محمد سيف‌زاده / حضور سعيد مرتضوى در جلسه شوراى حقوق بشر در ژنو
۱۳۸۵ تیر ۱, پنجشنبه
گر چه جمهورى اسلامى ايران تلاش كرد كه به عضويت اين شورا درآيد، اما راى لازم را نياورد. با وجود اين، ايران جزو آن دسته كشورهايى‌ست كه براى جلسه شوراى حقوق بشر در وين، هياتى از ناظران را به ژنو اعزام كرد. بخصوص حضور سعيد مرتضوى در جلسه اين شورا، حساسيت بسيارى را در ميان فعالان حقوق بشر بوجود آورده است.
در مورد تاثير و پيامدهاى احتمالى حضور سعيد مرتضوى در جلسه شوراى حقوق بشر، دكتر محمد سيف‌زاده حقوقدان و از بنيانگذاران «كانون مدافعان حقوق بشر، به صداى آلمان پاسخ داده است.
مصاحبه‌گر: بهنام باوندپور
دکتر سیف‌زاده، اعزام سعید مرتضوی (دادستان عمومی وانقلاب تهران) و جمال کریمی‌راد (وزیر دادگستری و سخنگوی قوه قضاییه جمهوری اسلامی) بعنوان نمایندگان ایران به جلسه شورای حقوق بشر در ژنو، شگفتی بسیاری از محافل حقوق بشری جهان را برانگیخته است. بخصوص آقای مرتضوی که حتا یکی از کارشناسان کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل در سال ۲۰۰۲ میلادی خواستار برکناری او شده بود. ارزیابی شما از انتخاب این دو نفر و بخصوص آقای مرتضوی از سوی حکومت ایران برای شرکت در جلسه شورای حقوق بشر چيست؟
محمد سیف‌زاده: مقدمتا باید بگویم که اصولا، و شاید این یک نقطه ضعفی در شورای حقوق بشر باشد، این است که نماینده حکومتها شرکت می‌کنند در این جلسات و نماینده حکومتها هم بر طبق آخرین گزارشاتی که از NGOها شنیده‌ایم عموما اینها حقوق بشر را نقض می‌کنند. اما در ارتباط با سوال خاص شما که آقای مرتضوی و آقای کریمی‌راد معرفی شده‌اند، من تصور می‌کنم که این انتخاب بجایی نبوده و ایکاش از میان اساتید حقوق نمایندگانی به این جلسه و به این شورا اعزام می‌شد.
در شرایطی که ایران امروز در سطح جهانی زیر ذره‌بین قرار گرفته، حضور فردی مانند آقای مرتضوی در جلسه شورای حقوق بشر، یعنی فردی که از سوی محافل حقوق بشری از جمله متهم به سهیم بودن در پرونده قتل زهرا کاظمی، بستن روزنامه‌ها و تهدید و فشار بر روزنامه‌نگاران و بازداشت فعالان اینترنتی‌ست، چه پیامدهایی را می‌تواند داشته باشد و چه چهره‌ای را از ایران در سطح جهانی نشان می‌دهد؟
محمد سیف‌زاده: من در یکی از مقالات خودم در ارتباط با موادی از اعلامیه جهانی حقوق بشر گفتم، یا ما باید دیوارهای مملکت‌مان را تا سقف آسمان بالا ببریم و ارتباط‌مان را با دنیا قطع کنیم که این عملا امکانپذیر نیست و یا ارتباط داشته باشیم که اگر ارتباط داشته باشیم، ارتباط‌مان باید معقول باشد. همین که حکومت نمایندگانی را به این شورا می‌فرستد، نشان این است که دلش می‌خواهد در این شورا موثر باشد. اگر این نقطه نظر درست است، سوال اساسی این است، فرستادن آقایانی مانند مرتضوی و کریمی‌راد به این جلسات آیا واقعا بیشتر ایران را زیر ذره‌بین نمی‌برد؟ من تصور می کنم که اصلا انتخاب خوب و بجایی نبوده.
سازمان دیده‌بان حقوق بشر هم از ایران خواسته است تا فورا آقای مرتضوی را از هیات اعزامی‌اش به ژنو خارج کند. فکر می‌کنید با توجه به تجربه شما آیا ایران اصولا واکنشی نسبت به این خواست از خودش نشان خواهد داد؟
محمد سیف‌زاده: من تصور نمی‌کنم. من تصور نمی‌کنم که چنین کاری انجام بدهند. البته نتیجتا هم تاثیری نخواهد داشت. ایکاش از ابتدا اینکار را نمی‌کردند.
سازمان دیده‌بان حقوق بشر از نمایندگان دولتها در جلسه شورای حقوق بشر هم خواسته است که خواستار برکناری آقای مرتضوی از هیات ایرانی بشوند و مادامی که ایشان در هیات ایرانی هستند از ملاقات با هیات ایرانی خودداری کنند. این خواست به نظر شما تا چه حد عملی‌ست و تا چه میزانی یک آرزوست؟
محمد سیف‌زاده: با توجه به اینکه متاسفانه در شورای حقوق بشر عموما دولتها تصدی و نمایندگی دارند، من تصور می‌کنم که این را عملى نخواهند کرد و بیشتر این یک مسئله آرمانی تلقی خواهد شد.
پیتر مک‌کی (وزیر خارجه کانادا) دیروز بیانیه‌ای منتشر کرد و در آن بیانیه گفت که آقای مرتضوی در قتل زهرا کاظمی دست داشته است. فکر می‌کنید اظهارات مقام بلندپایه‌ای از کانادا هم هیچ تاثیری روی برکناری آقای مرتضوی از هیات ایرانی نخواهد داشت؟
محمد سیف‌زاده: تصور نمی‌کنم، چون حداقل در داخل ایران هم ما این تجربه را داریم که هروقت مطالبی علیه آقای مرتضوی گفته شده، پست و مقام جدیدی به ایشان داده‌اند. بنابراین این موضع‌گیری‌ها و این نحو صحبت‌کردن‌ها، من تصور نمی‌کنم، موجب برکناری ایشان از نمایندگی ایران در شورای حقوق بشر بشود.