صدور گاز ایران به ترکیه متوقف شد
۱۳۹۰ مهر ۳, یکشنبه
به درخواست شرکت بوتاش ترکیه، صادرات نفت ایران به ترکیه از شامگاه پنج‌شنبه ۳۱ شهریور ماه (۲۳ سپتامبر) متوقف شد. ایران تا این تاریخ روزانه ۳۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی به ترکیه صادر می‌کرد.
شرکت بوتاش که وابسته به شرکت ملی نفت ترکیه است، طرف قرارداد با کشورهای خارجی برای واردات گاز به ترکیه محسوب می‌شود. این شرکت دلیل درخواست خود را بررسی خطوط لوله گاز و رفع ایراد احتمالی در آن عنوان کرده است.
تلاش جمهوری اسلامی برای انتقال گاز ایران به اروپا
این سومین بار ظرف ۶ ماه گذشته است که صادرات گاز ایران به ترکیه قطع می‌شود. صادرات گاز پیشتر به دلیل دو انفجار در مسیر خطوط لوله در خاک ایران متوقف شده بود؛ انفجارهای که دلیل آنها خرابکاری توسط گروه پژاک عنوان شد. پژاک گروهی شبه نظامی از جنگجویان کردستان است که شاخه ایرانی کردهای جدایی‌طلب گروه «پ ک ک» در ترکیه خوانده می‌شود.
قطع صادرات گاز ایران به ترکیه اما این‌بار دلیل فنی ندارد و یک ماه پس از آن رخ می‌دهد که ایران، به گفته مدیرعامل شرکت ملی گاز، جواد اوجی، بزرگترین قرار داد صادرات گاز خود به اروپا را امضا کرده است.
طرف ایران در این قرارداد دو کشور عراق و سوریه هستند.
وزیران نفت ایران، عراق و سوریه ۳ مرداد ماه سال جاری بزرگترين قرارداد انتقال گاز ايران به اروپا را در بندر عسلویه امضا کردند.
بر اساس این قرارداد، خط لوله‌ای از عسلويه تا مرز ايلام کشیده خواهد شد که از کشورهای عراق و سوريه عبور می‌کند و از دريای مديترانه به اروپا متصل می‌شود.
این مسیر ۵ هزار کیلومتر است که ۷۵۰ کیلومتر آن در ایران خواهد بود. مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران مدعی شد: «تاكنون شش سرمايه‌گذار اروپايی برای ساخت اين خط لوله اعلام آمادگی كرده‌اند.»
حمایت ایران از حکومت اسد و تنش با ترکیه
جواد اوجی، معاون وزیر نفت، در ادامه ارتباط این قرارداد با درگیرهای داخلی سوریه را رد کرد و گفت: «اين خط لوله سياسی نيست، بلكه اقتصادی است و به دليل درآمد هنگفتی كه عبور اين خط لوله از هر كشوری دارد، كشور سوريه نيز بی‌‌درنگ قبول كرد».
مدیرعامل شرکت ملی گاز در مورد عدم حضور ترکیه در این قرار داد اضافه کرد: «با ترکیه در مورد قیمت به توافق نرسیدیم.» البته عدم توافق مقام‌های جمهوری اسلامی و دولت ترکیه تنها به قیمت ترانزیت گاز محدود نمی‌شود.
تنش در روابط سیاسی دو کشور با حمایت ایران از حکومت بشار اسد، در مقابل اعتراض شدید مقام‌های ترک به سرکوب خشونت‌بار مخالفان بشار اسد آغاز شد و با استقرار سامانه ضد موشکی ناتو در خاک ترکیه ابعاد تاز‌ه‌ای به خود گرفت.
سایت خبر آنلاین همزمان با انتشار خبر صادرات گاز ایران به ترکیه، در گزارشی تحلیلی امکان قطع همکاری ایران و ترکیه را در زمینه صادرات گاز مطرح کرده است.
همکاری قابل گسترش ایران و ترکیه
تهران و آنکارا سال ۱۹۹۶ میلادی قراردادی ۲۵ ساله امضا کردند که بر اساس آن در مورد صادرات گاز ایران به ترکیه تا سقف ۱۰ میلیارد متر معکب در سال توافق شد.
حجم صادرات گاز اما هنوز کمتر از سقف تعیین‌شده و در سال ۱۳۸۹ در مجموع ۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمعکب بوده است.
ایران که چهارمین ذخایر گاز طبیعی جهان را پس از روسیه، آمریکا و کانادا داراست، به دلیل تحریم‌های گسترده بین‌المللی سهم ناچیزی در بازارهای بین‌المللی فروش نفت دارد.
مديرعامل شركت ملی صادرات گاز ايران، در گفت‌وگویی با جام‌جم آنلاین در بهمن‌ماه ۸۸، سهم ایران در بازارهای فروش نفت را کمتر از یک درصد اعلام کرده و از برنامه‌های دولت دهم برای حضور فعال‌تر ایران در بازارهای گاز خبر داده بود. سرمایه‌گذاری کلان برای گسترش شبکه خطوط لوله گاز تا مرزهای شرق و غرب کشور و افزایش ظرفیت صادرات گاز ایران به ترکیه از جمله این برنامه‌ها بودند که هنوز عملی نشدند.