مذاکرات هسته‌ای با ایران مانع کمک نظامی آمریکا به شورشیان سوریه
۱۳۹۲ فروردین ۱۴, چهارشنبه
مهمترین تردید رییس‌جمهور باراک اوباما در مورد کمک تسلیحاتی به شورشیان در سوریه را شاید بتوان در این سه کلمه خلاصه کرد: تسلیحات هسته‌ای ایران. برای اولین بار در طول سال‌های اخیر آمریکا "اندکی" امیدوار است که بتواند با ایران به یک مصالحه موثر دست یابد؛ توافقی که می‌تواند روند غنی‌سازی اورانیوم در ایران را کند و احتمال دستیابی ایران به توان ساخت سلاح هسته‌ای را کاهش دهد.
مذاکرات ایران و کشورهای ۵+۱ در آلماتی قزاقستان در ماه فوریه سال جاری میلادی این امیدواری را به وجود آورد که حکومت ایران آماده است انعطاف بیشتری از خود نشان بدهد. سعید جلیلی، مذاکره‌کننده ارشد ایران آن گفتوگوها را یک «نقطه عطف» پس از چند دور مذاکرات بی‌نتیجه خوانده بود.
در این شرایط کارشناسان سیاسی معتقدند که اگر ایالات متحده آمریکا گام‌هایی موثر برای تامین تسلیحاتی شورشیان سوریه را آغاز کند، روند گفتوگوها با جمهوری اسلامی دچار مخاطره خواهد شد. اما ایران در این میان تنها نگرانی نیست. روسیه نیز ممکن است هماهنگی‌ها گذشته را با دیگر دولت‌های غربی حاضر در ۵+۱ نداشته باشد.
ایران و روسیه از معدود کشورهایی هستند که همچنان از حکومت بشار اسد در سوریه حمایت می‌کنند. این دو کشور همچنین متهم به تامین تسلیحات نظامی مورد نیاز رژیم بشار هستند. در مقابل جمهوری اسلامی و سوریه کشورهای غربی و برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را به ارسال اسلحه و حمایت مالی شورشیان سوریه متهم می‌کنند.
ایالات متحده آمریکا نگران است که با وارد شدن به آنچه که جنگ نیابتی در سوریه خوانده می‌شود، حمایت روسیه در مذاکرات هسته‌ای با ایران را از دست بدهد.
کارشناسان معتقدند که برای واشنگتن در حال حاضر مذاکرات هسته‌ای با ایران از اهمیت بیشتری برخوردار است تا تحولات سوریه. تحولاتی که با ادامه اختلافات در میان نیروهای اپوزیسیون حکومت اسد و قدرت گرفتن گروه‌های افراطگرای مرتبط با القاعده، آینده روشنی را ترسیم نمی‌کند.
نقش تعیین کننده روسیه و چین
خاویر سولانا که تا سال ۲۰۰۹ هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا بود، می‌گوید: «من فکر می‌کنم ایالات متحده نقش فعالی در تحولات سوریه بر عهده نگرفته است تا فضا و امکان لازم برای پیشبرد گفتوگوها با ایران فراهم شود.»
وی که روز دوشنبه (اول آوریل / ۱۲ فروردین) در موسسه غیرانتفاعی بروکینگز در واشنگتن سخن می‌گفت، تصریح کرد: «آنها احتمالا می‌دانستند که اتخاذ یک سیاست سختگیرانه در مقابل اسد مثلا یک دخالت نظامی، می‌تواند منجر به ایجاد وقفه در مذاکره با ایران شود.»
سولانا با هشدار در مورد ایجاد تنش در روابط مسکو و واشنگتن گفت: «ما باید با روسیه برای حل مشکلات در سوریه و گفت‌وگو با تهران، تعامل بیشتری داشته باشیم». کارشناسان می‌گویند بدون حمایت روسیه و چین امکان دستیابی به مصالحه با ایران بسیار مشکل است.
جیمز جفری، دیپلمات بازنشسته ایالات متحده آمریکا نیز معتقد است که رفع بن‌بست مذاکرات با جمهوری اسلامی بزرگترین چالش سال‌های اخیر در خاورمیانه است و این موضوع نه تنها نیاز به تعامل با ایران بلکه با روسیه و چین دارد. وی تصریح می‌کند: «تصمیم در مورد سوریه و دیگر مسایل بین‌المللی قطعا باید در این مجرا گرفته شود.»
آقای جفری همچنین تاکید کرد که ایران می‌خواهد از مذاکرات برای افزایش فشار بین‌المللی به جهت پاسخگو کردن اسرائیل در مورد برنامه هسته‌ای‌اش استفاده کند. وی تاکید ایران بر موضوع "خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای" را در این چارچوب تحلیل می‌کند.
به باور کارشناسان سیاسی اگرچه باراک اوباما معتقد است که اسد باید از قدرت کنار برود، اتفاقی که دیر یا زود رخ خواهد داد، اما وی به همان اندازه مصمم است که از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای جلوگیری کند. به نظر می‌رسد ارتباط این دو موضوع سیاست خارجی آمریکا را محتاطانه‌تر کرده است.