سومین دور مناظره؛ تلاش برای کشاندن مردم به پای صندوق‌ها
۱۴۰۰ خرداد ۲۲, شنبه
دور سوم و یا آخرین دور مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ روز شنبه ۲۲ خرداد (۱۲ ژوئن) برگزار شد و در مجموع سه ساعت و نیم به طول انجامید. این مناظره به صورت زنده از شبکه یک سیما، شبکه خبر، رادیو ایران و رادیو انتخابات پخش شد.
در دومین دور مناظره نامزدان پیرامون مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی صحبت کردند. دور نخست این مناظره با محوریت مسائل اقتصادی با استقبال اندک روبه‌رو شده بود.
در آخرین دور مناظره هم قاعده بازی از پیش تعریف شد و این بار ساختاری متفاوت از دوره‌های پیشین داشت.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در مقایسه با دو دوره پیشین تغییراتی را در نحوه پوشش مناظره اعمال کرد. در بخش اول سومین دور از مناظره تنها یک سئوال در ارتباط با "دغدغه مردم و رویکرد دولت نامزدها" مطرح شد و هریک از نامزدها هفت دقیقه فرصت داشتند به آن پاسخ دهند.
در بخش بعدی راند اول مناظره هر یک از نامزدها حق داشتند چهار دقیقه "نقد" کنند.
هفت دغدغه
مجری صدا و سیما هفت دغدغه مردم از جمله گرانی، بیکاری و مسکن را مطرح کرد. او اشاره‌ای به دغدغه‌های سیاسی، زیست‌محیطی و مشکلات اقلیت‌های قومی و دینی، مسئله زنان، جوانان، سیاست خارجی و دخالت‌های ایران در امور کشورهای همسایه نکرد.
قاضی‌زاده هاشمی به عنوان نخستین نامزد این مناظره، حسن روحانی را به مناظره طلبید و گفت: «آقای روحانی از دفترتان خارج بشوید و به صداوسیما بیایید من حاضرم با شما مناظره کنم.»
"چادر مشکی، ذرت، گوشت در اختیار یک عده است"
سپس نوبت محسن رضایی شد. رضایی در ابتدای سخنان خود گفت دغدغه‌های مردم بیشتر از هفت دغدغه‌ای است که صدا و سیما طرح کرده است. رضایی افزود، این دغدغه‌ها ۵۰ سال است وجود دارند. او دلیل اینکه چرا حدود ۱۰ سال پیش از انقلاب را نیز طرح کرد توضیحی نداد.
رضایی در بخش دیگر از سخنان خود گفت "چادر مشکی، ذرت، گوشت در اختیار یک عده است" اما او نگفت این عده چه کسانی هستند. او در ادامه از آقازاده‌ها و مافیا هم صحبت کرد.
به گفته رضایی، مدیران کشور در جنگ زرگری بین جناح‌های سیاسی سرگرم هستند و جراحی اساسی از درون قدرت باید صورت گیرد.
رضایی همچنین خاطرنشان کرد با به‌کارگیری همه اقوام ایران و بانوان و ظرفیت اهل تسنین دولت قوی تاسیس خواهد کرد.
رئیسی: چهار میلیون شغل در چهار سال
نفر بعدی ابراهیم رئیسی بود. او گفت ایجاد چهار میلیون شغل در چهار سال دولت امکان پذیر است. او اشاره‌ای به این نکرد که چگونه در ظرف چهار سال اشتغال‌زایی خواهد کرد. ابراهیم رئیسی برخورد با فساد را هم مطرح کرد و گفت فردی که پرونده فساد دارد در دولت او هیچ جایگاهی نخواهد داشت.
رئیسی درباره مشکلات آزادی‌های سیاسی، مشکلات زندانیان سیاسی و حقوق بشر و یا زیست محیطی و یا فشار به زنان سخنی نگفت.
