سازمان شفافیت بین‌الملل: ایران همچنان یکی از فاسدترین کشورها است
۱۳۹۳ آذر ۱۲, چهارشنبه
سازمان "شفافیت بین‌الملل" (Transparency International) در آخرین گزارش خود میزان فساد و رشوه در ۱۷۴ کشور جهان را منتشر کرده است. شاخص فساد با توجه به رفتار و کردار کارمندان دولتی و سوءاستفاده سیاستمداران از موقعیت خود در کشورهای مختلف اندازه‌گیری می‌شود.
شاخص سازمان "شفافیت بین‌الملل" با در نظرگرفتن معیارهای متفاوتی تعیین می‌شود که شامل نظر کارشناسان و مدیران اقتصادی نیز هست.
طبق تحقیقی که "شفافیت بین‌الملل" انجام داده است، فساد در بخش دولتی بیش از همه در کشورهای در حال رشد افزایش یافته است. جدول شاخص فساد این سازمان نشانگر آن است که بخصوص در ترکیه و نیز گروه کشورهای تازه صنعتی‌شده، چون برزیل، روسیه، هند و چین وضعیت وخیم‌تر شده است.
بهبود رتبه ایران
ایران نسبت به سال ۲۰۱۳ دو امتیاز بیشتر کسب کرده و جایگاه خود را در جدول شاخص فساد بهبود بخشیده است. ایران در سال ۲۰۱۳ در ردیف ۱۴۵ جدول "شفافیت بین‌الملل" بود و در سال ۲۰۱۴ به مقام ۱۳۶ صعود کرده است.
مقام ۱۳۶ جدول فساد تنها مختص ایران نیست، بلکه کشورهای روسیه، کامرون، قرقیزستان، لبنان و نیجریه نیز با کسب ۲۷ امتیاز در همین جایگاه قرار گرفته‌اند. با توجه به این مقام، هنوز نیز ایران یکی از فاسدترین کشورهای جهان به شمار می‌رود.
با نظر به پرونده‌های فساد مالی که در ماه‌های اخیر مطرح شده است، این جایگاه ایران در جدول شاخص فساد تعجب‌انگیز نیست.
"دیده‌بان بین‌المللی مالی" نیز در آخرین نشست خود در ماه اکتبر ۲۰۱۴ ایران و کره شمالی را به تداوم "پول‌شویی" و "تامین منابع مالی گروه‌های تروریستی" متهم کرد. این سازمان همزمان به کشورهای جهان هشدار داد که در معاملات مالی با ایران و کره شمالی نهایت دقت و احتیاط را به کار برند.
سقوط ترکیه
طبق تحقیق "شفافیت بین‌الملل"، بزرگترین سقوط در جدول امسال را ترکیه تجربه کرده که به ۴۵ امتیاز دست یافته، یعنی ۵ امتیاز نسبت به سال پیش از دست داده است. با این حساب، این کشور در جدول شاخص فساد سال ۲۰۱۴ در مقام ۶۴ قرار گرفته، در حالی‌که سال پیش در مقام ۵۳ بود. یعنی ترکیه ۹ پله سقوط کرده است.
به گفته "شفافیت بین‌الملل"، سقوط ترکیه در این جدول به اوضاع سیاسی ترکیه نیز برمی‌گردد. این سازمان در گزارش خود اشاره می‌کند که پس از اعتراضات سال گذشته علیه دولت ترکیه محدودیت‌هایی در عرصه‌های آزادی بیان در این کشور بوجود آمد و نیز خبرنگاران آن تحت پی‌گرد قرار گرفتند و بازداشت شدند.
در کشورهای تازه صنعتی شده چون چین (که امسال ۴ امتیاز از دست داده و با ۳۶ امتیاز در مقام ۱۰۰ است) یا برزیل (با ۴۳ امتیاز در مقام ۶۹) فساد افزایش یافته است.
