قاسم سلیمانی؛ "سرباز ولایت" و محبوب رهبر جمهوری اسلامی
۱۳۹۸ دی ۱۳, جمعه
مطابق اسناد افشا شده توسط "ویکی‌لیکس"، قاسم سلیمانی در سال ۲۰۰۸، به عنوان فرمانده سپاه قدس به دیوید پترائوس، فرمانده وقت نظامیان ایالات متحده در عراق، پیام داده که هدایت سیاست‌های جمهوری اسلامی تا جایی که به افغانستان، لبنان، عراق و باریکه غزه مربوط می‌شود بر عهده او قرار دارد.
این "هدایت" شامل شمار دیگری از کشورها از جمله سوریه و یمن، به خصوص پس از آغاز جنگ داخلی در این دو کشور نیز می‌شود که درباره ابعاد آن اسناد و گزارش‌های فراوانی منتشر شده است.
در بسیاری از کشورهای منطقه کسانی که به عنوان دیپلمات و سفیر وظیفه ظاهری نمایندگی دستگاه دیپلماسی ایران را بر عهده دارند از فرماندهان و وابستگان شناخته شده نیروی قدس، واحد برون مرزی سپاه پاسداران هستند که فرماندهی آنها برای بیش از دو دهه بر عهده قاسم سلیمانی بوده است.
دو دهه کنترل سیاست‌های منطقه‌ای
بر این پایه ارسال پیام منسوب به سلیمانی خطاب به پترائوس اگر واقعیت هم نداشته باشد بیانگر واقعیتی است که شواهد بسیاری، از جمله در ماجرای بیخبری دولت و وزارت خارجه از سفر بشار اسد از دمشق به تهران آن را تأیید می‌کند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
ژنرال پترائوس در مستندی زیر عنوان "فرمانده سایه: مغز متفکر نظامی ایران" درباره سلیمانی که اسفند سال گذشته از شبکه بی‌بی‌سی پخش شده تأیید کرده که فرمانده سپاه قدس در سال ۲۰۰۷ از طریق جلال طالبانی، رئیس جمهوری وقت عراق، پیام داده که کنترل سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی با اوست و آمریکا باید مذاکره با "دیپلمات‌های ایرانی و دیگران" درباره مسائل عراق را فراموش کند.
قاسم سلیمانی بامداد جمعه ۱۳ دی ماه (سوم ژانویه ۲۰۲۰) اندکی پس از ورود به فرودگاه بغداد در حالی که با همراهان خود به سمت مکان اعلام نشده‌ای در حرکت بود هدف حمله نیروهای آمریکایی قرار گرفت و کشته شد.
سپاه پاسداران در بیانیه‌ای با تأیید خبر مرگ سلیمانی از حمله بالگردهای آمریکایی به دو خودروی گروه حشد الشعبی در نزدیکی فرودگاه خبر داد. در این حمله چند عضو ارشد از جمله معاون فرمانده حشد الشعبی، ابومحمد مهندس نیز کشته شدند.
"سرباز ولایت"، زاده روستایی کوچک
تقریبا در تمام بیانیه‌هایی که شخصیت‌های ارشد جمهوری اسلامی و واحدهای مختلف سپاه به مناسبت کشته شدن سلیمانی منتشر کرده‌اند، او "سرباز ولایت" خوانده شده است. سلیمانی آبان ۹۶ نامه‌ای خطاب به رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای را به عنوان "فرزند و سربازتان" به پایان برده بود.
قاسم سلیمانی ۱۳۳۵ در روستای کوچک و دورافتاده "قنات ملک" از توابع شهرستان رابر استان کرمان به دنیا آمد و پس از پایان دوران دبستان در مرکز این استان مدتی به کار بنایی مشغول شد. جمعیت روستای قنات ملک در سرشماری سال ۹۵ حدود ۴۴۰ نفر اعلام شد.
او از ابتدای تاسیس سپاه پاسداران عضو آن شد و پس از پایان جنگ ایران و عراق به عنوان فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله به کرمان رفت و وظیفه مقابله با "اشرار" و قاچاقچیان مواد مخدر را بر عهده گرفت.
ظاهرا همین سابقه و تجربه‌های حضور در جبهه‌های جنگ ایران و عراق و نقش‌آفرینی در کردستان باعث شد که قاسم سلیمانی در سال ۱۳۷۶ به فرماندهی نیروی قدس منصوب شود.
بیرون آمدن "نظامی قدرتمند" از سایه
سلیمانی، به ویژه تا پیش از حضور فعال در سوریه پس از جنگ داخلی، و عراق پس از سرنگونی صدام حسین، چهره‌ای رسانه‌ای نبود و در نهایت آگاهان از مناسبات قدرت در جمهوری اسلامی او را نظامی قدرتمند در سایه می‌خواندند.
بر همین اساس توجه و علاقه ویژه خامنه‌ای به این "سرباز ولایت" هم مسئله‌ای نبود که زیاد نمود بیرونی داشته باشد. در سال‌های گذشته این وضعیت به شدت تغییر کرد و پس از رسانه‌ای شدن تصویرهای فراوان از سلیمانی در جبهه‌های جنگ در عراق و سوریه حضور او در مراسم علنی در ایران نیز بیش از پیش شد.
