قطعنامه سازمان ملل: محاکمه رهبران کره شمالی به اتهام «جنایت علیه بشریت»

با رای قاطع اکثریت کشورهای عضو کمیته حقوق بشر مجموع عمومی سازمان ملل٬ روز سه‌شنبه (۲۷ آبان٬ ۱۸ نوامبر) قطعنامه‌ای در محکومیت نقض گسترده حقوق بشر در کره شمالی تصویب شد که مسیر را برای پی‌گیری اتهام «جنایت علیه بشریت» علیه رهبران این کشور در شورای امنیت و دادگاه کیفری بین‌المللی هموار می‌کند.

به گزارش خبرگزاری رویترز٬ این قطعنامه غیرالزام‌آور که با ۱۱۱ رای موافق در برابر ۱۹ رای مخالف و ۵۵ رای ممتنع به تصویب رسید٬ از شورای امنیت می‌خواهد که مسئله ارجاع پرونده نقض گسترده حقوق بشر در کره شمالی به دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC) را در دستور کار قرار دهد.

این قطعنامه در پی گزارش پنل متخصصان سازمان ملل که در ماه فوریه سال جاری ثبت شد، به تصویب رسید. این گزارش ۴۰۰ صفحه‌ای به جزئیات موارد متعددی از شکنجه و گرسنگی سیستماتیک٬ اردوگاه‌های کار اجباری٬ زندان‌های مخوف کره شمالی و کشتاری که قابل قیاس با «جنایت‌های دوران نازی‌ها» خوانده شده را تشریح می‌کند.

قطعنامه‌ای که در «کمیته سوم سازمان ملل» به تصویب رسیده٬ جنایات صورت‌گرفته در کره شمالی را حاصل سیاست‌های رهبران این کشور می‌داند و به همین خاطر از شورای امنیت می‌خواهد که گزینه‌های گوناگون از جمله تحریم‌های هدفمند را برای برخورد با آنها مد نظر قرار دهد.

با این رای قاطع که در واقع اقدامی نمادین است٬ فشار سیاسی بر رژیم کره شمالی به طور بی‌سابقه‌ای افزایش خواهد یافت. نشریه نیویورک ‌تایمز تصویب این قطعنامه را «سیلی دیپلماتیک» بر صورت مقامات کره شمالی خوانده است.

حق وتوی چین و روسیه٬ سد راه محاکمه رهبران کره شمالی

برخی دیپلمات‌های سازمان ملل می‌گویند با توجه به حمایت مستمر چین و روسیه از کره شمالی٬ احتمال اینکه این قطعنامه در شورای امنیت به تصویب برسد و منجر به اقدامی جدی در دادگاه کیفری بین‌المللی در لاهه شود کم به نظر می‌رسد.

به گفته آنها چین حتی ممکن است در صورت جدی‌تر شدن این تهدید از حق وتوی خود برای ممانعت از ارجاع پرونده «جنایت علیه بشریت» علیه رهبران کره شمالی به دادگاه کیفری بین‌المللی استفاده کند.

چین و روسیه در جلسه روز سه‌شنبه (۱۸ نوامبر) هم از طرح الحاقی کوبا به این قطعنامه که خواستار حذف «درخواست ارجاع پرونده به دادگاه کیفری بین‌المللی» شده بود حمایت کردند؛ اما این طرح الحاقی در نهایت با رای منفی اکثر کشورهای عضو روبرو شد.

استدلال چین که همواره مهم‌ترین هم‌پیمان رژیم کره شمالی بوده٬ این است که شورای امنیت محفل مناسبی برای طرح بحث‌های حقوق بشری نیست.

نماینده کره شمالی در کمیته سوم سازمان ملل پس از تصویب قطعنامه٬ خشمگینانه آن را محکوم کرد و ایالات متحده و هم‌پیمانانش را مسبب طرح و تصویب آن دانست. چو میونگ نام٬ در واکنش به این موضوع که آن را «کمپینی بی‌پایه و ظالمانه» از سوی دشمنان «برای حذف دولت و سیستم سوسیالیستی کره شمالی» خواند٬ هشدار داد که این کشور دست به تشدید آزمایش‌های هسته‌ای خود خواهد زد.

تا کنون مواردی از قطعنامه‌های مشابه علیه ایران٬ سوریه و میانمار در مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب رسیده٬ اما این نخستین باری است که پرونده کره شمالی در آستانه ارجاع به شورای امنیت و دادگاه کیفری بین‌المللی قرار می‌گیرد.

این قطعنامه در ماه دسامبر برای رای‌گیری رسمی به مجمع عمومی سازمان ملل خواهد رفت و در صورت تصویب مجدد به شورای امنیت ارسال خواهد شد.