سند ترسیم جدید سیاست خارجی حزب سوسیال دموکرات آلمان منتشر شد
۱۴۰۱ بهمن ۲, یکشنبه
پس از حمله روسیه به اوکراین، انتقادات زیادی متوجه سیاست خارجی حزب سوسیال دموکرات آلمان شد؛ از جمله این‌که می‌گویند این سیاست بیش از حد ساده‌لوحانه، بیش از حد دوستانه در قبال روسیه بوده و تمرکز بیش از حد بر تغییر از طریق تجارت داشته است. بنابراین می‌توان تصور کرد که سمت‌گیری جدید در سیاست خارجی و امنیتی پیامد مستقیم جنگ تهاجمی روسیه بوده است. اما کاملاً این‌طور نیست.
به کانال تگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
در واقع نمایندگان کنگره سراسری حزب سوسیال دموکرات در اوایل دسامبر ۲۰۲۱ به رهبری حزب مأموریت داد تا در دیدگاه سوسیال دموکراتیک از سیاست بین‌الملل بازنگری، و خطوط اصلی آن را از نو تعریف و ترسیم کند. در آن زمان، حزب همچنان معتقد بود که رئیس‌جمهوری روسیه به اوکراین حمله نخواهد کرد. "کمیسیون سیاست بین‌المللی" حزب حدود یک سال تمام بر روی سندی کار کرد که اکنون در ۲۱ صفحه در دسترس شبکه اول تلویزیون آلمان قرار گرفته است.
سیاست "چرخش دوران" در قبال روسیه
کمیسیونی زیر هدایت لارس کلینگ‌بایل، یکی از دو رئیس حزب سوسیال دموکرات آلمان، با مشارکت شماری از اعضای شاخص حزب، فراکسیون پارلمانی و دولت، در تعریف و ترسیم خطوط جدید سیاست خارجی و امنیتی حزب سوسیال دموکرات تلاش کردند. رولف موتسنیچ رئیس فراکسیون پارلمانی حزب، سوِنیا شولتسه وزیر کابینه فدرال، و ولفگانگ اشمیت رئیس دفتر صدراعظم و نیز نمایندگان سازمان جوانان سوسیال دموکرات اعضای این کمیسیون بودند.
بیشتر بخوانید: صدراعظم آلمان: شاهد یک چرخش دوران هستیم
کلینگ‌بایل، رهبر حزب در یک سخنرانی در بنیاد فردریش ابرت گفته بود که آلمان باید داعیه "قدرت راهبر" را داشته باشد و این برای حزب سوسیال دموکرات آلمان سخن جدیدی است. حزب اکنون از همان سیاستی پیروی می‌کند که صدراعظم اولاف شولتس از مدت‌ها پیش آن را اعلام کرده و بازتاب آن در ۲۱ صفحه تعریف شده است.
در این سند، حزب سوسیال دموکرات از خود نیز انتقاد می‌کند و می‌گوید، روند تحولات سال‌های اخیر نشان داده که تلاش‌ها برای حفظ نظم مبتنی بر قواعد، همیشه موفقیت‌آمیز نبوده است. رئیس حزب، کلینگ‌بایل در سخنرانی ژوئن ۲۰۲۲ گفته بود که نشانه‌هایی که از سوی روسیه دیده می‌شد، دست‌کم پس از الحاق شبه‌جزیره کریمه، باید به گونه‌ای دیگر تبیین می‌شدند.
حال، در آینده قرار است در چارچوب سناریوها فکر شود، سمت و سوی روند تحولات را باید زودهنگام تشخیص داد و گزینه‌های مناسب کنش را مشخص کرد.
بیشتر بخوانید: آلمان واردات نفت از روسیه را به طور کامل متوقف کرد
این سند می‌گوید، پیش‌شرط اساسی برای صلح و نظم، قدرتمند بودن خود است که شامل نهادهای قوی و اقتصاد مقاوم و جذاب است. این موارد همیشه سنگ بنای سیاست سوسیال دمکرات‌ها را تشکیل می‌داده‌اند.
تعهد به هدف دو درصدی ناتو
یک نکته جدید سند این است که حزب سوسیال دموکرات اکنون تأکید دارد که قدرت خود را باید از جمله با توانمندی‌های نظامی نیز تعریف کرد.
