مذاکرات صریح بلینکن و بن سلمان بر سر اختلافات میان دو کشور

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا روز چهارشنبه ۱۷ خرداد (هفت ژوئن) با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی دیدار کرد. خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت، بلینکن در میان تیرگی روابط دو کشور به دلیل اختلافات عمیق در مورد همه چیز از سیاست در قبال ایران گرفته تا مسائل امنیتی منطقه‌ای، قیمت نفت و حقوق بشر وارد عربستان سعودی شد.

سفر بلینکن چند روز پس از آن انجام شد که عربستان سعودی، صادرکننده بزرگ نفت خام، متعهد شد که تولید نفت خود را در کنار توافق گسترده‌تر اوپک پلاس برای محدود کردن عرضه نفت به بازار جهانی، کاهش دهد. عربستان با کاهش تولید به‌دنبال افزایش قیمت‌ نفت است که سیاستی مخالف میل آمریکا است.

به گفته این مقام آمریکایی، گفت‌وگوی این دو یک ساعت و چهل دقیقه به طول انجامید و موضوعاتی از جمله مناسبات عربستان با اسرائیل، درگیری در یمن، ناآرامی در سودان و همچنین حقوق بشر را در برگرفت. او به رویترز گفت: «سطح خوبی از همگرایی در ابتکارات بالقوه وجود داشت که در آن منافع مشترکی داریم و در عین حال برای‌مان روشن شد که در کجا اختلاف داریم».

واشنگتن برای تثبیت و بهبود روابط با ریاض تلاش می‌کند. مقام آمریکایی گفته است که انتظار می‌رفت بخش مهمی از گفت‌وگو پیرامون عادی‌سازی روابط بین عربستان سعودی و اسرائیل باشد، حتی اگر مقامات احتمال هرگونه پیشرفت فوری یا عمده در این موضوع را کم اهمیت جلوه دهند. این مقام آمریکایی بدون ارائه جزئیات بیشتر گفت: «آنها در مورد پتانسیل عادی سازی روابط با اسرائیل رایزنی کردند و در ادامه گفت‌وگو درباره این موضوع موافقت کردند».

ریاض گفته است که ابتدا باید به اهداف تشکیل کشور فلسطین پرداخت. عربستان روابط خود را با ایران که رقیب منطقه‌ای ریاض و دشمن سرسخت اسرائیل به شمار می‌رود، در ماه آوریل احیا کرد و روز گذشته سفارت جمهوری اسلامی پس از هفت سال در ریاض مجددا بازگشایی شد.

فناوری هسته‌ای، شرط ریاض

در گزارش آمده است که این منبع آگاه با تایید گزارش نیویورک تایمز در ماه مارس گفته که توسعه برنامه هسته‌ای غیرنظامی یکی از شروط ریاض برای عادی سازی روابط با اسرائیل است. مقامات سعودی یا ایالات متحده علناً این موضوع را تأیید نکرده‌اند.

با این حال مقامات آمریکایی در گذشته نیز تاکید کرده‌اند که تنها در صورتی با توافقنامه‌‌ای برای قرار دادن فناوری انرژی هسته‌ای در اختیار ریاض موافقت می‌کنند که این توافقنامه از غنی‌سازی اورانیوم یا بازفرآوری پلوتونیوم (که می‌تواند برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای استفاده شود) جلوگیری کند.

رابطه عربستان و چین

ریاض همچنین از روابط رو به رشد خود با چین بهره برده و واشنگتن را در برابر برخی خواسته‌های خود از جمله رفع محدودیت فروش تسلیحات و کمک به صنایع حساس با فناوری پیشرفته وادار به عقب‌نشینی کرده است. دو روز پس از دیدار بلینکن، ریاض میزبان یک کنفرانس بزرگ سرمایه‌گذاری عربی و چینی خواهد بود.

به باور جاناتان فولتون، یک کارشناس ارشد شورای آتلانتیک، چین به سعودی‌ها در بخش‌هایی کمک می‌کند که ایالات متحده نمی‌کند، اما روابط بین ریاض و پکن به اندازه واشنگتن نیست.

او می‌گوید: «در این مرحله من هنوز رابطه آمریکا و عربستان را استراتژیک و روابط چین و عربستان سعودی را تجاری توصیف می‌کنم.»

بلینکن ساعاتی قبل از عزیمت به عربستان سعودی در سخنرانی خود در واشنگتن گفت که ایالات متحده "منفعت جدی امنیت ملی" در حمایت از عادی‌سازی روابط میان عربستان و اسرائیل دارد. او در عین حال گفت: «ما هیچ توهمی نداریم که این کار را بتوان به سرعت یا به راحتی انجام داد.»

رویترز به نقل از مقام آمریکایی نوشت که بلینکن همچنین مسائل مربوط به حقوق بشر را با محمد بن سلمان در سطح وسیع و در ارتباط با موارد خاص مطرح کرد. او اطلاعاتی درباره این موارد نداد.

پادشاهی سعودی صدها میلیارد دلار برای تحول اقتصادی و کاهش وابستگی به نفت خام سرمایه‌گذاری کرده است. این اصلاحات اقتصادی همراه بوده با بازداشت تعداد زیادی از منتقدان بن سلمان، از جمله فعالان حقوق بشر، روحانیون و بازرگانان. در ماه مارس، مقامات سعودی یک شهروند آمریکایی را که به دلیل انتقاد از دولت عربستان در توییتر به ۱۹ سال زندان محکوم شده بود، آزاد کردند اما او همچنان از سفر منع شده است.