سعید جلیلی: دیدار با نماینده آمریکا «مذاکره و گفتوگو» نبود
۱۳۸۸ آبان ۱۹, سه‌شنبه
دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با «ریشه‌ای» توصیف‌کردن اختلاف‌ها میان این کشور و آمریکا، گفت که دیدارش با نماینده آمریکا در اجلاس ژنو «مذاکره و گفتگو» نبوده است. او که دوشنبه‌شب، ۱۸ آبان، در مدرسه‌ی فیضیه قم سخن می‌گفت، «رویارویی» ایران و آمریکا را نه راهبردی، بلکه «پاردایم و بنیادی» معرفی کرد.
سرمذاکره‌گر اتمی ایران در توضیح بیشتر مضمون دیدار خود با ویلیام برنز، معاون وزارت خارجه‌ی آمریکا و نماینده‌ی این کشور در مذاکرات ژنو، گفت: « در اجلاس ژنو (اول اکتبر) صحبت‌هایی بین بنده و برنز در باره‌ی بحث‌های هسته‌ای ایران مطرح شد، اما من به وی گفتم چارچوب ما با آژانس است و این مباحث صرفاَ یک مسئله کارشناسی است و ربطی به اینجا ندارد.»
گزارش‌هایی که بعد از مذاکرات ایران با گروه ۵+۱ در ژنو در در روز اول اکتبر، در رسانه‌های بین‌المللی انتشار یافتند، از دیدار ۴۵ دقیقه‌ای میان جلیلی و برنز در حاشیه این اجلاس حکایت داشتند. محمود احمدی‌نژاد هم روز ۱۵ مهر (۷ اکتبر) تایید کرد که میان جلیلی و برنز مذاکراتی صورت گرفته و نتایج مثبتی هم داشته است. به گفته‌ی احمدی‌نژاد، « نماینده آمریکا خواسته که مذاکره‌ای بشود و آقای جلیلی هم استقبال کرده و اتقافا مذاکراتشان هم مذاکرات خوبی بوده است». او در توضیح خشنودی خود از این مذاکرات گفت که گفت‌وگوهای دو طرف "چارچوب منطقی روشنی" داشته و بر پایه "احترام و عدالت" بوده است.
"سهواللسان احمدی‌نژاد"
در اجلاس ژنو توافق اولیه‌ای به دست آمد که در پی تدقیق آن در اجلاس بعدی در وین، ایران براى تامین سوخت راکتور تحقیقاتى تهران، اورانیوم با غلظت۵ / ۳ درصدى خود را به روسیه ارسال کند تا پس از غنى سازى به میزان ۷۵ / ۱۹ درصد و تبدیل آن به میله هاى سوخت اتمى در فرانسه، در پایان سال ۲۰۱۰ به ایران بازگردانده شود.
این توافق بعداَ با اما و اگرهای جمهوری اسلامی روبرو شد و هنوز هم بحث و جدل بر سر آن جریان دارد. ایران خواستار انتقال تدریجى و مرحله به مرحله اورانیوم خود به خارج و تحویل همزمان سوخت اتمى است. این در حالی است که آمریکا، هر گونه تغییر در این پیشنهاد را رد کرده است.
علاوه بر چون و چرا نسبت به توافق ژنو، محافل تندرو در تهران از همان ابتدا در پی بی‌اهمیت جلوه‌دادن مذاکرات جلیلی و برنز برآمدند. آیت‌الله جنتی، دبیر شورای نگهبان و از حامیان سرسخت دولت احمدی‌نژاد در نماز جمعه۲۴ مهر با تکذیب تلویحی اظهارات احمدی‌نژاد، گفت « بحث مذاکره مطرح نیست و اینکه باب مذاکرات باز شده است صحت ندارد. حسین شریعتمداری، مدیرمسئول کیهان نیز در سرمقاله یک‌شنبه (۲۶ مهرماه ۱۳۸۸ ) این روزنامه، دیدار و گفت‌گوی ویلیام برنزا با سعید جلیلی در اجلاس ژنو را، «ضدمذاکره»، «دیدار صحنه‌سازی شده» و «فقط یک صحنه‌سازی تحمیلی» توصیف کرد. وی نوشت: « تردیدی نیست که اظهارنظر آقای دکتر احمدی نژاد، نوعی "سهواللسان" بوده است.»
در تبعیت از آیت‌الله خامنه‌ای
به نظر می‌رسد که نفی مذاکراه با مقام‌های آمریکایی در ژنو از سوی خود سعید جلیلی با اظهارات و مواضع اخیر آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، بی‌ارتباط نباشد. هفته‌ی گذشته آیت‌الله علی خامنه‌ای شخصاَ با حمله به آمریکا، مذاکره با این کشور را در شرایط کنونی همچنان بی‌مورد اعلام کرد. وی با ابراز بدبینی به و سیاست پیشقدم شدن آمریکا برای مذاکره، گفت:«هرگاه آمریکایی ها لبخند ظاهری زده‌اند، پس از دقت و بررسی مشخص شده که خنجری نیز در پشت خود مخفی کرده‌اند». یک روز پس از این اظهارات آیت‌الله خامنه‌ای، باراک اوباما مجدداَ در پیامی به مناسبت سی‌امین سالگرد اشغال سفارت آمریکا در تهران، خواهان آن شد که دو کشور گذشته را پشت سر بگذارند و فصل جدیدی از مناسبات در روابط فی‌مابین بگشایند.
در این میان، انتقاد و تهدید کشورهای غربی در مورد تعلل جمهوری اسلامی در پاسخ به توافقات ژنو وین شدت بیشتری گرفته است. در همین راستا، رابرت گیتس، سخنگوى کاخ سفید آمریکا، روز دوشنبه، ۹ نوامبر، از جمهورى اسلامى ایران خواست هر چه سریعتر به پیشنهاد مبادله اورانیوم پاسخ دهد. او تهدید کرد که در غیر این صورت، ایران با تحریم هاى تازه اى روبرو خواهد شد.
سخنگوى کاخ سفید با استناد به سخنان اخیر دمیترى مدودف که اعمال تحریم علیه ایران را منتفی ندانست، گفت که «اگر ایران به مسئولیت خود در قبال جهان عمل نکند، اعمال تحریم ها ضرورى به نظر مى رسد.»
وزیر خارجه‌ی آلمان نیز روز دوشنبه در جریان دیدار خود با همتای آمریکایی خود در برلین، تهدیدهای مشابه‌ای را علیه ایران عنوان کرد.
FW/YK