محدود کردن تلگرام؛ نگرانی‌های اخلاقی یا اهداف سیاسی؟
۱۳۹۵ تیر ۱, سه‌شنبه
عباس جعفری دولت‌آبادی دادستان تهران روز دوشنبه ۳۱ خرداد ( ۲۰ ژوئن) گفت ۱۷ نفر از "سرشبکه‌های جریان سازمان‌یافته علیه اخلاق و عفت عمومی" طی چند روز اخیر در تهران بازداشت شده‌اند.
دادستان تهران مدعی شد که متهمان از طریق فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی "فعالیت مجرمانه" داشته‌اند.
در سال‌های اخیر و پس از تاکید رهبر جمهوری اسلامی بر مقابله با "نفوذ دشمنان"، تمرکز مقامات قضایی و امنیتی ایران بر فضای مجازی و خصوصا شبکه‌های اجتماعی پرطرفدار افزایش یافته است.
وب‌سایت "گرداب" وابسته به مرکز بررسی جرائم سازمان یافته سپاه پاسداران نیز در هفته‌های اخیر هشدارهایی را نسبت به آنچه که فعالیت "مروجان فساد" در فضای مجازی خوانده، منتشر کرده است.
تمرکز این مرکز در این هشدارها بر فعالیت کانال‌های اینستاگرامی است که به استدیوهای عکاسی وابسته‌اند و در چرخه مدلینگ فعالیت می‌کنند. این وب‌سایت وابسته به "فرماندهی سایبری سپاه" در دو گزارش، شناسه کاربری برخی از کاربران "متخلف" اینستاگرام را منتشر کرده است.
به نوشته گرداب در مرحله اجرا، تذکر به تعدادی از فعالان چرخه مدلینگ، منجر به توقف فعالیت‌های آن‌ها شده و در مرحله رسانه‌ای شدن نیز تعدادی از این افراد، فعالیت‌های خود را به صورت "داوطلبانه" متوقف کرده‌اند.
به نظر می‌رسد این مرکز هشدارهای خود را از طریق یک سامانه پیام کوتاه به برخی کاربران انجام می‌دهد. اما این محدودیت‌ها منحصر به اینستاگرام نمی‌شود و دیگر شبکه‌های اجتماعی را در بر می‌گیرد.
نگرانی‌های انتخاباتی از قدرت شبکه‌های اجتماعی
نزدیکی به انتخابات ریاست جمهوری می‌تواند از دلایل تمرکز بیشتر نهادهای امنیتی و قضایی بر شبکه‌های مجازی باشد. به باور فعالان فضای مجازی، شبکه‌های اجتماعی تاثیر زیادی بر نتایج سه انتخابات اخیر ایران داشته‌اند.
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه، ۲۵ خرداد در گزارشی با عنوان "تدارک تلگرام برای انتخابات ۹۶" مدعی شد که ۸۰ درصد از کاربران شبکه تلگرام را ایرانیان تشکیل می‌‌د‌هند. این گزارش می‌افزاید که ۲۰ درصد دیگر کاربران نیز ایرانیان ساکن دیگر کشورها هستند.
این آمار با توجه به ۳۰ میلیون کاربر ایرانی این شبکه با واقعیت همخوانی ندارد. بر اساس تازه‌ترین گزارش تلگرام (فوریه ۲۰۱۶) این شبکه پیام‌رسان ماهانه بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر فعال دارد. به طور متوسط هم روزانه ۳۵۰ هزار نفر کاربر تازه به این شبکه می‌پیوندند.
تسنیم در ادامه این گزارش به نقل از روح‌الله مومن‌نسب که از او به عنوان کارشناس فضای مجازی نام برده، نوشت: «تلگرام به نوعی مدیریت افکار عمومی در کشورمان را در دست گرفته است و به وسیله این مدیریت، جامعه را به سمت و سویی که می‌خواهد می‌کشاند.»
او همچنین با اشاره به تدارک گسترده تلگرام برای اثرگذاری بر نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری ۹۶، افزود: «شبکه اجتماعی تلگرام برای ایجاد انحراف و نفوذ در جمهوری اسلامی ایران به وجود آمده و یک شبکه اجتماعی بین‌المللی محسوب نمی‌شود.»
مومن‌نسب با انتقاد از "سکولاریسم در فضای مجازی" گفت: «به این معناست که یک شبکه با کثیف‌ترین افراد در کشور مشغول فعالیت باشد و پاک‌ترین افراد هم در این شبکه کانال ایجاد کنند؛ در واقع این تفکر اجازه می‌دهد که دو قشر سالم و ناسالم جامعه در این شبکه به صورت مصالحت‌آمیز در کنار یکدیگر زندگی کنند.»
این کارشناس فضای مجازی اضافه کرد: «این دقیقاً همان تفکری است که ما در تلاش هستیم که آن را از بین ببریم.»
به نظر می‌رسد اینگونه گزارش‌ها در جهت اعمال فشار به دولت برای فیلتر کردن شبکه پیام‌رسان تلگرام است. دولت ایران تاکنون از مسدود کردن این شبکه خودداری کرده است. می‌توان انتظار داشت با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری سال آینده فشار برای توقف فعالیت تلگرام افزایش یابد.