سازمان شانگهای در مبارزه با تروریسم فعال می‌شود
۱۳۹۴ تیر ۲۰, شنبه
آخرین اجلاس سازمان همکاری شانگهای برای نخستین بار با تأکید بر مسئله امنیتی برگزار شد و مبارزه با تروریسم را هدف خود دانست. سازمان با گسترش همکاری میان اعضای خود قصد دارد به مبارزه با تروریسم در این منطقه حساس نیرویی تازه بدهد.
وزرای دفاع کشورهای منطقه باید در دیدارهای مرتب، همکاری‌های نظامی خود را برای تقویت امنیت و ثبات منطقه گسترش دهند. مبارزه با قاچاق مواد مخدر از اهداف دیگر سازمان شانگهای اعلام شده است.
اوضاع پرآشوب افغانستان موضوعی است که نگرانی پوتین و سران منطقه را برانگیخته است. رئیس‌جمهور روسیه در این رابطه گفت: «فعالیت ده ساله‌ی نیروهای بین‌المللی نتوانسته اوضاع افغانستان را بهبود بخشد».
او ابراز نگرانی کرد که "دولت اسلامی" (داعش) سعی دارد نفوذ خود را در افغانستان گسترش دهد. این گروه تروریستی سعی می‌کند نیروهای طالبان را در صفوف خود متحد کند.
اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان که در اجلاس شرکت داشت، تروریسم و قاچاق مواد مخدر را دو دشمن بزرگ کشور خود دانست.
دو کشور اتمی منطقه
پیمان همکاری شانگهای که اجلاس دوروزه خود را در شهر روسی اوفا برگزار کرده است، از هند و پاکستان، دو کشور بزرگ جنوب آسیا، دعوت کرده بود که در بنای جهانی "چندقطبی" سهیم شوند.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، برای رسیدن به وحدتی منطقه‌ای برای مقابله با قدرت غرب، سعی زیادی می‌کند که دو کشور بزرگ هند و پاکستان را به هم نزدیک کند. او در آستانه اجلاس سازمان شانگهای به سران دو کشور توصیه کرد که اختلافات دیرین را به سود منافع ملی و منطقه‌ای کنار بگذارند.
در حاشیه اجلاس، سران دو کشور یک ساعت با هم دیدار و گفت‌وگو کردند. رهبران دو کشور در دیداری جداگانه در شهر اوفا، خبر دادند که نخستوزیر هند سال آینده از پاکستان دیدار خواهد کرد.
نارندرا مودی، نخستوزیر هند، می‌گوید که توسعه سازمان شانگهای می‌تواند سکوی پرشی باشد برای یکی از پویاترین پیوندهای بین‌المللی. او می‌افزاید: «وقت آن رسیده که سراسر منطقه دست به دست هم دهد.»
نواز شریف، نخستوزیر پاکستان، گفت: «تلاش‌های پوتین پیوندهای سیاسی و اقتصادی اروپایی ـ آسیایی را محکم می‌کند.»
هند و پاکستان، دو قدرت هسته‌ای منطقه، که سال‌هایی دراز در کشمکش بودند، می‌توانند با پیوستن به این سازمان برخی از مشکلات خود را حل کنند.
اهداف سازمان شانگهای
سازمان شانگهای را چین و روسیه به همراه چند کشور جمهوری‌های سابق شوروی تشکیل داده‌اند، با این نیت که قطبی تازه در برابر قدرت ایالات متحده پدید آید.
منشور و اهداف سازمان شانگهای با دیدگاه ولادیمیر پوتین همخوان است که می‌گوید کاخ سفید قصد دارد دنیایی "یک‌قطبی" زیر سلطه ایالات متحده ایجاد کند. در عین حال روسیه که به دنبال بحران اوکراین، زیر فشار تحریم‌های اقتصادی غرب قرار گرفته است، قصد دارد نشان دهد که در انزوای بین‌المللی قرار ندارد.
بیشتر بخوانید: تشدید تحریم‌های آمریکا علیه روسیه
در قطعنامه‌ای که در پایان اجلاس منتشر شد، آمده است: «این سازمان در شرایطی بغرنج که جهانی چندقطبی شکل می‌گیرد، وارد صحنه بین‌المللی شده است.»
قطعنامه تأکید دارد: «این فرایند امروزه با شرایط چالش‌ها و تهدیدهای امنیتی روزافزون همراه شده که ثبات و امنیت را در بخش‌های گوناگون جهان به خطر افکنده‌اند.»
در سازمان شانگهای کشورهای آسیای میانه که پیش از این جمهوری‌های "اتحاد شوروی" بودند، عضویت دارند: قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان و تاجیکستان. گفته می‌شود که روسیه قصد دارد از این سازمان برای ادامه نفوذ خود در منطقه استفاده کند.
روسیه با وجود انعقاد قراردادی بزرگ برای تحویل گاز به چین، هنوز موفق نشده رابطه با جمهوری خلق چین را با سرعت دلخواه خود گسترش دهد. اما ولادیمیر پوتین امیدوار است که به برکت سازمان شانگهای و همچنین سازمان اقتصادهای بزرگ آینده، شامل کشورهای برزیل، هند، آفریقای جنوبی، چین و روسیه، اتحادی استوار با چین پدید آید.
بالای سر نیمی از جمعیت جهان
با توجه به ذخایر بزرگ گاز در قزاقستان و روسیه، پیوستن به سازمان شانگهای برای هند و پاکستان منافعی در بر خواهد داشت.
مایکل کوگلمن، کارشناس منطقه جنوب آسیا در مرکز ویلسون در واشنگتن، عقیده دارد: «پیوستن به این سازمان به ویژه برای هند بسیار مهم است زیرا به صورت مستقیم به آسیای میانه دسترس ندارد و عضویت در سازمان شانگهای راهی برای دسترسی به منابع غنی گاز است.» او تأکید کرد که رهبری این سازمان به هرحال در اختیار روسیه و چین خواهد بود.
تا کنون یازده کشور، از جمله مصر و اوکراین تقاضای عضویت در سازمان شانگهای کرده‌اند.
جمهوری اسلامی ایران تمایل خود را برای عضویت در سازمان شانگهای ابراز کرده، اما هنوز به آن دعوت نشده است. گفته می‌شود ایران تنها پس از نیل به توافق با قدرت‌های بزرگ بر سر مناقشه هسته‌ای، می‌تواند به سازمان شانگهای راه یابد.
پوتین و حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در دیدار اخیر خود، ابراز امیدواری کردند که ایران هرچه زودتر به طور رسمی به عضویت سازمان شانگهای در آید.
بیشتر بخوانید: "ایران فرصت عضویت دائم در سازمان شانگهای را باز از دست می‌دهد"
بی گمان با پیوستن ایران، این سازمان نفوذ و قدرت باز هم بیشتری خواهد یافت و حدود یک‌پنجم سوخت فسیلی و نیمی از جمعیت جهان را در بر خواهد گرفت.