زیگمار گابریل، رهبر وقت حزب، در سال ۲۰۱۷ در مورد هدف ناتو مبنی بر اختصاص دو درصدی درآمد سرانه ملی برای ارتش، اختلاف خود با آمریکا را علنی کرد. این وزیر خارجه وقت آلمان در حاشیه نشست ناتو گفته بود: «من حتی نمی‌دانم همه ناوهای هواپیمابری را که باید بخریم تا سالانه ۷۰ میلیارد یورو در ارتش سرمایه‌گذاری کنیم، کجا بگذاریم.»
از دیدگاه امروز حزب سوسیال دموکرات، چنین اظهاراتی اکنون به نظر می‌رسد که مربوط به زمان دیگری است. در این سند، حزب خود را به هدف دو درصدی متعهد می‌داند؛ و بدین گونه آلمان نشان می‌دهد که هم‌پیمانان می‌توانند روی جمهوری فدرال آلمان حساب کنند.
تمرکز بیشتر بر مناطق نیمکره جنوبی
این سند می‌گوید در کنار ناتو، مشارکت استراتژیک با کشورهای آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین نیز از اهمیت برخوردار است. این موضوع از قبل در اقدامات دولت نیز مشهود بوده است. به همین دلیل یکی از گرانیگاه‌های دیپلماسی سفر سیاستمداران دولت ائتلافی آلمان، بر کشورهای جنوبی جهان تمرکز دارد.
صدراعظم شولتس به زودی به برزیل، آرژانتین و شیلی سفر خواهد کرد. هدف این است که با کشاندن این کشورها به حیطه همکاری، به آنها پیشنهاد طرح‌های شراکتی داده شود با این هدف که مانع از گرایش آنها به سوی همکاری با روسیه یا چین گردد.
این سند حزب سوسیال دموکرات آلمان، جمهوری خلق چین را "شریک"، "رقیب" و "رقیب سیستمی" توصیف کرده است.
گسست کامل از چین، گزینه نیست
سیاست حزب سوسیال دموکرات در قبال چین نیز از نو تعریف شده است. چین از یک سو، بازیگر شاخصی است که بدون این کشور چالش‌های جهانی مانند تغییرات اقلیمی قابل حل نیست.
هم‌زمان، این کشور از نظر اقتصادی با اروپا در هم تنیده است. بنابراین گسست کامل از چین نمی‌تواند یک گزینه باشد. به جای آن، باید از میزان ریسک‌ها کاست. برای به حداقل رساندن وابستگی‌های اقتصادی به چین، حزب سوسیال دموکرات بر "تنوع‌سازی" تکیه می‌کند. آنجا که به تأمین مواد اولیه برمی‌گردد، در آینده همیشه باید علاوه بر چین، تامین‌کننده دیگری را نیز در نظر داشت.
بیشتر بخوانید: سفر شولتس به چین؛ گفت‌وگوهای پیچیده بر سر اقتصاد و حقوق بشر
حزب سوسیال دموکرات آلمان همچنین نمی‌خواهد در آینده فقط با شرکایی گفت‌وگو کند که ارزش‌های غربی را می‌پذیرند، "برای دستیابی به اهداف بزرگ‌تر، باید با شرکای دشوار نیز در گفت‌وگو باقی ماند". اینجاست که این استراتژی جدید با سیاست شریک ائتلافی، سبزها تفاوت پیدا می‌کند.
این سند می‌گوید، وقتی بیش از نیمی از جمعیت جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که به‌طور خودکامه اداره می‌شوند، دیگر نمی‌توان سیاست شراکت را به دموکراسی‌ها محدود کرد. برای مبارزه با بحران اقلیمی یا خلع سلاح هسته‌ای، باز نگه داشتن کانال‌های ارتباطی از اهمیت برخوردار است، "حتا با شرکای دشوار".
به اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
از آنجایی که تمام جریان‌ها و گرایش‌های درون حزب سوسیال دموکرات آلمان در تدوین این سند سهیم بوده‌اند، انتظار نمی‌رود انتقاد زیادی از طرف خود حزب متوجه این سند باشد. گفته می‌شود که این سند حاصل یک اجماع گسترده درون‌حزبی بوده است.
لارس کلینگ‌بایل، رهبر حزب سوسیال دموکرات، می‌خواهد این استراتژی جدید حزب خود را روز دوشنبه ۲۳ ژانویه (سوم بهمن) به طور عمومی ارائه کند. کنگره سراسری حزب سوسیال دموکرات نیز قرار است در ماه دسامبر ۲۰۲۳ سند نظم جدید سیاست خارجی و امنیتی حزب را به تصویب برساند.