"۲۵۰ هزار میلیارد تومان را از حلقوم سه برادر بیرون می‌کشم"
زاکانی هم مانند قاضی‌زاده هاشمی به دولت روحانی حمله کرد و گفت تورم ۵۲درصدی فاجعه‌ای است که دولت روحانی ایجاد کرده است. زاکانی ادامه داد که ۲۵۰ هزار میلیارد تومان واگذاری شرکت‌های دولتی که به سه برادر داده شده را از حلقوم آنها بیرون خواهد کشید. زاکانی اشاره‌ای به نام سه برادر نکرد.
سعید جلیلی نامزد دیگر انتخابات گفت دغدغه مردم این است که چرا موضوعات حل نمی‌شوند. او تاکید کرد مردم می‌خواهند در چهار سال بعد آینده روشنی داشته باشند.
هشدار همتی درباره قدرت گرفتن رئیسی و تندروها
نوبت بعدی با عبدالناصر همتی بود. آقای همتی فضای مناظره را با طرح مشکلات چالشی سیاست خارجی ایران تغییر داد. او گفت رئیسی سرگروه پنج نفر از نامزدهای حاضر است؛ اینها روی کار بیایند تحریم‌ها شدیدتر می‌شود و تحریم‌های جدیدی با اجماع جهانی شکل می‌گیرد. همتی تاکید کرد این پنج نفر نگذاشتند FATF تصویب شود.
رئیس سابق بانک مرکزی ایران افزود: «آقای رئیسی بگوئید اگر قدرت دست تندروها و شما بیفتد چه خواهید کرد؟ من می‌گویم تحریم‌ها با اجماع جهانی شدیدتر خواهد شد.»
"فقط ۱۰ درصد مردم اخبار را از رسانه ملی دنبال می‌کنند"
مهرعلیزاده هم در پاسخ به سئوال مربوط به دغدغه مردم و رویکرد دولت کاندیداها گفت "اشکنه خوردن و لنگ پوشیدن راه‌حل غلبه بر بحران‌ها نیست". او از صدا و سیما هم انتقاد کرد و گفت کمتر از ۱۰ درصد مردم اخبار را از صدا و سیما دنبال می‌کنند و حتی فیلم مستند او را سانسور کرده‌اند.
در قسمت دوم مناطره نامزدها به مدت چهار دقیقه حق نقد کردن داشتند. زاکانی از همتی انتقاد کرد و گفت: «همتی خیانت کرده و اطلاعات مالی را در اختیار صندوق بین المللی پول قرار داده است.»
جلیلی هم گفت که "ناکارآمدی را به گردن تحریم می‌اندازد".
رضایی هم انتقاد کرد که کشور به جراحی نیاز دارد و فضای سیاسی کشور را نفوذی‌ها هدایت می‌کنند. این نامزد انتخابات توضیح بیشتری درباره این نفوذی‌ها نداد.
همتی به انتقاد نامزدها پاسخ داد و از صندلی خود بلند شد و فهرست کسانی که بیشترین منابع مرکزی را در ۱۰ سال قبل بردند را به رئیسی داد و گفت ایشان اسامی اینها را اعلام کنند. او گفت لیست یازده نفر بدهکاران بانکی را به آقای رئیسی داده است.
مهرعلیزاده هم در این قسمت از برنامه گفت اهل سنت را بی‌دلیل از مدیریت در کشور بازداشته‌اند.
کاندیداها در سخنان خود از اقوام و اهل سنت صحبت کردند، زیرا در دوره خاتمی و روحانی آرای اقلیت‌های قومی واهل سنت برای انتخاب روحانی و خاتمی تعیین کننده بود و هر دو نامزد ریاست جمهوری در مناطق قومی کشور بیشترین آرا را کسب کرده بودند.
دومین راند سومین دور مناظره چگونه گذشت؟
در این دوره پرسش‌های متفاوتی به قرعه طرح شد و نامزدها فرصت داشتند پاسخ دهند. اما اغلب پاسخ‌ها ارتباطی به پرسش‌ها نداشت.
قاضی‌زاده گفت به همان راحتی که مردم یک شبه در بورس همه چیز را از دست دادند می‌توان آن را احیا کرد. او افزود ۲۰ برنامه دارد که در شبکه‌های مجازی می‌خواهد با مردم در میان بگذارد اما در فرصتی که او در مناظره داشت به برنامه خود اشاره‌ای نکرد.
