ظرفیت‌ها و محدودیت‌های اقتصاد ایران برای شرکت‌های آلمانی
۱۳۹۴ اسفند ۶, پنجشنبه
سفر اخیر رؤسای سه کنسرن معروف آلمانی به ایران دوباره محملی برای بحث درباره مناسبات اقتصادی غرب با ایران و پتانسیل‌های اقتصادی این کشور شده است.
یو کازر، مدیرعامل شرکت زیمنس، ولفگانگ برنارد، رئیس بخش کامیون‌سازی مرسدس بنز و هربرت دیس، مدیر بخش مارک‌های مختلف خودروهای فولکس‌واگن هفته گذشته در تهران بودند؛ سفری که بازتابی گسترده در رسانه‌های اقتصادی آلمان یافت.
روزنامه هندلز بلات، از معروفترین نشریات اقتصادی آلمان در شماره پنجشنبه (۲۵ فوریه/ ۶ اسفند) خود به انگیزه بررسی سفر یادشده، به ایران ۸۰ میلیون نفری و بازار بزرگ آن اشاره می‌کند. این نشریه درآمد سرانه ۱۷ هزاردلاری ایرانیان در سال را معادل درآمد مردم ترکیه می‌داند و نتیجه می‌گیرد که قدرت خرید مناسبی در ایران نهفته است.
حسن روحانی، رئیس جمهور ایران گفته است که با اجرای برجام و رفع تحریم‌ها احتمالا ایران ظرف یک سال ۵۰ میلیارد سرمایه‌گذاری خارجی جذب خواهد کرد. مجموع ظرفیت‌های اقتصادی ایران و بیرون آمدن آن از زیر تحریم‌ها سبب شده که شرکت‌های آلمانی بیش از پیش توجه خود را بر این کشور متمرکز کنند.
بیشتر بخوانید: وزیر نفت از آغاز فصل جدید همکاری با زیمنس خبر داد
آلمان تا شروع تحریم‌ها علیه ایران در سال ۲۰۰۶طرف اصلی تجاری ایران بود. اما در شرایط تحریم‌ها، شرکت‌های چینی و آسیایی بخشی از بازار ایران را در غیاب آلمان به دست گرفتند.
با این همه، ایرانی‌ها در سفر سه مقام یادشده کتمان نکرده‌اند که مایلند آلمان همچنان شریک اصلی ایران در اروپا باقی بماند. برای شرکت‌های آلمانی برخی پیش‌بینی‌ها مبنی به رشد اقتصادی ۸ تا ۹ درصدی ایران در سال‌های آتی جذاب و وسوسه‌انگیز است.
از توریسم تا تولید داروی فشار خون
از آغاز روی کارآمدن دولت روحانی در سال ۲۰۱۳ شمار توریست‌های آلمانی در ایران به سالانه ۵۰ هزار نفر افزایش یافته است. یک شرکت توریستی آلمانی به هندلزبلات گفته است که در این سال‌ها درآمد ما از فعالیت توریستی در ایران هر سال دوبرابر شده است. تویی‌فلای (Tuifly)، شرکت هواپیمایی وابسته به کنسرن توریستی تویی (Tui) آلمان قصد دارد با همکاری شرکت‌های هواپیمایی ایران پرواز توریستی مستقیم به این کشور برقرار کند. شرکت لوفت‌هانزا نیز در صدد است در کنار پروازهای روزانه خود به ایران از فرانکفورت، پروازهایی را نیز از مونیخ شروع کند.
بانک‌های آلمانی البته هنوز در ارتباط با ایران دست به عصا راه می‌روند. آنها همچنان بیم دارند که ورق در آمریکا برگردد و محافلی در پایان دولت اوباما کار اجرای برجام را مشکل کنند یا دوباره به اهرم تحریم دست یازند. این اما مانع عمده‌ای در راه خیز شرکت‌های آلمانی برای همکاری مجدد با ایران نبوده است.
برای مثال شرکت دارویی مرک از یک سال پیش در ایران به تولید داروی ضد قندخون مشغول است. پائولو کارلی، رئیس بخش خاورمیانه‌ای مرک در گفت‌وگو با هندلز بلات از تجربه این یک سال با ایران به نیکی یاد کرده است.
