سیاست دفاعی مشترک اروپا، پاسخی به سیاست‌های خارجی ترامپ؟
۱۳۹۵ آبان ۲۵, سه‌شنبه
کشورهای عضو اتحادیه اروپا برآنند تا درباره نقش ناتو و همچنین چند و چون مشارکت کشورهای عضو این اتحادیه در ماموریت‌های پیمان دفاعی آتلانتیک شمالی مشورت کنند. در همین رابطه قرار است روز سه‌شنبه، ۱۵ نوامبر جلسه‌ای با حضور وزیران دفاع کشورهای عضو برگزار شود.
اتحادیه اروپا نخستین تصمیمات مربوط به برنامه تقویت دفاع مشترک را تصویب کرد. بر اساس این تصمیمات، قرار است یک مرکز برنامه‌ریزی و یک مرکز هدایت در امور دفاعی و امنیتی کشورهای عضو اتحادیه اروپا ایجاد شود.
این نخستین سنگ‌پایه تشکیل اتحاد دفاعی و امنیتی اروپاست. در نشست‌هایی که تا کنون با شرکت وزیران امورخارجه و همچنین دفاع کشورهای عضو اتحادیه اروپا برگزار شده است، نخستین گام‌ها در این زمینه تصویب شده‌اند.
بر اساس این برنامه دفاعی و امنیتی جدید، اتحادیه اروپا می‌باید بتواند سریع‌تر و مستقل‌تر از پیش در برابر خطرات و تهدیدات واکنش نشان دهد. از سوی دیگر اتحادیه اروپا می‌باید نقش راهبردی فعال‌تری در سراسر جهان ایفا کند.
ترامپ و استقلال عمل کشورهای اروپا
استقلال عمل کشورهای عضو اتحادیه اروپا در رابطه با مسائل دفاعی و امنیتی مهم‌ترین بخش سیاستی است که اتحادیه اروپا دنبال می‌کند. در نشست وزیران دفاع و خارجه اتحادیه اروپا اعلام شد که این اتحادیه می‌باید بتواند در آینده به طور مستقل عمل کند.
بدیهی است که ایده و طراحی یک سیاست دفاعی و امنیتی مشترک در اروپا پیش از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا مطرح بوده است. اما پیروزی ترامپ و سخنان او در کارزار انتخاباتی‌اش بر اهمیت ایجاد سیاستی در زمینه استقلال دفاعی و امنیتی اروپا افزوده است.
ترامپ در کارزار انتخاباتی خود بارها از کشورهای اروپایی خواسته بود نقش فعال‌تری در زمینه‌های دفاعی و امنیتی ایفا کنند. او حتی تهدید کرده بود که اگر این یا آن کشور اروپایی آنگونه که باید و شاید در تامین هزینه‌های دفاعی ناتو مشارکت نکند، نمی‌تواند منتظر کمک دیگر اعضای اتحادیه در مقابله با خطرات احتمالی باشد.
دولت آمریکا سه و نیم درصد از تولید ناخالص ملی خود را صرف هزینه‌های نظامی می‌کند. از این رو ترامپ از کشورهای اروپایی عضو ناتو خواسته است به قرار خود مبنی بر افزایش بودجه نظامی در حد ۲ درصد تولید ناخالص ملی عمل کنند.
در بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا، تنها چهار کشور بریتانیا، فرانسه، استونی و لهستان دو درصد تولید ناخالص ملی خود را صرف مصارف دفاعی می‌کنند.
حال قرار است که طبق تصمیمات اتخاذ شده، یک ستاد برنامه‌ریزی و یک ستاد فرماندهی مشترک در نیمه نخست سال آینده میلادی ایجاد شود. وظیفه این دو مرکز، هماهنگ کردن همه ماموریت‌های نظامی و مدنی اعضای این اتحادیه در دیگر نقاط جهان است.
فدریکو موگرینی، هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا، از تصمیماتی که در اجلاس وزیران دفاع و خارجه کشورهای عضو این اتحادیه اتخاذ شده استقبال کرد و آن را گامی بلند در راستای ایجاد یک اتحاد دفاعی و امنیتی در اروپا ارزیابی نمود.
هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا البته تاکید ورزید که این اقدامات بدان معنی نیست که اروپا مایل به ایجاد یک ارتش واحد بوده یا خواهان راه‌اندازی پیمانی نظامی و دفاعی نظیر ناتو است، بلکه هدف از این اقدامات صرفا مانع شدن از دوباره کاری و هماهنگ کردن بهتر فعالیت‌های دفاعی و امنیتی با دیگر اعضای پیمان ناتو است.
به عنوان نمونه، پیمان دفاعی و امنیتی اروپا می‌تواند در نقاطی فعالیت کند که توسط فعالیت‌های ناتو پوشش داده نمی‌شوند. از آن جمله است پیشبرد ماموریت‌های نظامی و مدنی در قاره آفریقا.
یکی از مسائل اصلی چنین پیمانی، موضوع تقسیم کار و تقسیم هزینه‌های ماموریت‌های دفاعی و امنیتی است. در همین رابطه وزیر دفاع بریتانیا، مایکل فالون از برنامه‌های دفاعی و امنیتی اتحادیه اروپا انتقاد کرده و گفته است که به جای پروراندن رویای ایجاد یک ارتش اروپایی، بهتر است که همه کشورهای عضو با افزایش بودجه نظامی خود نقش فعال‌تری در پیمان آتلانتیک شمالی برعهده گیرند.