سینمای ایران در جشنواره فیلم برلین
۱۳۸۶ بهمن ۲۲, دوشنبه
ایران یکی از کشورهای مهم خاورزمین است که همواره نماینده‌ای در فستیوال برلین داشته است، به‌ویژه از سال ۱۳۵۳ که همواره فیلمی از ایران در یکی از برنامه‌های متنوع جشنواره حضور داشته است.
غیر از وقفه‌ای تقریباً ده ساله که به دنبال انقلاب و جنگ، در تولید سینمایی ایران پیش آمد، فیلمسازان ایرانی تقریباً همه ساله با فیلمی کوتاه یا بلند یا اثری برای کودکان یا بزرگسالان به برلین آمده‌اند.
فیلمسازان سرشناس ایرانی از داریوش مهرجویی تا سهراب شهید ثالث، از پرویز کیمیاوی تا رخشان بنی اعتماد، به برلیناله فیلم فرستاده‌اند. از سال ۱۳۵۳ یا ۱۹۷۴ تاکنون نزدیک بیست فیلم ایرانی در بخش سینمای کودکان جشنواره شرکت کرده‌اند.
از شش فیلم ایرانی که تاکنون در دوره‌های پیشین فستیوال شرکت کرده‌اند، چهار فیلم جایزه‌ای را برنده شده‌اند. این جوایز عبارتند از:
جایزه خرس نقره‌ای برای بهترین کارگردانی، به فیلم طبیعت بی‌جان ساخته سهراب شهید ثالث
جایزه خرس نقره‌ای برای بهترین کارگردانی به فیلم باغ سنگی به کارگردانی پرویز کیمیاوی
تقدیر مخصوص از فیلم دندان مار ساخته مسعود کیمیایی
جایزه خرس نقره‌ای برای بهترین کارگردانی به فیلم آفساید ساخته جعفر پناهی.
شهید ثالث سرشناس‌ترین ایرانی برلیناله
سهراب شهید ثالث سینماگر نوجوی ایرانی که در سال ۱۳۷۷ درگذشت و بیشتر فیلم‌های خود را پس از مهاجرت به آلمان فدرال ساخت، از چهره‌های سرشناس برلیناله بود و بیشتر فیلم‌های او مانند: یک اتفاق ساده، طبیعت بی‌جان، در غربت، اوتوپیا و گیرنده ناشناس در دوره‌های گوناگون این جشنواره به نمایش در آمد.
می‌توان گفت که شهید ثالث، که تا پیش از عباس کیارستمی جهانی‌ترین سینماگر ایرانی به شمار می‌رفت، شهرت و اعتبار جهانی خود را تا حد زیادی با جشنواره سینمایی برلین پیش برد. او در سال ۱۳۵۳ یا ۱۹۷۴ با دو فیلم ساده، صمیمی و درخشان یک اتفاق ساده و طبیعت بی‌جان، به عنوان کشف بزرگ فستیوال برلین شناخته شد.
شهید ثالث پس از موفقیت این دو فیلم، فیلم تکان دهنده‌ی در غربت را در آلمان کارگردانی کرد. شهید ثالث یکی از مسائل حاد جامعه آلمان، یعنی اندوه و بی‌پناهی مهاجران ترک را در محیط سرد و یأس آلود غربت ترسیم کرد. در این فیلم پرویز صیاد با ایفای نقش کارگری ترک، بازی استادانه‌ای ارائه داده است.
حضور سینمای بعد از انقلاب در برلیناله
پس از انقلاب و به ویژه در سال‌های اخیر سینماگرانی مانند کامبوزیا پرتوی و محمد علی طالبی به فستیوال برلین راه یافتند و توجه سینما دوستان را برانگیختند.
در سال ۲۰۰۶ فیلم سینمایی آفسايد، ساخته جعفر پناهی فیلمی بود که در پنجاه و ششمين دوره جشنواره برلين مورد استقبال فراوان قرار گرفت و جایزه خرس نقره‌ای را به دست آورد.
آفسايد به مسئله ممنوعيت حضور زنان در ورزشگاه‌ها و بخصوص تماشای مسابقات فوتبال می‌پردازد. اين فيلم، داستان دخترانی است که برای تماشای مسابقه فوتبال، ناگزير می‌شوند لباس پسرانه بپوشند. این دختران سرکش و مغرور به مخاطره‌ای بزرگ دست می‌زنند تا تنها بتوانند مسابقه فوتبال را تماشا کنند.
فیلم آفساید با لحنی طنزآلود و بیانی گرم و صمیمی از محرومیت زن ایرانی از بدیهی‌ترین حقوق و آزادی‌های فردی سخن می‌گوید.
در دوره امسال جشنواره سینمایی برلین پنج فیلم از ایران حضور دارند: فیلم سینمایی سه زن به کارگردانی منیژه حکمت در بخش پانوراما به نمایش در می‌آید. این خانم سینماگر پیش از این با فیلم زندان زنان توجه زیادی را برانگیخت.
فیلم سینمایی آواز گنجشک‌ها ساخته مجید مجیدی در بخش مسابقه پذیرفته شده است.
فیلم مانند دیگران ساخته طناز اسحاقیان به عنوان محصول مشترک ایران و کانادا در بخش فوروم به نمایش در می‌آید.
فیلم سینمایی بودا از شرم فرو ریخت به کارگردانی حنا مخملباف، ساخته كارگردان ۱۹ ساله ایرانی در بخش نسل جوان به نمایش در می‌آید. این فیلم چندی پیش جایزه ویژه هیأت داوران و جایزه تلویزیون اسپانیا را در جشنواره سن سباستین برنده شد.
و سرانجام فیلم کوتاه مذکر و مؤنث ساخته صدف فروغی در بخش استعدادهای تازه به نمایش گذاشته می‌شود.
با حضور پرمایه ایران در فستیوال سینمایی برلین، رسانه های گروهی حدس می زنند که سینمای ایران امسال از جوایز برلیناله بی نصیب نخواهد ماند.