مسئله شیوه برخورد با ایران به عنوان قدرت اتمی مجازی

شماره‌ی روز شنبه، ۱۷ آوریل (۲۷ فروردین) روزنامه‌ی "نیویورک تایمز" حاوی گزارشی است که گوشه‌هایی از بحث‌های جاری در واشنگتن برای تعیین یک سیاست مؤثر در برابر ایران را بازتاب می‌دهد.

یادداشت وزیر دفاع آمریکا

محور گزارش "نیویورک تایمز"، یادداشت وزیر دفاع آمریکا، رابرت گیتس (Robert M. Gates) در مورد فعالیت‌های اتمی جمهوری اسلامی است. این یادداشت− که مخفی است اما گفته می‌شود سه صفحه است و در ماه ژانویه‌ی امسال خطاب به مقامات ارشد کاخ سفید نوشته شده − این نظر را پیش می‌برد که آمریکا هنوز سیاست روشنی در قبال برنامه‌های پیش‌رونده‌ی اتمی حکومت اسلامی ایران ندارد. یادداشت ظاهراً زمانی نوشته شده که وزارت دفاع آمریکا، کاخ سفید و سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا، تلاش متمرکزی برای تدقیق سیاست در قبال تهران داشته‌اند.

نیویورک تایمز نوشته است، کسانی که از مضمون یادداشت وزیر دفاع آمریکا مطلع هستند، فقط به بخش سیاسی آن اشاره می‌کنند. یادداشت اما گویا حاوی طرح‌هایی سری در قبال جمهوری اسلامی و توضیحاتی درباره‌ی اتحاد عمل با کشورهای حوزه‌ی خلیج فارس در برابر ایران است.

یک مقام ارشد در واشنگتن یادداشت رابرت گیتس را یک «هشدار» خوانده است. مقامات آمریکا اما بر این نظر نیستند که به هشدار نیاز دارند. نیویورک تایمز می‌نویسد که آنان تأکید می‌کنند که در ۱۵ ماهه‌ی گذشته از مسئله‌ی ایران غافل نبوده و بر روی طرح‌های مختلف کار کرده‌اند.

ارزیابی از برنامه‌ی اتمی ایران

بنابر گزارش نیویورک تایمز، تصور وزیر دفاع آمریکا از برنامه‌های اتمی ایران این است که تهران به سمت تولید سلاح اتمی می‌رود. حکومت ایران خود منکر این امر است. آیت‌الله خامنه‌ای در پیامی خطاب به "کنفرانس بین‌المللی خلع سلاح و عدم اشاعه در جهان" ، که در روز شنبه (۲۷ فروردین) در تهران گشایش یافت، اعلام کرد که کاربست سلاح اتمی را به لحاظ شرعی «حرام» می‌داند. این گونه اظهارات، چیزی از نگرانی در غرب در مورد برنامه‌های اتمی ایران نکاسته است.

رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا، به تازگی در یک گفت‌وگوی تلویزیونی گفته است که حکومت ایران برای تولید بمب اتمی به مشکل برخورده، اما همچنان به سمت هدف تبدیل شدن به یک قدرت نظامی اتمی پیش می‌رود. به گفته‌ی او، «آهسته‌تر از آنی که انتظارش را داشتند، اما همچنان دارند در این جهت پیش می‌روند.»

ایران به مثابه قدرت مجازی اتمی

ایران هنوز به سلاح اتمی دست نیافته است. ارزیابی‌های جدی خلاف این را نمی‌گویند. بنابر ارزیابی رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا، حکومت ایران عناصر اصلی لازم برای تولید بمب اتمی را فراهم کرده، اما در مرحله‌ی سرهم کردن آنها متوقف شده است. بنابر این، ایران عملا قرارداد منع گسترش سلاح‌های اتمی را زیر پا نگذاشته، اما دارای این امکان است که به بمب اتمی دست یابد. در بحث‌های استراتژیک به چنین قدرت اتمی بالقوه‌ای، "قدرت مجازی اتمی" می‌گویند.

مرز امر مجازی و امر واقعی کجاست؟ حدود یک هفته پیش باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، در مصاحبه با "نیویورک تایمز" گفت، بر آن نیست به تجزیه و تحلیل چنین مسئله‌ای بپردازد، اما افزود که به کره شمالی به عنوان قدرتی بالقوه می‌نگریسته‌اند، تا اینکه دولت این کشور بازرسان اتمی را اخراج کرد و خود را یک قدرت اتمی خواند.

گزارش نیویورک تایمز در روز ۱۷ آوریل حاکی از آن است که موضوع تعیین مرز قوه و فعل در آمریکا در مورد ایران بسیار جدی شده است. مقامات واشنگتن می‌گویند که می‌خواهند سیاست آمریکا در برابر جمهوری اسلامی را تدقیق کنند. مسئله‌ی اصلی برای آنان تعیین حد تحمل فعالیت‌های اتمی ایران و واکنشی است که بایستی در صورت عبور تهران از خط قرمز نشان داد.

RN/BB