سهم زنان در مجالس قانونگذاری:رواندا بهترین و یمن بدترین کشور
۱۴۰۱ بهمن ۲۵, سه‌شنبه
در دو دور انتخابات پارلمانی تونس که در ماه‌های دسامبر سال گذشته و ژانویه امسال برگزار شد، تعداد نمایندگان زن در مجلس این کشور که پیشتاز حقوق زنان در منطقه است، به شدت کاهش یافت.
به گزارش بنیاد تامسون رویترز و بر اساس آمار موسسه غیرانتفاعی "زنان در رهبری"، در حال حاضر تنها ۱۶ درصد کرسی‌های پارلمان تونس را زنان اشغال کرده‌اند در حالی که این رقم در سال ۲۰۲۱، ۲۶ درصد و در ۲۰۱۸، ۳۱ درصد بود.
روند کاهش تعداد زنان در پارلمان تونس از سال ۲۰۱۹ آغاز شد.
اما خبر خوب این است که تونس بازتابی از وضعیت جهانی نیست و در اکثر کشورها تعداد زنان در پارلمان افزایش داشته است.
در حال حاضر در سطح جهانی از هر چهار نماینده قانونگذار یکی زن است در حالی که این نسبت در سال ۲۰۱۱، یک به پنج بود. این آمار را "اتحادیه بین‌المجالس" که یک موسسه جهانی متشکل از پارلمان‌های ملی است و آمار زنان قانونگذار را دنبال می‌کند، اعلام کرده است.
بیشتر بخوانید: روآندا بیشترین تعداد نماینده زن مجلس در جهان را دارد
به گفته این موسسه، سهمیه‌گذاری برای زنان کلید پیشرفت‌های اخیر است. در حال حاضر بیش از دو سوم کشورهایی که سهم زنان در مجالس قانون‌گذاری‌شان بیشتر از ۴۰ درصد است، برای کاندیداتوری و یا برای کرسی‌های پارلمان سهمیه خاص زنان در نظر گرفته‌اند.
اما در سایر کشورها تغییرات مثبت اندک بوده است.
به گزارش کمیسیون زنان سازمان ملل، رسیدن به برابری جنسیتی در بدنه پارلمان‌های ملی تا قبل از سال ۲۰۶۳ دست یافتنی نیست.
بنیاد تامسون رویترز آماری از تعداد زنان در پارلمان‌های کشورهای مختلف را در گزارش خود جمع آوری کرده که شامل پیشرفت یا پسرفت کشورها در این زمینه است و این توضیح که در کشورهای دوپارلمانی تعداد زنان در هر دو مجلس محاسبه شده است.
بیشتر بخوانید: زنانی که وارد مجلس می‌شوند اما به هیأت رییسه راه ندارند
کشورهای پیشتاز
در شش کشور جهان زنان دست کم نیمی از کرسی‌های پارلمان را در اختیار دارند. سردمدار این کشورها روانداست که در آن ۶۰ درصد کرسی‌ها در اختیار زنان است. این کشور آفریقایی در سال ۲۰۰۸ اولین کشور جهان شد که زنان در آن اکثریت کرسی‌های پارلمان را در اختیار داشتند.
در کوبا و نیکاراگوئه نیز تعداد زنان نماینده از مردان بیشتر است، در کوبا ۵۳ درصد و در نیکاراگوئه ۵۲ درصد کرسی‌های پارلمان در اختیار زنان است.
در مجالس نیوزیلند، مکزیک و امارات متحده عربی تعداد زنان و مردان تقریبا مساوی است در حالی که ایسلند، کاستاریکا، سوئد و آفریقای جنوبی هنوز به این تناسب نرسیده‌اند.
کشورهای عقب‌مانده
سردمدار کشورهای عقب‌مانده در زمینه تعداد نمایندگان زن، کشور یمن است که در مجلس آن حتی یک نماینده زن هم وجود ندارد. پس از یمن کشور کوچک جزیره‌ای وانواتو در جنوب اقیانوس آرام است که تنها یک نماینده زن در مجلس آن نشسته است.
