فرش‌های گم‌شده سعدآباد؛ پرونده‌ای مبهم با سرنوشتی نامعلوم
۱۴۰۲ خرداد ۱۱, پنجشنبه
مفقود شدن ۴۸ تخته فرش نفیس به ارزش ۱۲۷ میلیارد تومان پس از خبرهای ضد و نقیض ابتدایی، بالاخره تایید شد اما هیچ چیز دیگری در این باره روشن نیست. معلوم نیست چه کسی یا کسانی آنها را از بخش نهاد ریاست جمهوری مجموعه سعدآباد، ساختمان "حافظیه"، خارج کرده و این فرشها به کجا برده شده‌اند.
حتی زمان دقیق مفقود شدن آنها نیز روشن نیست.
خبرگزاری فارس روز چهارشنبه (۳۱ اردیبهشت) در گزارشی به نقل از "یکی از شاهدین که در ساختمان حافظیه مسئولیت داشته" نوشته بود فرشها را "سال ۱۳۹۵ با یک دستگاه وانت مزدا بردند منزل..." این گزارش اما روشن نمی‌کرد این شاهد عینی چه کسی است، چه مسئولیتی داشته و فرشها به "منزل" چه کسی برده شده‌اند؟
فارس این اتفاق را به دوره حسن روحانی، رئیس جمهور پیشین رجوع داده بود. یک مقام نزدیک به دولت روحانی در مصاحبه‌ای با سایت "رویداد۲۴" با تکذیب این موضوع، مفقود شدن فرش‌های قیمتی را به دوره احمدی‌نژاد، نسبت داد.
چند روز بعد رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایلنا مفقود شدن این فرشها را تکذیب کرده و بدون اشاره به جزئیات گفت "دو تخته فرش از فرش‌های سعدآباد به موزه فرش ایران منتقل شده‌اند."
در واکنش به این اظهارات، موزه فرش روز پنجشنبه (۱۱ خرداد) رسما جوابیه‌ای را منتشر کرد.
در این جوابیه تنها به دو تخته فرش اشاره شده و آمده است: «در تاریخ ۲۹ اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۸۷ دو تخته قالی از کاخ بوستان (نهاد ریاست جمهوری) به شماره اموالی ۵۱ – طبقه ۸ بافت مشهد و شماره اموالی ۷۷ – طبقه ۸ بافت بیرجند، هر دو با طرح شیخ صفی‌الدین (لچک ترنج) به موزه فرش ایران به طور امانی منتقل شد.»
به گفته مسئولان موزه فرش ایران دو تخته قالی یادشده در خرداد ۱۳۹۵ به صورت "قطعی" تحویل این موزه شده‌اند و "اکنون نیز در آنجا قرار دارند."
در این جوابیه اشاره‌ای به ۴۶ قطعه فرش دیگر و مفقود شدن آنها نشده است.
سرنوشت بقیه فرشها چه شده؟
اما بقیه فرشها از کجا سر در آورده‌اند؟ گزارش رسانه‌های ایران پاسخی به این سوال نمی‌دهد. خبرگزاری ایسنا به نقل از مهران صحرایی سرپرست تازه موزه فرش نوشت: «در این سال‌ها هیچ فرشی آن هم در این تعداد (۴۸ تخته فرش) به موزه فرش داده نشده است.»
عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پیش‌تر گفته بود که پرونده این فرشها مربوط به سال‌های ۹۵ - ۹۴ است و او "دستور" داده تا به این پرونده رسیدگی شود. ضرغامی دوم خرداد به رسانه‌ها گفته بود نهاد "حراست بعد از صحبت با نهادهای مختلف، گزارش مقدماتی ارائه کرد که هنوز قابل استناد نیست."
او با سلب مسئولیت از سازمان میراث فرهنگی اضافه کرده بود: «در جریان باشید غیر از اینکه این اتفاق مربوط به دوره‌های گذشته است، خود آن مجموعه در اختیار میراث فرهنگی نیست. یعنی بخشی از کاخ سعدآباد در اختیار دستگاه‌های دیگری است که وظایف قانونی‌شان را انجام می‌دهند.»
خبرگزاری فارس در گزارش خود با اشاره به اینکه این فرشها در فاصله سال‌های ۹۲ تا ۹۵ از ساختمان خارج شده‌اند و در مورد ارزش آنها نوشته بود: «کارشناسان این حوزه با بررسی تنها ده تخته از فرش های خارج شده و بر اساس قدمت تاریخی آن، نوع طراحی، مکتب هنری و خصوصیات فیزیکی ارزش نسبی آن ها را مبلغی معادل ۱۲۷ میلیارد تومان اعلام کردند.»
بنا بر گزارش این فرشها "جزو نفیس ترین فرش‌های نهاد بوده و متعلق به سبک‌های مشهدی (عمواوغلی)، اصفهان و تودشک می‌باشد که یکی از آنها از نظر قدمت به دوره قاجار می‌رسد."
بیانیه دفتر روحانی
در این میان دفتر حسن روحانی نیز در بیانیه‌ای به خبر مفقود شدن فرشها واکنش نشان داد و انتقاد‌ها را بی‌جواب نگذاشت. در این بیانیه آمده بود نهاد ریاست‌جمهوری "به محض دریافت نخستین گزارش در این باره در سال ۱۳۹۹ که سابقه امر را به دوره قبل از آغاز کار دولت یازدهم می‌رساند، رسیدگی لازم را انجام داده و موضوع را فورا به مراجع نظارتی و قضائی ارجاع داده است."
بیانیه موضوع مفقود شدن ۴۸ تخته فرش سعدآباد را "خبری مخدوش و مغشوش بدون ذکر منبع" خوانده و گفته بود "آیا طرح رسانه‌ای موضوع، سه سال بعد، بیش از آن که به گذشته و اصل موضوع مربوط باشد، برای انحراف اذهان از آنچه امروز می‌گذرد نیست؟"
دفتر روحانی بدون نام بردن از خبرگزاری "فارس" از اینکه گزارشی "صرفا بنا بر ادعای یک ناشاهد ناشناس" تنظیم شده انتقاد کرده و به کنایه نوشته بود "چطور محموله‌ای از فرش توسط یک وانت بارگیری شده و بدون مجوز حراست نهاد ریاست‌جمهوری که زیر نظر وزارت اطلاعات عمل می‌کند و حفاظت فیزیکی ساختمان حافظیه که تماما توسط سپاه پاسداران انجام می‌شود، از این ساختمان خارج شده است؟"
دفتر روحانی از مراجع قانونی و قضایی خواسته بود تا اسناد و اطلاعات لازم در مورد فردی که فرشها به خانه او منتقل شده از رسانه‌ها طلب کنند.