غنی‌سازی اورانیوم با لیزر و نگرانی از ایران
۱۳۹۰ شهریور ۶, یکشنبه
به گزارش "نیورک تایمز" کنسرن آمریکایی جنرال موتورز درصدد است به کمک لیزر دست به غنی‌سازی اورانیوم بزند. این کنسرن طی دو سال گذشته در حال امتحان این روش در تاسیساتی آزمایشی واقع در شمال ویلمینگتون در ایالت کارولینای شمالی آمریکا بوده است و حال طرح ایجاد تاسیساتی جدید را در همان مکان در دست دارد. هزینه ساخت تاسیسات جدید بالغ بر یک میلیارد دلار (۶۹۴ میلیون یورو) خواهد شد. قرار است این تاسیسات برای رآکتورهای هسته‌ای اورانیوم غنی‌شده تولید کند.
آن‌گونه که نشریه‌ی آلمانی "ولت ام زونتاگ" می‌نویسد، شرکت Global Laser Enrichment که با مشارکت جنرال موتورز و کنسرن ژاپنی هیتاچی بنیان نهاده شده، تاسیسات جدید را ساخته و راه‌اندازی خواهد کرد. هم‌اکنون جنرال موتورز در تلاش است تا اجازه راه‌اندازی این تاسیسات را از دولت آمریکا بگیرد. "نیویورک تایمز" می‌نویسد که کمیسیون برنامه اتمی دولت آمریکا هم‌اکنون در حال بررسی جنبه‌های مثبت و منفی این طرح است و گفته است که تصمیم خود در این مورد را تا سال آینده میلادی اعلام خواهد کرد.
کریستوفر مونتا، رئیس شرکت Global Laser Enrichment، به "نیویورک تایمز" گفت، این تاسیسات می‌تواند سالانه آنقدر اورانیوم غنی‌شده تولید کند که برای ۶۰ نیروگاه اتمی کافی باشد. وی افزود که با این مقدار می‌توان انرژی لازم ۴۲ میلیون خانه را تامین کرد. مونتا امیدوار است با این استدلال بتواند پشتیبانی دولت آمریکا را جلب کند که «بخاطر حفاظت از محیط زیست به تولید انرژی هسته‌ای اهمیت می‌دهد».
سابقه تحقیق در مورد استفاده از لیزر
غنی‌سازی اورانیوم با لیزر نیاز به طی مراحل کمتری دارد تا غنی‌سازی با سانتریفوژ. دانشمندان از آغاز عصر اتم تا کنون روش‌های گوناگونی را که در آن لیزر به کار گرفته شده، آزمایش کرده و بهبود بخشیده‌اند. به نوشته "نیویورک تایمز"، بخصوص در دهه ۱۹۶۰ تحقیقاتی در این زمینه صورت گرفت، اما این تحقیقات به طور فشرده ادامه نیافت، چون به نظر نامحتمل می‌رسید که استفاده از این روش بتواند سودآور باشد. با این حال، دانشمندان استرالیایی در دهه ۱۹۹۰ دستاوردهای مهمی در این زمینه داشتند.
در سال ۱۹۹۷ آزمایشگاه لارنس لیومور در کالیفرنیا تاسیساتی آزمایشی به راه انداخت و در آن در طول یک سال و نیم چند هزار کیلوگرم اورانیوم غنی‌سازی شده تولید کرد. استیون هارگروو، یکی از پژوهشگران آن آزمایشگاه، می‌گوید، کاری که در آن تاسیسات انجام می‌شد دیگر نه آزمایش، بلکه نمایش توانایی صنعتی بود. تاسیسات آزمایشی کالیفرنیا در سال ۱۹۹۹ به‌دلیل مشکلات مالی تعطیل شد. سرانجام کنسرن جنرال موتورز در سال ۲۰۰۶ امتیاز انجام آزمایشات در این زمینه در آمریکا را دریافت کرد.
به گزارش "ولت ام زونتاگ"، در آلمان هم از روش غنی‌سازی اورانیوم با لیزر استفاده شده است. شرکت "اورانیت" به همراهی دانشمندان انستیتوی ماکس پلانک توانسته بودند روشی برای غنی‌سازی اورانیوم به کمک لیزر بیابند. البته ابعاد تولید آنان در حد چند گرم بود. به دلایل مالی و سیاسی آزمایش‌های آنها در دهه ۱۹۹۰ متوقف شد. کارل لودویگ کومپا، سرپرست این پروژه‌ی انستیتوی ماکس پلانک در آن دوره، به "ولت ام زونتاگ" گفت: «آنچه جنرال موتورز در باره برنامه و توانایی خود می‌گوید را می‌توان باور کرد. یقین است که اجرای چنین طرحی به لحاظ فیزیکی ممکن است، اما مطمئنا چنین کاری بسیار پرهزینه است.»
ترس از جاسوسان و گروه‌های تروریستی
کسانی که در طرح و توسعه روش غنی‌سازی اورانیوم با لیزر شرکت داشته یا دارند، اطلاعات در این مورد را سری نگاه می‌دارند. "ولت ام زونتاگ" می‌نویسد، احتمال دارد استفاده از لیزرهای جدید "دیود" در مقایسه با لیزرهای قدیم بخار مس یا لیزر گاز کربنیک باعث شود که هزینه چنین پروژه‌ای کمتر شود. افزون بر این، امروزه گام‌های بزرگی در فن‌آوری لیزر برداشته شده و ایجاد اشعه لیزر بهتر موجب تسریع و تسهیل کار می‌شود.
به کار گرفتن روش لیزری برای غنی‌سازی اورانیوم، نیاز به ایجاد تاسیسات چنان عظیمی ندارد که تنها به سختی بتوان آن را پنهان کرد. دانشمندان آمریکایی می‌ترسند که برخی کشورها و نیز گروه‌های تروریستی که مایل به تولید بمب اتم هستند، از طریق جاسوسی به اطلاعات مربوط به ساخت تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم با استفاده از لیزر دست پیدا کنند.
میزان غنی‌سازی اورانیومی که در بمب‌های اتمی موجود استفاده می‌شود، ۸۵ درصد است که با استفاده از روش لیزری هم می‌توان به آن رسید. کارل لودویگ کومپا از انستیتوی ماکس پلانک آلمان به "ولت ام زونتاگ" می‌گوید: «برای این کار تنها نیاز به قطعات معمولی موجود در بازار است که چیز فوق‌العاده‌ای نیست و معتقدم ایران ممکن است بتواند این کار را بکند.»
KG/BB