سایه سنگین ولیعهد جدید عربستان بر روند اصلاحات
۱۳۹۰ آبان ۶, جمعه
پادشاه عربستان سعودی، ملک عبدالله یک هفته پس از مرگ ولیعهد این کشور، سلطان بن‌عبدالعزیز برادر ناتنی دیگر خود، شاهزاد نایف بن‌عبدالعزیز را به عنوان ولیعهد جدید عربستان به شورای سلطنتی این کشور معرفی کرد.
ولیعهد پیشین عربستان که ۸۶ سال داشت، از مدتها پیش بیمار بود. سلطان بن‌عبدالعزیز هفته گذشته در بیمارستانی در آمریکا درگذشت و پست‌های کلیدی خود را در حکومت آل‌سعود خالی گذاشت.
جای خالی موسس ارتش مدرن عربستان
هرچند بر اساس سندی که توسط سایت ویکی‌‌لیکس منتشر شد، شاهزاده سلطان بن‌عبدالعزیز "از دو سال پیش از کار افتاده بود"، اما حضور وی نقش مهمی در ساختار قدرت در عربستان داشت.
سلطان بن‌عبدالعزیز نه تنها جانشین برادر ۸۷ ساله خود، بلکه از سال ۱۹۶۲ میلادی (۱۳۴۱ خورشیدی) وزیر دفاع عربستان سعودی بود. او در این پست ارتش مدرن عربستان را تأسیس کرد و صدها میلیارد دلار از درآمدهای نفتی را صرف خرید تسلیحات جنگی مدرن کرد.
وزیر خارجه آمریکا، هیلاری کلینتون پس از مرگ ولیعهد عربستان وی را «رهبری مقتدر و دوست واقعی در سال‌های بسیار برای آمریکا» نامید و گفت :«جای او خالی خواهد بود.» پادشاه عربستان هنوز جانشین وزیر دفاع را تعیین نکرده است.
ولیعهدی مخالف تغییر
ولیعهد آینده عربستان اما برادر تنی سلطان بن‌عبدالعزیز، شاهزاد نایف بن‌عبدالعزیز خواهد بود که تصدی وزارت کشور را بر عهده دارد.
هرچند ملک عبدالله، شاهزاد نایف را ابتدا به شورای سلطنتی معرفی کرده تا این شورا که سال ۲۰۰۶ تأسیس شد روند قانونی این انتصاب را بررسی کند، اما احتمال رد پیشنهاد پادشاه عربستان از سوی این شورا بسیار اندک است.
شاهزاد نایف ۷۸ ساله، در سمت وزیر کشور، نقش مهمی در محدود کردن نفوذ شبکه القاعده در شبه جزیره عربستان از سال ۲۰۰۳ تا کنون داشته است.
او اما فردی بسیار محافظه‌کار به شمار می‌رود. شاهزاد نایف حتی در عربستان سعودی و بر اساس معیارهای این کشور هم محافظه‌کار محسوب می‌شود.
به عنوان مثال وی در مقام وزیر کشور تا کنون با کوچکترین تغییری در وضعیت زنان این کشور مخالف کرده است. انتخاب شاهزاده‌ای محافظه‌کار به عنوان ولیعهد عربستان اکنون بر اندک روزنه‌ی امید برای تغییرات احتمالی در وضعیت اجتماعی این کشور هم سایه افکنده است.
پسران عبدالعزیز تنها نامزدهای ولیعهدی
البته پیشتر هم مشخص بود که بر اساس قوانین خانواده آل‌سعود که بر بزرگترین کشور تولید کننده نفت جهان حکمفرایی می‌کنند، ولیعهدی از میان پسران ملک عبدالعزیز انتخاب خواهد شد.
ملک عبدالعزیز بنیانگذار کشور عربستان سعودی بود که دوران سلطنت او با کشف نفت در این کشور همراه شد.
تمامی ۵ پادشاه عربستان پس از مرگ ملک عبدالعزیز در سال ۱۹۵۳ پسران او بودند.
در نتیجه تمامی نامزدهای احتمالی بالای ۷۵ سال داشتند و احتمال انتخاب ولیعهدی از نسل جوانتر که احتمالأ مایل به انجام تغییرات باشد، پیش از انتخاب شاهزاده نایف هم وجود نداشت.