خوزه اوگاز، رئیس "شفافیت بین‌الملل" می‌گوید: «در کشورهایی که راه رشد اقتصادی را می‌پیمایند و دولت‌هایشان مخالف شفافیت‌اند و فساد را تحمل می‌کنند، فضایی بوجود می‌آید که کسی در آن نگران مجازات شدن نیست و بدین ترتیب فساد رشد می‌کند.»
رئیس "شفافیت بین‌الملل" هشدار داده است که درست در کشورهایی که دارای اقتصادی در حال شکوفایی هستند باید به رشد سالم توجه شود. او افزوده است که رشدی که بر پایه فساد صورت گیرد را نمی‌توان در طولانی‌مدت حفظ کرد.
مراکز مالی جهانی کمک می‌کنند
"شفافیت بین‌الملل" از مراکز مالی بین‌المللی نیز انتقاد می‌کند. به گفته این سازمان، بانک‌های چندملیتی و مراکز مالی بین‌المللی اغلب در کشورهایی واقع شده‌اند که در آن‌ها میزان فساد کمتر است، مثل آلمان، بریتانیا یا آمریکا. اما این مراکز و بانک‌ها می‌توانند نقش مهمی در رشد یا عدم رشد فساد در کشورهای در حال صنعتی شدن ایفا کنند. برای نمونه برخی افراد می‌توانند با کمک این موسسات مالی سرمایه‌هایی چند میلیونی را کنار بگذارند یا دست به پول‌شویی بزنند.
به گفته "شفافیت بین‌الملل"، رشوه و پولی که مالیات آن پرداخت نشده به موسسات مالی بین‌المللی در فرانکفورت، لندن و نیویورک هم رسیده است. این سازمان می‌گوید در این موسسات نیز باید مبارزه با فساد تشدید شود.
تغییراتی کم در رأس جدول
به گزارش "شفافیت بین‌الملل"، میزان فساد در کشورهای به لحاظ سیاسی بی‌ثبات از همه بیشتر و در کشورهایی که دارای آزادی مطبوعات، جریان مالی شفاف و مکانیسم‌های ضمانت و تعهد هستند از همه کمتر است.
بدین ترتیب در رأس جدول شاخص فساد "شفافیت بین‌الملل" تغییرات کمی نسبت به گذشته به چشم می‌خورد. مانند سال پیش دانمارک با ۹۲ امتیاز در رأس جدول قرار گرفته، یعنی "پاک‌ترین" کشور جهان است، پس از دانمارک، نیوزیلند، فنلاند و سوئد قرار گرفته‌اند.
همچنین نروژ، سوئیس، سنگاپور، هلند، لوکزامبورگ، کانادا و استرالیا هر کدام با دست کم ۸۰ امتیاز در پله‌های بالای جدول قرار دارند. آلمان دارای ۷۹ امتیاز و همچون سال گذشته در مقام دوازدهم است.
"شفافیت بین‌الملل" بخصوص دانمارک را می‌ستاید. دولت دانمارک تصمیم دارد فهرست همه شرکت‌هایی را تهیه کند که در این کشور فعالیت دارند. در این فهرست مشخص خواهد شد که چه کسی واقعا یک شرکت را کنترل می‌کند یا از آن استفاده می‌برد. "شفافیت بین‌الملل" از آمریکا و اتحادیه اروپا دعوت می‌کند که دانمارک را سرمشق خود قرار دهند.
چهار کشور عضو اتحادیه اروپا بلغارستان، یونان، ایتالیا و رومانی هر یک ۴۳ امتیاز کسب کرده و همگی در مقام ۶۹ جدول قرار گرفته‌اند. یونان بدین ترتیب نسبت به سال ۲۰۱۳ مقام بهتری کسب کرده است.
در انتهای جدول "شفافیت بین‌الملل" سومالی و کره شمالی قرار گرفته‌اند. سودان، افغانستان، سودان جنوبی و عراق پیش از آن‌ها هستند.