شرکت زیمنس نیز که در برخی از رشته‌های فعالیتش با مشکلات و رکود روبروست، افزایش فعالیت در ایران را مهم ارزیابی می‌کند. این شرکت امیدوار است که در زمینه تولید انرژی، تاسیسات قطارهای زیرزمینی و تکنولژی پزشکی به قراردادهایی با ایران دست یابد.
زیمنس در ژانویه گذشته بیانیه‌ای با ایران امضا کرد که به گزارش رسانه‌های ایران به مشارکت زیمنس در طرح‌های مربوط به الکتریزه کردن قطار تهران به مشهد، ایجاد یک خط آهن سریع‌السیر میان تهران و اصفهان و نیز تولید ۵۰۰ واگن قطار برمی‌گردد.
در زمینه پتروشیمی و طرح‌های مربوط به گاز و نفت نیز شرکت‌هایی مانند BASF و لینده رشته مذاکراتی با ایران انجام داده‌اند که گرچه خود این دو شرکت در مورد آنها سکوت می‌کنند، اما طرف ایرانی جزئیاتی از آنها را انتشار داده است. برای نمونه مرضیه شهدایی، معاون وزیرنفت در امور پتروشیمی و مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی ایران از آمادگی BASF برای یک سرمایه‌گذاری ۴ میلیارد یورویی در تاسیسات پارس جنوبی (عسلویه) خبر داده است. یک سرمایه‌گذاری دو میلیارد یورویی دیگر در بخش‌های دیگر نفت و گاز ایران نیز مطرح است. شرکت لینده نیز برای سرمایه‌گذاری در چندین طرح‌‌پتروشیمی در ایران ابراز آمادگی کرده است.
دشواری‌ها هم کم نیستند
مرسدس بنز نیز به گفته ولفگانگ برنارد، رئیس بخش کامیون‌سازی آن، قصد دارد کارخانه تعطیل‌شده‌ی خود در ایران را با مشارکت ایران خودرو دوباره فعال کند. برنارد که هفته گذشته در ایران بود، ابراز امیدواری کرده است که مرسدس در بازار ایران نیز به تولید و فروشی معادل ترکیه، یعنی ۴۰ هزار کامیون در سال برسد. او البته این را هم ناگفته نگذاشته که در دوره تحریم‌ها و غیاب نسبی آلمان در بازار ایران، حالا بازار این کشور به دست رقبایی افتاده که کار بازگشت شرکت‌های آلمانی به موقعیت گذشته خود، به رغم حسن شهرتی که در ایران دارند، را با دشواری‌های روبرو می‌کند، به خصوص که محصولات شرکت‌های چینی و آسیایی ارزانتر هم عرضه می‌شوند، بدون آن که در زمینه کیفیت هم‌سطح محصولات آلمانی باشند.
بیشتر بخوانید:اشپیگل: اختلاف مرکل و گابریل بر سر دعوت از روحانی
خانم هلگا کرن، کارشناس در یک موسسه معروف مشاوره اقتصادی در سوئیس نیز در اشاره به دشواری‌های فعالیت اقتصادی در ایران به "هندلزبلات" گفته است که شرکت‌های خارجی باید در مورد تجارت با این کشور صبر و شکیبایی داشته باشند. اشاره او ظاهرا به کندی کارها در ایران و موانع و سدهای مختلف بورکراتیک در این کشور است.
قبلا برخی شرکت‌های مشاوره آلمانی سطح بالای فساد در اقتصاد ایران و سلطه نهادهای شبه‌دولتی وابسته به سپاه پاسداران و بنیاد مستضعفان و آستان قدس رضوی و ... بر بخش‌هایی از اقتصاد این کشور را مانعی در برابر گسترش ایده‌ال مناسبات اقتصادی با ایران ذکر کرده‌اند. در سطح سیاسی نیز رهبران آلمان دائم تاکید دارند که ادامه سیاست اسرائیل‌ستیزی ایران گسترش مطلوب مناسبات اقتصادی با این کشور را با دشواری‌هایی مواجه می‌کند.