شاید نمایان‌ترین جلوه‌های تقدیر و تکریم قاسم سلیمانی به وسیله علی خامنه‌ای، در کنار اهدای سه نشان "فتح"، ارتقای او به درجه سرلشکری در سال ۸۹ و اوج آن اهدای نشان "ذوالفقار" در اسفند ۹۷ باشد.
نخستین و تنها فرمانده سپاه با نشان ذوالفقار
نشان ذوالفقار عالی‌ترین نشان نظامی ایران است که سابقه آن به سال ۱۳۰۱ خورشیدی باز می‌گردد و در تاریخ چهل ساله جمهوری اسلامی سرلشکر سلیمانی نخستین فرمانده نظامی است که آن را دریافت کرده است.
فرمانده سپاه قدس آبان ۹۶ در نامه‌ای به رهبر جمهوری اسلامی "به عنوان سرباز مکلف شده از جانب حضرتعالی" به او خبر داد که نبرد برای آزادسازی آخرین پایگاه گروه دولت اسلامی (داعش) "با پایین کشیدن پرچم این گروه" با موفقیت خاتمه یافته است.
خامنه‌ای ۳۰ آبان ۹۶ در پاسخ به نامه سلیمانی نوشت: «شما با متلاشی ساختن این توده سرطانی و مهلک نه فقط به کشورهای منطقه و به جهان اسلام بلکه به همه ملتها و به بشریت خدمتی بزرگ کردید.»
رهبر جمهوری اسلامی در واکنش به حادثه بامداد ۱۳ دی ماه در پیامی از قاسم سلیمانی به عنوان "چهره بین‌المللی مقاومت" ستایش کرد و وعده داد "انتقام سختی" در انتظار کسانی باشد که او را کشته‌اند. خامنه‌ای در این پیام یاد معاون حشد الشعبی را به عنوان "مجاهد بزرگ اسلام" گرامی داشت.
وزارت دفاع ایالات متحده (پنتاگون) بامداد جمعه ۱۳ دی ماه (سوم ژانویه) در بیانیه‌ای حمله به کاروان حامل قاسم سلیمانی و همراهانش را "اقدامی دفاعی و قاطعانه" خوانده و اعلام کرده که این کار به دستور رئیس جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ و برای حفاظت از "نیروهای آمریکایی" انجام شده است.
اقدامی پیشگیرانه؟
پنتاگون می‌گوید حمله‌های روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه به سفارت آمریکا در بغداد با موافقت فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انجام شده و او "به طور فعال" در تدارک حمله به دیپلمات‌ها و نیروهای آمریکایی در عراق و منطقه نقش داشته است.
وزارت دفاع آمریکا حمله به کاروان سرلشکر قاسم سلیمانی و همراهانش را اقدامی پیشگیرانه برای مقابله با حمله به نیروهای آمریکا و متحدانش در عراق عنوان کرد.
مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا، یک روز پیش از این حمله، از وجود شواهدی خبر داده بود که از برنامه‌ریزی گروه‌های مورد حمایت ایران نظیر گروه "کتائب حزب‌الله" برای انجام حمله‌های جدید علیه تاسیسات و نیروهای ایالات متحده در عراق حکایت می‌کنند.
رئیس جمهوری آمریکا فروردین امسال در بیانیه‌ای از تصمیم دولت برای "تعیین سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران، شامل نیروی قدس آن سپاه، به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی" خبر داد و مجموعه سپاه را ابزاری برای "اجرای کارزار تروریسم بین‌المللی" حکومت ایران خواند.
تاکید خامنه‌ای بر ادامه برنامه‌های سلیمانی
ایالات متحده آمریکا از مدت‌های پیش شماری از فرماندهان سپاه پاسداران، از جمله قاسم سلیمانی را در فهرست افراد حقیقی تحریم شده از سوی این کشور قرار داده بود.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
رهبر جمهوری اسلامی چند ساعت پس از تأیید کشته شدن قاسم سلیمانی با صدور فرمانی، فرماندهی نیروی قدس سپاه پاسداران را به سرتیپ پاسدار اسماعیل قاآنی سپرد. او قاآنی را از کسانی خواند که "در طول سالیان متمادی" در نیروی قدس در منطقه فعالیت کرده و تاکید کرد که "برنامه‌ی آن نیرو عیناً همان برنامه دوران فرماندهی شهید سلیمانی" است.
اگر تاکید خامنه‌ای جدی باشد و عملی شود احتمال بالا گرفتن تنش میان ایران و آمریکا، به خصوص در کشورهایی نظیر عراق منتفی نیست. در روزها و هفته‌های آینده مشخص خواهد شد که آیا عملیات بامداد جمعه آنگونه که پنتاگون اعلام کرده جنبه پیشگیرانه داشته یا به آتش درگیری‌ها دامن می‌زند.