رئیسی هم در راند دوم با اشاره به تحویل دادن فهرست ابربدهکاران بانکی در قسمت اول مناظره خطاب به همتی گفت که چرا پیش از این مذاکره لیست ابربدهکاران بانکی را به او نداده است. رئیسی گفت: «آقایان رای می‌خواهند، مردم چطور به شما اعتماد کنند؟»
جلیلی گفت ۳۳ سال در حوزه سیاست خارجی کار کرده و تاکید کرد که "اف ای تی اف" هیچ نفعی برای کشور ندارد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
همتی در راند دوم به رئیسی و جلیلی حمله کرد و فیلترینگ اینترنت را به نقد کشید و خطاب به رئیسی گفت، "اینجا کره شمالی نیست که جهرمی هر روز به دادگاه کشانده شود". همتی در پاسخ به جلیلی گفت، "فقط شما و کره شمالی می‌گویید اف ای تی اف بدرد نمی‌خورد؛ یعنی ٢٠٠ کشور عقل ندارند؟"
رضایی در راند دوم به رابطه با آمریکا اشاره کرد و گفت: «آمریکا را با دیپلماسی واقعی مجبور می‌کنم برجام را اجرا کند.»
در دو قسمت بعدی مناظره به نامزدها فرصت داده شد از سخنان رقبای خود به مدت سه دقیقه انتقاد کنند و سه دقیقه دیگر نیز جمع‌بندی را ارائه کنند.
در این قسمت از برنامه همتی خطاب به رئیسی گفت "اقتصاد مثل دادگاه و زندان نیست".
رضایی هم در این قسمت مناظره گفت ۳۰ درصد سهام شرکت نفت را به مردم خواهد داد.
رئیسی گفت همه بازداشت‌شدگان آبان ۹۸ "به جز کسانی که با خارج در ارتباط بوده‌اند یا مساله خاصی داشته‌اند"، عفو شده‌اند.
وجه اشتراک همه نامزدها
همه کاندیداها روز "ولادت فاطمه" و روز دختر در ایران را تبریک گفتند. برخی کارشناسان این موضوع را هم مطرح کردند که کاندیداها برای جلب آرا زنان این مسئله را عنوان کرده‌اند. هیچیک از این نامزدها اشاره‌ای به "حجاب اجباری" نکردند.
یک وجه مشترک کاندیداها در این مناظره "پراکنده‌گویی" و عدم پاسخ مشخص به پرسش‌ها بود.
تاثیر مناظره‌های تلویزیونی بر رای‌دهندگان
رسانه‌های ایران در آستانه سومین دور مناظره‌ها از حضور کم‌رنگ مردم در انتخابات ریاست جمهوری و نگرانی دست‌اندرکاران حکومت و قهر ملت با انتخابات خبر داده بودند.
بر اساس آمار "ایسپا"، مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران، اکثریت جامعه قصد شرکت در انتخابات را ندارند و نظرسنجی‌ها نشان داده‌اند که دو دوره پیشین مناطره تلویزیونی تاثیری در کشاندن رای‌دهندگان به پای صندوق‌ها نداشته و در زمینه بالابردن تمایل مردم به شرکت در انتخابات نقشی نداشته‌اند.
از افرادی که در نظرسنجی شرکت کرده‌اند، پرسیده شده است که آیا دومین مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری را در تلویزیون دیده‌اند یا خیر.
به گزارش ایسپا تنها ۳۷ درصد از پاسخگویان مناظره دوم را تماشا کرده‌اند و ۶۳ درصد به این پرسش پاسخ منفی داده‌اند.
برخی از ناظران پیش از برگزاری دور سوم مناطره نامزدهای انتخاباتی ابراز امیدوارری کرده بودند که مناظره سوم و پایانی شاید در این خصوص تاثیرگذار باشد. اما آیا سخن گفتن از "دغدهای مردم" و تنها بیان مشکلات آنها برای رای‌دهندگان ایرانی که تجربه ۱۲ دور از انتخابات پیشین را دارند، کافی است؟