر اعلام برندگان جایزهی نوبل فیزیک یا شیمی، کمتر نظرات مخالفی در پی دارد، در مقابل اعلام برندگان جایزهی نوبل صلح، همواره با موافقان و مخالفانی روبروست. آنهم به این دلیل که در این مورد بخصوص، سیاست نقشی خاص بازی میکند.
آلفرد نوبل (۱۸۹۶- ۱۸۳۳) صنعتگر و مخترع سوئدی در وصیتنامه خود درباره جایزه نوبل صلح گفته است که این جایزه باید به کسی اهدا شود که بهترین یا بیشترین کوشش را در راه "برادری اقوام، انحلال یا کاهش ارتشها یا تشکیل و ترغیب کنفرانسهای صلح کرده باشد."
زمانیکه یاسر عرفات، شیمون پرز و اسحاق رابین در سال ۱۹۹۴ برندهی این جایزه شدند، نقدهای زیادی از سوی جامعهی یهودیان در دنیا به راه افتاد. بخصوص که بردن جایزهی صلح برای تلاش در رفع مشکلات خاورمیانه، از سوی کسی که همواره با خود چفیه و خشاب اسلحه (نشانهی مبارزهی فلسطینیان) داشت، برای عدهی بیشماری بحثبرانگیز بود.
هنری کیسینجر گرچه مانند عرفات شخصیت بحثبرانگیزی نبود، اما جایزهی صلح نوبل او هم بحثهای زیادی به دنبال داشت. مشاور امنیتی رئیس جمهور نیکسون در سال ۱۹۷۳ برای تلاشهایش در اتمام جنگ ویتنام برندهی این جایزه شد. این در حالی است که جنگ ویتنام در زمان ریاست جمهوری نیکسون یک بار از کنترل خارج شده بود.
برندگان جایزه نوبل صلح یک مدال، یک مدرک رسمی و ۸ میلیون کرون سوئد (۹۰۰ هزار یورو) دریافت میکنند.