در ۲۰ کشور جهان زنان کمتر از ۱۰ درصد کرسی‌های پارلمان را در اختیار دارند که از آن جمله‌اند نیجریه با ۳/۶ درصد، قطر با ۴/۴ درصد و ایران با ۵/۶ درصد.
بیشتر بخوانید: در یونان برای نخستین بار یک زن رئیس جمهور می‌شود
سریلانکا با آنکه اولین کشوری بود که در سال ۱۹۶۰ نخست‌وزیر زن انتخاب کرد اما در ۲۵ سال گذشته تنها ۵ درصد از کرسی‌های پارلمانش در اختیار زنان بوده است.
در ژاپن که صاحب یکی از بزرگترین اقتصادهای دنیاست تنها ۱۰ درصد کرسی‌های پارلمان در دست زنان است.
کشورهایی با روند بالارونده نمایندگی زنان
امارات متحده عربی تا قبل از سال ۲۰۰۶هیچ زنی را در شورای ملی فدرالش که حکم مجلس این کشور را دارد، نداشت اما با دستورالعمل امیر این کشور توانست در سال ۲۰۱۹ در این زمینه به برابری جنسیتی دست پیدا کند.
جمهوری دومینیکن، چاد، مالی و ازبکستان نیز در سال‌های اخیر پیشرفت‌هایی در این زمینه داشته‌اند. همچنین کشورهای استرالیا، کلمبیا، گینه استوایی، مالت و اسلوونی در سال گذشته پس از انتخابات پارلمانی‌شان در این زمینه پیشرفت داشته‌اند.
در سیرالئون قانون جدید انتخابات مجلس که حداقل ۱۳ درصد سهمیه برای زنان در نظر گرفته می‌تواند این تضمین را بدهد که در انتخابات ماه ژوئن حداقل ۳۰ درصد نمایندگان و کابینه را زنان تشکیل دهند.
کشورهایی که پسرفت داشته‌اند
الجزایر و تونس از جمله کشورهایی هستند که در زمینه تعداد زنان در پارلمان پسرفت داشته‌اند. در سال ۲۰۲۱ پس از انتخابات پارلمانی در الجزایر تعداد نمایندگان زن از ۲۶ درصد به ۸ درصد سقوط کرد.
این عقب‌گرد در حالی روی داد که ۳۷ درصد نامزدهای این انتخابات زن بودند.
اتحادیه بین‌المجالس می‌گوید تغییرات در قانون انتخابات با تبعیض آشکار علیه زنان از طریق پوشاندن چهره‌های آنها در برگه‌های تبلیغاتی و جایگزین کردن فضاهای خالی به جای عکس در برگه‌های رأی‌گیری پیش برده شد.
بیشتر بخوانید: انتقاد نمایندگان زن به رد سهمیه حداقلی برای زنان در مجلس ایران
زنان الجزایر می‌گویند، تغییرات سیستم رأی‌گیری در این کشور، رقابت و به دست آوردن کرسی برای آنها را سخت‌تر کرده است.
در افغانستان تحت سیطره طالبان نیز زنان به طور کلی از مجامع عمومی حذف شده‌اند. پیش از به قدرت رسیدن طالبان در سال ۲۰۲۱، زنان ۲۷ درصد کرسی‌های مجلس افغانستان را در اختیار داشتند اما بسیاری از این نمایندگان زن پس از قدرت گرفتن طالبان مجبور به ترک کشور شده‌اند.
سهم زنان در دولت و کابینه
سهم زنان در کابینه‌های دولت در کشورهای جهان تنها یک پنجم مردان است و اکثر این زنان برای مدیریت وزارتخانه‌هایی همچون بهداشت، خانواده، محیط زیست و روابط اجتماعی انتخاب می‌شوند.
تنها در چند کشور از جمله اسپانیا، آلبانی، کلمبیا و رواندا تعداد زنان کابینه از مردان بیشتر است.