مذاکره ایران، آمریکا و چین بر سر بازطراحی راکتور اراک
۱۳۹۴ شهریور ۲۳, دوشنبه
بازطراحی راکتور اراک بخشی از توافق هسته‌ای وین است که هدف آن کاهش تولید پلوتونیوم در این راکتور است. پلوتونیوم در تولید بمب اتمی کاربرد دارد. انجام این بازطراحی قرار است با کمک چین انجام شود.
مقامات انرژی اتمی ایران، آمریکا و چین روز دوشنبه (۱۴ سپتامبر/ ۲۳ شهریور) در وین، پایتخت اتریش، دیدار و درباره موضوعات مرتبط با برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) مذاکره و تبادل نظر کردند.
به گزارش ایرنا، این دیدار در حاشیه پنجاه و نهمین کنفرانس عمومی آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام گرفت.
در این کنفرانس ۵ روزه که با حضور ۱۶۴ عضو آژانس از روز دوشنبه در مقر این نهاد در وین آغاز شده علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، به نمایندگی از سوی جمهوری اسلامی ایران حضور دارد.
بنا بر گزارش ایرنا، چگونگی تنظیم اسناد مرتبط با نحوه اجرای بازطراحی راکتور تحقیقات اراک از جمله موضوعات مطرح شده در نشست مشترک ایران، آمریکا و چین بوده است.
سه هفته پیش صالحی در سفری به چین با مقامات این کشور درباره بازطراحی راکتور اراک مذاکره و از صنایع اتمی چین از جمله راکتور آب سنگین این کشور بازدید کرد.
بازطراحی راکتور اراک که بخشی از توافق هسته‌ای وین میان ایران و کشورهای ۵+۱ است معطوف به کاهش ظرفیت این راکتور در تولید پلوتونیوم است.
در متن بیانیه‌ای که پس از توافق وین انتشار یافت، در باره راکتور اراک گفته می‌شود: «رآکتور تحقیقاتی پیشرفته آب سنگین در اراک با همکاری مشترک بین المللی بازطراحی و نوسازی خواهد شد به گونه‌ای که پلوتونیوم با قابلیت تسلیحاتی در آن تولید نگردد. بازفرآوری صورت نخواهد گرفت و سوخت مصرف شده صادر خواهد گردید.»
بیشتر بخوانید: توافق وین؛ آنچه ایران به آن تن می‌دهد، آنچه به دست می‌آورد
از انکار تا بازطراحی
پلوتونیوم یکی از پسمان‌های راکتورهای آب سنگین است که در ساخت بمب اتمی کاربرد دارد. تولید پلوتونیوم از تولید اورانیوم غنی‌شده برای بمب اتمی دشواری کمتری دارد.
در مذاکرات میان ایران و گروه ۵+۱ ابتدا ایران از زبان صالحی چنین استدلال می‌کرد: «راکتور تحقیقاتی ۴۰ مگاواتی اراک نمی‌تواند پلوتونیوم مورد استفاده در سلاح‌های هسته‌ای را تولید کند، چراکه این پلوتونیوم به مدت یک سال در قلب راکتور قرار می‌گیرد در حالی که پلوتونیوم مورد استفاده در سلاح‌های هسته‌ای نباید بیش از ۳ الی چهار هفته در قلب راکتور بماند.»
بیشتر بخوانید: رئیس سازمان انرژی اتمی ایران: چاله راکتور اراک سالم می‌ماند
اما براساس اعلام موسسه علوم و امنیت بین‌الملل آمریکا که از نهادهای اصلی مشورت‌دهنده به دولت آمریکاست، راکتور آب سنگین اراک در صورت درست عمل کردن سالانه می‌تواند حدود ۹ کیلوگرم پلوتونیوم تولید کند که برای ساخت دو بمب هسته‌ای کافی است.
از این‌رو کارشناسان ۵+۱ تاکید داشتند که برای دستیابی به یک توافق جامع نهایی این حجم از پلوتونیوم باید کاهش یابد. کاهش ظرفیت مگاواتی این نیروگاه و تغییر چگونگی سوخت گیری کردن از جمله راه‌های دستیابی به این هدف است. نهایتا ایران رضایت داد که بازطراحی راکتور اراک را بپذیرد که در توافق وین بر آن تاکید شده است.
مجتمع آب سنگین اراک (خنداب) در ۷۵ کیلومتری شمال غرب اراک - مرکز استان مرکزی - قرار دارد.