طرح ترامپ برای خاورمیانه: معامله قرن یا گامی تاکتیکی؟
۱۳۹۸ بهمن ۸, سه‌شنبه
دونالد ترامپ قرار است روز سه‌شنبه ۸ بهمن (۲۸ ژانویه) ساعت ۱۸ به وقت اروپای مرکزی طرح خود را در نشستی خبری رسما اعلام کند.
او معتقد است که این طرح هم از سوی اسرائیل و هم از سوی فلسطینیان مورد استقبال قرار خواهد گرفت. ترامپ در دیدار خود با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، این طرح را "سودمند برای هر دو طرف" خواند.
نتانیاهو نیز به نوبه خود در هنگام ورود به آمریکا در مورد شانس موفقیت این طرح ابراز امیدواری کرد و آن را "فرصت قرن" دانست.
این در حالی است که نگاه فلسطینیان به طرح ترامپ برای برقراری صلح در خاورمیانه چندان خوشبینانه نیست. به گزارش خبرگزاری فرانسه این طرح سبب نزدیک‌تر شدن دو جناح فتح و حماس شده است.
محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، از حماس دعوت کرده که شامگاه سه‌شنبه ۸ بهمن در نشستی اضطراری در رام الله شرکت کند. موضوع محوری این نشست بحث و رایزنی برای اتخاذ موضعی یکپارچه در قبال طرح ترامپ است.
ناصرالدین الشاعر، نماینده حماس، در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه تأیید کرده که در این جلسه فوق‌العاده حضور خواهد داشت.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
انحراف افکار عمومی
محمد اشتیه، نخست‌وزیر جدید تشکیلات خودگردان فلسطین که به دیدار ترامپ و نتانیاهو در واشنگتن دعوت نشده است، مخالفت خود را با طرح رئیس جمهوری آمریکا اعلام کرده و معتقد است که این طرح به معنای پایان "منافع و خواست‌های فلسطینیان" خواهد بود.
به باور او دیدار ترامپ، نتانیاهو و بنی گانتس، رهبر اپوزیسیون اسرائیل، گامی تاکتیکی برای انحراف اذهان عمومی است.
اشتیه در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز تصریح کرد: «این طرح سپری است برای ترامپ در برابر استیضاحی احتمالی و همچنین اهرمی است برای جلوگیری از به زندان رفتن نتانیاهو.»
پیش از این نیز انتقادهای زیادی در این مورد مطرح شده بود که آیا ترامپ واقعا در قبال معضل پیچیده خاورمیانه موضعی بیطرفانه دارد یا نه.
جفری آرونسون، کارشناس مسائل خاورمیانه، در گفت‌وگو با دویچه وله می‌گوید: «دولت ترامپ نخستین دستگاه دولتی آمریکا نیست که موضعی طرفدارانه دارد. آمریکا در بحران خاورمیانه همواره به نوعی نقش وکیل مدافع اسرائيل را ایفا کرده‌اند.»
او با اشاره به تغییر این وضعیت می‌افزاید: «دولت ترامپ ناکامی‌های سیاست صلح در خاورمیانه در در دهه‌های اخیر را بررسی کرده و در نهایت تصمیم گرفته است، از تمامی استراتژی‌های جامعه بین‌المللی و هرگونه دیپلماسی خداحافظی کند.»
به گفته این کارشناس انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به اورشلیم (بیت‌المقدس) و کاهش پشتیبانی ترامپ از تلاش‌های سازمان ملل برای کمک به آوارگان فلسطینی شواهدی است بر این مدعا. از آن گذشته نباید فراموش کرد که ترامپ ایجاد شهرک‌های اسرائیلی در کرانه باختری رود اردن را به قطعیت غیرقانونی نمی‌داند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
نقش داماد یهودی‌تبار ترامپ
جرد کوشنر، داماد دونالد ترامپ، نقش مهمی در سیاست‌های رئیس جمهوری کنونی آمریکا در قبال اسرائیل و خاورمیانه ایفا می‌کند.
کوشنر از خانواده‌ای یهودی است که مدت‌هاست با نتانیاهو در ارتباط است. نشریه نیویورک تایمز در سال ۲۰۱۷ در گزارشی مبسوط ارتباطات خانواده کوشنر و نخست‌وزیر اسرائیل را مورد بررسی قرار داده بود.
به نوشته نیویورک تایمز خانواده کوشنر از پشتیبانان سیاست‌های تندروانه نتانیاهو محسوب می‌شوند و حتی از ساخت یک شهرک یهودی‌نشین در رام‌الله در کرانه باختری رود اردن حمایت مالی کرده‌اند.
مصطفی برغوتی، یکی از سیاستمداران بلندپایه فلسطینی، در گفت‌وگویی با نیویورک تایمز تصریح کرده است: «ما به کسی نیاز داریم که واقعا بی‌طرف باشد. هیچگونه شاهدی در دست نیست که او [ترامپ] علاقه‌ای به شنیدن حرف‌های ما داشته باشد.»
جفری آرونسون، کارشناس مسائل خاورمیانه، معتقد است که نفوذ خانواده کوشنر بر سیاست‌های آمریکا در قبال اسرائیل و خاورمیانه را نباید دست کم گرفت.
او در گفت‌وگو با دویچه وله خاطرنشان می‌کند: «برای نمونه می‌توان دید که دولت ترامپ در این رابطه اهمیت چندانی برای نظر کارشناسان و تحلیلگرانش در وزارت خارجه قائل نیست. ترامپ به جای این، روی کسانی حساب می‌کند که شخصا به آنها اطمینان دارد، برای نمونه دامادش که بدون برخورداری از تجربه‌های سیاسی به عنوان مشاور در کاخ سفید فعالیت دارد.»
حال باید دید که جزئيات طرح جدید ترامپ به چه ترتیب خواهد بود. گفته می‌شود که رئیس جمهوری آمریکا در رابطه با طرح خود نقشه‌ای نیز ارائه خواهد کرد که در آن مرزهای فلسطین به عنوان کشوری مستقل منظور شده است.
ترامپ ابراز امیدواری کرده که دولت اسرائیل بی‌درنگ دست به اجرای این طرح بزند. بسیاری از کارشناسان اما در مورد موفقیت این طرح تردید دارند. از آنجایی که ترامپ از طرف دیگر نزاع، یعنی فلسطینیان دعوت نکرده و تنها با اسرائیل قصد ارائه طرح جدید خود را دارد، بعید به نظر می‌رسد که برنامه او به برقراری صلحی پایدار در خاورمیانه بیانجامد.