«عضویت در شورای وضعیت زنان به هیچ دردی نمی‌خورد»
۱۳۸۹ اردیبهشت ۱۰, جمعه
اذهان عمومی جهان اقدامات دولت ایران در قبال زنان را به شدت نکوهش می‌کند، طرح‌هایی مثل «حجاب و عفاف» را ناقض حقوق اولیه انسانی زن می‌داند، قوانین موجود در ایران را ضد زن ارزیابی می‌کند و به تازگی هم سخنان آیت‌الله های ایران درباره ارتباط «زلزله» و «عفاف زن» را به ریشخند می‌گیرد، در این چنین شرایطی سازمان ملل متحد این کشور را به عضویت «شورای جهانی وضعیت زنان» برمی‌گزیند.
شیرین عبادی می‌گوید این شورا هیچ اهمیتی ندارد و ایران تنها به این دلیل انتخاب شده که هیچ کشور دیگری خود را کاندیدا نکرده است.
دویچه وله: خانم عبادی علی‌رغم تمام اعتراض‌هایی که به وضع حقوق زن در ایران می‌شود، با این حال ایران در این شورا پذیرفته شده است. به چه دلیل؟
شیرین عبادی: به این دلیل که هیچ رقیبی نداشت و هیچ کشوری داوطلب نبود و می‌بایستی کشوری انتخاب می‌شد. در نتیجه ایران بدون هیچ گونه رأی‌گیری به عضویت کمیسیون مقام زن انتخاب شد. اضافه می‌کنم که این یک کمیسیون بی‌ارزش است. نه اختیارات اجرایی و نه اختیارات تقنینی دارد و فقط هر سال وضعیت حقوق زن را در جهان بررسی می‌کند، بدون این که اختیار خاصی داشته باشد. دولت ایران نیز در این زمینه هیچ رقیبی نداشت. یعنی هیچ کشوری رغبت نمی‌کرد از منطقه‌ی آسیا عضو این کمیسیون بی‌خاصیت شود، بنابراین ایران عضو شد.
ولی حتی اگر کاندیدای دیگری هم وجود نداشت، بعد از حوادث اخیر، بخصوص طرح «حجاب و عفاف» و انتقادهای بسیاری که به ایران شده است، این قدم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟!
توجه داشته باشید که سازمان ملل تشکیل می‌شود از نمایندگان دولتها که اولا در کمیسیون‌های مختلفی که دارد، این دولتها هستند که عضو می‌شوند و این عضویت برحسب مناطق جغرافیایی سهمیه‌بندی شده است. در کمیسیون‌هایی که اهمیت بیشتری دارند، مثل شورای حقوق بشر، چون میزان داوطلبین از مناطق مختلف بیشتر است، با رأی‌گیری در مجمع عمومی عضویت صورت می‌گیرد. در کمیسیون‌هایی که بی‌اهمیت است، مثل کمیسیون مقام زن، بدون رأی‌گیری هر کشوری که مایل باشد، می‌تواند عضویت آنجا را بپذیرد. درست است که دولت ایران وضعیت حقوق زن را بسیار بد کرده است و روز به روز بدتر هم عمل می‌کند، اما ساختار سازمان ملل این طور است که به هرحال در هر کمیسیونی یک یا چند کشور بایستی عضو باشند.
شما به بی‌اهمیت بودن این کمیسیون اشاره می‌کنید. اگر بی‌اهمیت است، اصلا چرا وجود دارد و برای چه استفاده‌ای است؟
بسیاری از ساختارها و سازمان‌های وابسته به سازمان ملل متحد اهمیت خاصی ندارند و صرفا جنبه‌ی مطالعاتی و مشورتی دارد که یکی از این کمیسیون‌ها هم کمیسیون مقام زن است.
خب ایران از عضویت در کمیسیون شورای جهانی وضعیت زن چه استفاده‌ای می‌خواهد ببرد، اگر که این کمیسیون اساسا اهمیتی ندارد؟
عضویت ایران بیشتر جنبه‌ی سیاسی دارد. یعنی دولت ایران در اثر این که می‌دانست در شورای حقوق بشر رأی نخواهد آورد، برای جلوگیری از یک شکست مفتضحانه‌ی سیاسی عقب‌نشینی کرد، برای این که به مردم ایران نشان دهد که بالاخره جایگاهی در عرصه‌ی بین‌المللی هم دارد، وارد این عضویت شد و آن را به عنوان یک پیروزی برای خودش تلقی کرد. حال آن که گفتم، دولت ایران در این زمینه هیچ رقیبی ندارد و این کمیسیون هم اهمیتی ندارد.
پس این برای ایران اهمیت داشته است. حداقل اهمیت تبلیغاتی دارد. آیا سازمان ملل به این مسأله توجه کرده است؟
ایران در حقیقت با این وسیله می‌خواهد شکست خودش را در داخل کشور توجیه کند. اما سازمان ملل متحد از مجموع دولتها تشکیل شده است و به هرحال در کمیسیون‌های مختلفش دولتها بایستی شرکت کنند و وقتی که در یک کمیسیونی داوطلب نیست، هر کس که داوطلب باشد می‌تواند وارد آن شود.
آیا این ساختار به نظر شما اشکال ندارد؟
این ساختار اشکال دارد و بایستی سازمان ملل متحد را به گونه‌ای طراحی کنند که به جای دولتها ملت‌ها در آن تصمیم‌گیرنده باشند.
تحریریه: نیلوفر خسروی
تحریریه: مصطفی ملکان