خطوط اصلی توافق آمریکا و طالبان

دولت آمریکا سال‌هاست که می‌خواهد نیروهای خود را از خاک افغانستان خارج کند. پنتاگون می‌گوید از ۲۰۰۱ میلادی تا کنون بیش از ۱۸۰۰ سرباز آمریکایی در افغانستان کشته شدهاند. آماری در دست نیست که نشان دهد چه تعداد از نیروهای طالبان در پی حملات ارتش آمریکا در این مدت کشته شدند. در مقابل نگاهی به آمار سازمان ملل متحد نشان می‌د‌هد که از سال ۲۰۰۹ میلادی تا کنون بیش از یکصدهزار غیرنظامی در درگیری‌های افغانستان کشته یا زخمی شدند.

طالبان با چه موافقت کردند؟ 

طالبان تضمین کرده‌اند که در ازای خروج نیروهای آمریکایی از خاک کشورشان، مانع از آن خواهند شد که افغانستان به پایگاه تروریست‌هایی مانند القاعده تبدیل شود. آنها همچنین وعده داده‌اند که به میز مذاکرات صلح با دولت مرکزی افغانستان برگردند. آمریکا ابتدا خواستار آن بود که طالبان آتش‌بس درازمدت در افغانستان را نیز تضمین کنند.

اما شبه‌نظامیان اسلام‌گرای طالبان که قهر و خشونت مهمترین سلاح آنهاست، حاضر نشدند به این خواست تن دهند. حال قرار است آتش‌بس در چارچوب مذاکرات صلح درون افغانستان مورد بحث قرار گیرد.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریكا چه می‌خواهد؟

ترامپ از زمان انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۵ تا کنون، بارها وعده داده که نیروهای آمریکایی را از "جنگ‌های بی‌پایان" خارج می‌کند و به خانه برمی‌گرداند. اما اجرای چنین وعده‌ای برای دولت او آسان نبوده است. به عنوان مثال هنوز برنامه خروج نیروهای آمریکایی از خاک سوریه که ترامپ اواخر سال ۲۰۱۸ میلادی اعلام کرد، عملی نشده است.

رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی هفته گذشته بار دیگر تأکید کرد که می‌خواهد سربازان آمریکایی را به خانه بازگرداند و گفت که در مذاکرات افغانستان "پیشرفت‌های قابلتوجهی" به دست آمده است. او شنبه ۱۰ اسفند (۲۹ فوریه) ساعاتی پس از امضای توافق‌نامه صلح میان ایالات متحده و طالبان در نشستی خبری گفت: «من در آینده‌ای نه چندان دور شخصا با رهبران طالبان دیدار خواهم کرد»

نظامیان خارجی چه زمانی از افغانستان خارج میشوند؟

در گام نخست قرار است تعداد حدود ۱۳ هزار سرباز آمریکایی مستقر در افغانستان در یک برنامه زمانی ۱۳۵ روزه به هشت هزار و ۶۰۰ نفر کاهش پیدا کند. بر اساس این برنامه زمانی قرار است پنج پایگاه نظامی آمریکا هم به طور کامل برچیده شوند.

در ما‌ه‌های پس از آن، در صورتیکه طالبان به تعهدات خود عمل کنند، تمام نیروهای آمریکایی از خاک افغانستان خارج خواهند شد. در حال حاضر ۸ هزار سرباز آمریکایی در "مأموریت پشیتبانی قاطع" ناتو، نیروهای امنیتی افغانستان را آموزش می‌دهند. پنج هزار سرباز دیگر برای "مبازره با تروریسم" اعزام شد‌ه‌اند یا در هر دو مأموریت حضور دارند.

وظیفه مشخص طالبان چیست؟

طالبان متعهد شدند كه هیچ خطری برای امنیت آمریکا و متحدان این کشور ایجاد نخواهند کرد. آنها تضمین کرد‌ه‌اند که به گروه‌های تروریستی پناه ندهند. آنها همچنین وعده داده‌اند که از جذب نیرو، آموزش یا گردآوری بودجه توسط گروه‌های تروریستی در خاک افغانستان جلوگیری کنند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

در توافق میان طالبان و آمریکا نام  شبکه تروریستی القاعده صریحاً چند بار ذکر شده است. اعضای شبکه القاعده که حمله یازدهم سپتامبر سال ۲۰۰۱ در خاک آمریکا را برنامه‌ریزی و اجرا کردند، در افغانستان و تحت حمایت طالبان بودند. پس از حملات یازدهم سپتامبر آمریکا و متحدانش به افغانستان حمله کردند و طالبان را از قدرت برکنار کردند. هدف آمریکا از اسقرار نظامیان ارتش این کشور و متحدانش در خاک افغانستان، جلوگیری از شکل‌گیری دوباره شبکه القاعده در این کشور بود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

سازمان ملل متحد در آخرین گزارش خود در بهمن ماه (ژانویه گذشته) شمار نیروهای القاعده در افغانستان را ۴۰۰ تا ۶۰۰ نفر تخمین زده است. این گزارش می‌گوید که گروه طالبان غیر از القاعده با تقریبأ ۲۰ گروه شبه‌نظامی منطقه‌ای و جهانی دیگر همکاری دارد اما با تروریست‌های "داعش" از زمان حضور آنها در سال ۲۰۱۵ میلادی جنگیده است. 

تکلیف مذاکرات درونی افغانستان چه می‌شود؟

طالبان متعهد شد‌ه‌اند که در مدت کوتاهی پای میز مذاکرات صلح افغانستان برگردند. به عقیده کارشناسان، این تعهد ارزشمندترین دستاورد توافق آمریکا و طالبان است. خبرگزاری آلمان به نقل از یکی از مقامات آمریکایی نوشته است، این مذاکرات از ۲۰ اسفند (دهم مارس) آغاز می‌شود. اسلو پایتخت نروژ احتمالأ میزبان این مذاکرات خواهد بود.

آیا توافق آمریکا و طالبان یک توافق صلح است؟

تعداد اندکی از ناظران این توافق را توافق صلح می‌دانند. به عقیده آنها این توافق نخستین گام در مسیر صلح است. چون در حال حاضر یک طرف ماجرا یعنی دولت کابل پای میز مذاکره حضور ندارد.

همزمان دو مسئله اساسی یعنی صلح پایدار در افغانستان و توافق بر سر تقسیم قدرت، یا به طور مشخص سهم طالبان از قدرت، هنوز مشخص نیست. در نتیجه می‌توان گفت که مذاکرات اصلی صلح هنوز شروع نشده است. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که دست‌یابی به چنین توافقی به دستکم یک سال فرصت نیاز دارد.