شکاف در روابط اسرائیل و ترکیه و نگرانی آمریکا

پخش سریالی بنام "آیریلیق" (جدایی) سبب شد وزرات امور خارجه‌ی اسرائیل "به دلیل محتوای ضداسرائیلی" آن سفیر ترکیه را احضارکند. گفته می شود، اسرائیلی‌ها مسافرت خود به ترکیه را لغو می‌کنند، ولی دامنه اختلافات جنبه‌ی سیاسی نیز گرفته و این مسئله نگرانی آمریکا را برانگیخته، زیرا در روابط اسرائیل و ترکیه که در منطقه شریک استراتژیک هم بوده‌اند، شکاف بوجود آمده است.

سریال "جدایی" ترکیه و اسرائيل را جدا کرد

تنش بین ترکیه و اسرائیل با انتقاد و سرزنش رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه، از "جنگ ۲۲ روزه غزه" آغاز شد. ترکیه به بهانه مسئله غزه حتی رزمایش "عقاب آناتولی" با اسرائیل را نیز لغو کرد. احمد داود اوغلو، وزیر امور خارجه‌ی ترکیه، در این رابطه می‌گوید،تا زمانیکه صلح در منطقه وجود ندارد و فاجعه انسانی در غزه ادامه دارد، کشورش با اسرائیل در هیچ فعالیت نظامی شرکت نخواهد کرد. ولی اختلافات زمانی به اوج رسید که پخش سریال آیریلیق از تلویزیون دولتی ترکیه آغازشد.

خانم الیس اورال، گزارشگر سی ان ان ترکیه در اسرائیل، در گفتگو با بخش فارسی دویچه وله می‌گوید، پخش این سریال سبب شد احساسات اسرائیلی‌ها جریحه‌دار گردد. الیس اورال اشاره می‌کند: "بنظر اسرائیلی ها پخش سریال آیریلیق از یک کانال دولتی به معنای ابراز نقطه نظر دولت ترکیه نیزهست. در این سریال تلویزیونی سربازان اسرائیلی همچون نیروهای نازی نشان داده می‌شود.» وزیر امور خارجه اسرائیل گفته است که این سریال "نفرت علیه اسرائیل" را برمی‌انگیزد.

عکس العمل اسرائیلی‌ها چگونه بود؟

الیس اورال گزارشگر تلویزیون سی ان ان ترکیه در اسرائیل به واکنش اسرائیلی‌ها هم اشاره کرده، می‌گوید: "اسرائیلی‌ها تصمیم گرفته‌اند به ترکیه مسافرت نکنند. پروازهای منظم شرکتهای هواپیمائی اسرائیل به ترکیه و بویژه به استراحتگاههای آنتالیا که محبوبیت زیادی میان مردم اسرائیل دارد، متوقف شده. قهوه ترکی در اسرائیل بسیار مشهور است، ولی پس از پخش سریال ترکی آیریلیق بسیاری از صاحبان کافه‌های اسرائیلی تصمیم گرفته‌اند قهوه ترکی نفروشند. این اقدام صاحبان کافه‌های اسرائیل تا پایان پخش سریال آیرلیق ادامه خواهد داشت."

ترکیه اعتبار میانجیگری را از دست داد

ادامه تنش میان ترکیه و اسرائیل ضربه‌ی محکمی نیز به مذاکرات صلح میان سوریه و اسرائیل زده است. ترکیه بین اسرائیل و سوریه نقش میانجی را به عهده گرفته بود. این کشور مسلمان به دلیل نزدیکی به اسرائیل نقش میانجی را به عهده داشت و همزمان نظر مساعد سوریه و اسرائیل را بدست آورده بود. ولی نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، اعلام کرده است که در مسئله گفتگوی اسرائیل و سوریه پیرامون صلح، ترکیه دیگر اعتبار میانجیگری را از دست داده است. نتایاهو رسما اعلام کرد که ترکیه دیگر میانجیگری عادل نخواهد بود.

دوری از اسرائیل و نزدیکی به اعراب

بنظر الیس اورال، گزارشگر سی ان ان، ترکیه که زمانی شریک و متحد اسرائیل درمنطقه بوده، اکنون سیاست دوری از اسرائیل را در پیش گرفته است. مخالفت با اسرائیل به معنای مخالفت با آمریکا نیز هست. الیس اورال می‌گوید، وضعیت کنونی می‌تواند مناسبات نوینی را در منطقه بوجود آورد. وی پیش بینی می کند، ادامه روند کنونی ترکیه را به اعراب و ایران نزدیکتر خواهد کرد.

سفر اردوغان به تهران و واشنگتن

به گزارش تلویزیون ان تی وی ترکیه، رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه، به دعوت باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، در ۲۹ اکتبر به آمریکا سفر خواهد کرد. این تلویزیون گزارش داده بود که اردوغان پیش از آن به ایران خواهد رفت. اردوغان تمایل دارد سیاست منطقه‌ای کشورش را توسعه دهد و نقش پررنگی را در برقراری صلح در خاورمیانه ایفا کند. روزنامه‌های ترکیه می‌نویسند، این سیاست سبب گسست ترکیه از اسرائیل خواهد شد.

عبدالله گل، رئیس جمهور ترکیه نیز در مصاحبه با تلویزیون کشورش گفته است: «اسرائیل بجای متهم کردن ترکیه، خطاهای خود را جبران کند. از دست دادن ترکیه باید آخرین چیزی باشد که اسرائیل آرزوی آن را بکند.»

علیرغم جنگ لفظی میان سیاستمداران ترکیه و اسرائیل، رسانه‌های ترکیه خبر می‌دهند که هردو کشور قصد دارند به مسیر صحیح و عادی بازگشته و روابط خود را عادی سازند.

نویسنده: طاهر شیرمحمدی

تحریریه: کیواندخت قهاری