شش اصل پیشنهادی تحلیل‌گران آمریکایی برای مذاکره اتمی با ایران
۱۳۹۲ آبان ۸, چهارشنبه
لوسآنجلس تایمز در مقاله‌ای به شش اصل کلی برای مذاکره با ایران در رابطه با پرونده انرژی اتمی این کشور پرداخت. دنیس راس، مشاور سابق باراک اوباما، در امور خاورمیانه یکی از نویسندگان این مقاله‌ست که بر اساس گزارش تهیه شده در مرکز JINSA's Gemunder نوشته شده است. دو کارشناس برجسته دیگر این مرکز نیز در تهیه گزارش همکاری داشته‌اند.
مقاله لوسآنجلس تایمز تنها پیشرفت حاصل شده در مذاکرات ژنو را که پس از روی کار آمدن دولت روحانی در ایران برگزار شده است به طعنه "انجام مذاکره" از سوی ایران برای اولین بار می‌خواند. با این‌همه نویسندگان مقاله بر این باورند که ایران در نشست‌ژنو بر خلاف انتظارات هیچ امتیازی نداد و "درباره اهداف ایران از برنامه‌اتمی" همچنان سئوال‌های جدی برجای مانده است.
ایران و گروه ۱+۵ در نشست پیشین خود که مهرماه در ژنو برگزار شد، بر سر دور بعدی مذاکرات در شهر ژنو توافق کردند. بر این اساس دور بعدی مذاکرات هسته‌ای ایران با گروه ۵+۱ قرار است روزهای ۷ و ۸ نوامبر (۱۶ و ۱۷ آبان) در این شهر برگزار شود.
کشورهای غربی و اسرائیل ایران را متهم می‌کنند که در تلاش برای دستیبابی به تسلیحات اتمی است، اما مقامات ایرانی تاکنون این اتهامات را رد کرده و اهداف برنامه هسته‌ای این کشور را صلح‌آمیز خوانده‌اند. اکنون غرب در پی تغییر دولت در ایران به ثمربخش بودن مذاکرات هسته‌ای امید بسته، اما هنوز گروه‌های مختلفی در غرب و خصوصا دولت اسرائیل با بدبینی به مذاکرات می‌نگرند.
راه حل ترجیحی
در مقاله لوسآنجلس تایمز از دیپلماسی به عنوان "راه‌حل ترجیح‌داده شده ولی نه تنها راه حل موجود" برای پایان بخشیدن به تهدید ایران هسته‌ای نام برده شده است.
نویسندگان مقاله لوسآنجلس تایمز با اشاره به گفته جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، که هفته گذشته عنوان کرد "عدم توافق بهتر از توافقی ضعیف است" می‌نویسند که هر توافقی که بر اساس آن راه اتمی شدن برای ایران باز باشد مشروعیت تمامی تلاش‌های آمریکا و اسرائیل را تضعیف کرده و دهه‌ها کار جهان برای منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را اگر نه تخریب اما تضعیف می‌کند.
در این مقاله، به شش اصل بنیادین اشاره شده که نویسندگان معتقدند باید در مذاکره با ایران خصوصا در آستانه نشست هفته‌ی آینده ژنو مد نظر قرار گیرد.
اصل اول
نویسندگان مقاله معتقدند که در اولین قدم ایران باید نگرانی‌های اصلی جامعه جهانی را برطرف کند. این گزارش اشاره‌ای دارد به آن‌چه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سال ۲۰۱۱ اعلام کرد و نگرانی‌های "عمیق و رو به افزایش" خود درباره پرونده اتمی ایران را برشمرد. در این گزارش آمده است که پاسخگویی سریع ایران به تمامی نگرانی‌های آژانس باید به عنوان بخشی از هر توافقی در نظر گرفته شود.
اصل دوم
بر اساس مقاله لوسآنجلس تایمز ایران باید به الزامات حقوقی بین‌المللی وفادار بماند. نویسندگان مقاله بر این باورند که محکومیت‌های مکرر ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موجب تصویب قطعنامه‌های متعدد در شورای امنیت سازمان ملل شده است که بر اساس آن‌ها از ایران درخواست می‌شود غنی‌سازی و فعالیت‌های خود در این زمینه را متوقف کرده و شفافیت از خود نشان دهد. با این‌همه ایران همواره مشروعیت این قطع‌نامه‌ها را زیر سئوال برده است. بنابراین نویسندگان مقاله پیشنهاد می‌دهند که مذاکره‌کنندگان باید بار دیگر از اقتدار شورای امنیت و درستی اهداف معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای دفاع کرده و بر آن تاکید کنند.
اصل سوم
نگرانی اصلی درباره برنامه هسته‌ای ایران این است که ایران در حال کسب توانایی ساخت سلاح اتمی است. بر این اساس نویسندگان مقاله لوسآنجلس تایمز بر این باورند که هر توافقی با ایران نه تنها باید به ادامه این روند خاتمه بخشد که بلکه باید آن را به عقب برگرداند. "این موضوع نیازمند محدود ساختن حجم و سطح غنی‌سازی ذخیره اورانیوم این کشور، ایجاد محدودیت در تعداد و نوع سانتریفوژهای نصب شده و در حال کار، و همچنین محدودیت‌‌هایی درباره تولید پلوتونیوم در رآکتور آب سنگین اراک می‌شود."
اصل چهارم
در مقاله لوسآنجلس تایمز "اعمال یک سیستم بازرسی سختگیرانه" از اصولی‌ست که در مذاکره با ایران باید مدنظر قرار گیرد. بر اساس این گزارش تنها ورود ایران به توافق با جامعه جهانی بر سر پرونده اتمی خود به این معنا نیست که به آن توافق پای‌بند خواهد ماند. به همین علت به مذاکره‌کنندگان پیشنهاد شده است که ایران را ملزم به پذیرش کنترل بیش‌تر بر برنامه اتمی‌اش کنند.
اصل پنجم
"مذاکره از موضع قدرت" اصل دیگری‌ست که نویسندگان مقاله لوسآنجلس تایمز آن را از اصول ضروری برای مذاکره با ایران قلمداد می‌کنند. در این مقاله گفته شده است که ایران معمولا از مذاکرات برای "بازی با زمان، امتیازگیری و تضعیف عزم جهانی" بهره برده است و مصالحه اخیر ایران برای مذاکره در پی تهدید جهانی برای استفاده از نیروی نظامی بر علیه این کشور روی داده است. بنابراین نویسندگان مقاله از مذاکره‌کنندگان می‌خواهند که در مذاکرات همواره از این موضع اقدام کنند که در صورت بی‌سرانجام ماندن مذاکرات "تبعات ویرانگری" در انتظار ایران خواهد بود.
اصل ششم
آخرین اصل ذکر شده از سوی تحلیل‌گران مذاکرات ایران و غرب این است که مذاکره‌کنندگان با ایران نباید وقت را هدر دهند. بر اساس این گزارش احتمال دارد ایران در نیمه ۲۰۱۴ و شاید حتی زودتر به ظرفیت اتمی دست یابد. در نتیجه زمان برای مذاکره و توافق محدود است. نویسندگان مقاله به مذاکره‌کنندگان پیشنهاد می‌کنند با توجه به پیشرفت‌های هسته‌ای ایران در ماه‌های اخیر، برنامه زمانی ارائه شده از سوی جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در ژنو را نپذیرند.
بنا بر این مقاله ارایه یک تاریخ مشخص برای پایان مذاکرات از سوی غرب می‌تواند از این موضوع که ایران از مذاکرات برای پوششی بر فعالیت‌های خود استفاده کند پیش‌گیری کند.