فساد مانعی در برابر رسیدگی به جنایات خمرهای سرخ

۱۷ آوریل ۱۹۷۵ افراد مسلح "خمرهای سرخ" در پنوم پنه رژه رفتند. زنان و مردان مسلح سیاه‌پوش در خیابان‌های پایتخت کامبوج، پیروزی بر لون نول، دیکتاتور بیرحمی را که عامل امریکا بود، جشن گرفتند؛ اما جشن و سرور تنها چند ساعت دوام داشت. زیرا بلافاصله تصفیه بیرحمانه مخالفان شروع شد.

زمامداران تازه به نام انقلابی سرنوشت‌ساز زمام امور را به دست گرفته بودند تا به خیال خود نظامی سوسیالیستی و عادلانه به پا کنند. پیروان پل پوت ظرف کمتر از دو سال تمام اهالی پایتخت را مجبور کردند که خانه‌های خود را ترک کنند و برای کشاورزی به روستاها بروند.

روشنفکران و دگراندیشان را بی‌درنگ دستگیر و گروه‌ گروه اعدام کردند. در آن روزهای ماتم‌بار هرکس عینک به چشم داشت، روشنفکر دانسته می‌شد و به دام می‌افتاد. عده بی‌شماری یا خسته و گرسنه در مزارع از پای افتادند و یا بیمار و ناتوان در کنج خیابان‌ها جان دادند.

گفته می‌شود که تنها ظرف سه سال یعنی تا ژانویه ۱۹۷۸ یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر از مردم کامبوج یا به طور مستقیم یا بر اثر سیاست‌های خشن و غیرانسانی "خمر سرخ" کشته شدند. با پیروزی نظامی ارتش ویتنام بود که کامبوج از شر رژیم خمرها راحت شد.

فرشته ناتوان عدالت

دادگستری کامبوج از مدتها پیش رسیدگی به جرایم سران خمرهای سرخ را شروع کرده اما همواره با موانع فراوان روبرو بوده است. محاکمه دو تن از رهبران اصلی خمرها از سالها پیش جریان دارد: خیون سامپن، رئیس جمهور وقت کشور و نوئون چئو که امروز ۸۸ سال دارد. فرد اخیر که تئوریسین آن نظام جهنمی بود در دادگاه ادعای بیگناهی کرد و گفت از تمام جنایت‌ها و قتل‌عام‌ها بی‌خبر بوده و همیشه خیرخواه ملت خود بوده است.

اما مدافعان حقوق بشر هشدار می‌دهند که دادگاه با اهمال و کندی به جرایم متهمان رسیدگی می‌کند. در محکمه‌ای که به جرم و جنایت‌های نیمه آوریل ۱۹۷۵ و رژه نیروهای خمر سرخ در پایتخت اختصاص داشت، تنها دو نفر به حبس ابد محکوم شدند.

گذشته کابوس‌وار
مردم کامبوج دوران سه ساله‌ی حکومت خمر سرخ را به سان کابوسی سنگین و طولانی به یاد می‌آورند. خانواده‌های بی‌شماری یک یا چند قربانی را در آن دوران سیاه از دست داده‌اند. اما بازماندگان دیگر به رسیدگی به جنایت‌ها و دادرسی عادلانه امیدی ندارند.

جنایت‌های وحشتناک خمرهای سرخ برای نسل جوان امروز مانند داستان‌هایی باورنکردنی است. بیشتر مردم سعی می‌کنند رنج‌های خود را پنهان کنند و بسیاری از مسئولان نیز مصلحت خود را در فراموشی می‌بینند.

یکی از مشکلات بزرگ این است که بسیاری از سران و مقامات کشور سابقه همکاری با خمرها را در کارنامه خود دارند و طبعا از یادآوری گذشته و رسیدگی به آن گریزان هستند.

هون سن، دیکتاتوری که از حدود سی سال پیش بر کامبوج حکومت می‌کند، در جوانی با خمرها همکاری داشت و در سال ۱۹۷۷ بود که جبهه را عوض کرد، به ویتنام رفت و با ارتش پیروزمند آن کشور به میهن خود برگشت.

عضو پیشین "خمر سرخ" امروزه مدعی است که در رهایی کشور خود از چنگال رژیم پول پوت شرکت داشته است اما کمتر کسی به این "گذشته پرافتخار" باور دارد.

بیشتر اهالی کامبوج هون سن را دیکتاتوری فریبکار می‌دانند که در تابستان ۲۰۱۳ با تقلب در انتخابات موفق شد به قدرت برسد. با گذشت چهل سال از حکومت جهنمی خمرها، هنوز صف‌ها در کامبوج آشفته است.