«زیان کاهش بهای نفت از تحریم‌ها بیشتر است»
۱۳۹۳ مهر ۲۸, دوشنبه
قیمت نفت در بازارهای جهانی از حدود ۴ ماه پیش کاهش یافته و این روند در هفته‌ها و روزهای گذشته شتاب بیشتری به خود گرفته است.
بهای نفت خام ایران در حالی به بشکه‌ای ۸۵ دلار نزدیک می‌شود که بودجه سال ۹۳ بر پایه فروش نفت صد دلاری تنظیم شده است.
کارشناسان کاهش سرعت رشد اقتصادی در اروپا و چین، در کنار پیشرفت ایالات متحده در استفاده از تکنولوژی‌های جدید در استخراج نفت شیل، و مهم‌تر از آن افزایش تولید نفت عربستان سعودی، عراق و لیبی را مهمترین علت‌های سقوط بهای نفت در بازارهای جهانی می‌دانند.
جنگ نفتی علیه ایران و روسیه
توماس فریدمن، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر برجسته آمریکایی در یادداشتی که هفته گذشته (چهارشنبه، ۲۳ مهر) در نیویورک تایمز منتشر شد از راه افتادن یک جنگ نفتی خبر داده و هدف آن را ورشکسته کردن ایران و روسیه عنوان می‌کند.
به گزارش سایت "دیپلماسی ایرانی" فریدمن از یک اتحاد نفتی میان آمریکا و عربستان علیه ایران و روسیه خبر داده و تصریح می‌کند که به طور قاطع نمی‌توان گفت این اتحاد عمدی و آگاهانه یا تصادفی و به خاطر اشتراک منافع شکل گرفته است.
مطابق این تحلیل چنین اقدامی سابقه دارد و آمریکا و عربستان در سال ۱۹۸۵ نیز با کاهش شدید بهای نفت زمینه‌ی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی (سابق) را فراهم کرده‌اند.
حسن عسکری، استاد تجارت بین‌الملل دانشگاه جورج واشنگتن و عضو پیشین هیئت اجرایی صندوق بین‌المللی پول تحلیل فریدمن را درست می‌داند و هدف کاهش قیمت نفت را از بین بردن اقتصاد ایران و روسیه عنوان می‌کند.
مشکلات فراوان رئیس جمهور
عسکری معتقد است ادامه کاهش قیمت‌ها و تداوم این روند در دو تا سه سال آینده اقتصاد ایران را به مخاطره می‌اندازد. او دوشنبه، ۲۸ مهرماه به خبرگزاری مهر گفت: «اگر چنین شرایطی را متصور شویم، در این صورت از بین رفتن تحریم‌ها نیز نمی‌تواند این کاهش قیمت‌ها را جبران کند.»
همزمان، محمدباقر نوبخت، معاون رئیس جمهور و سخنگوی دولت، از طرفی "تلاش دشمنان برای تضعیف نظام" را بی‌نتیجه خواند، از سوی دیگر اعتراف کرد با این تلاش‌ها میزان صادرات نفت به یک چهارم تقلیل پیدا کرده است.
نوبخت با اعتراف به این که رئیس جمهور "با مشکلات فراوانی مواجه است" گفت: «مردم انتظار داشته و دارند كه تحولی در زندگی آنها ایجاد شود، ولی یك زورگویی جهانی باعث شده منابع موجود ما از تولید ۴ میلیون بشكه نفت خام به یك میلیون بشكه در روز تقلیل پیدا كند.»
معاون حسن روحانی در گردهمایی مبلغان در مدرسه فیضیه قم با اشاره به کاهش قیمت نفت خاطر نشان کرد: «خدمتگزاران شما امروز با فروش نفت به قیمت ۸۵ دلار این كشور را اداره می‌كنند اما همچنان مقاوم ایستاده‌اند.»
به رغم این شعارها، تحقق تمام وعده‌های دولت از جمله خروج از رکود اقتصادی، ایجاد اشتغال، کاهش بیکاری و رونق تولید در گروه ثبات بهای نفت و افزایش صادرات است.
تحقق وعده‌ها در گرو توافق هسته‌ای
برخی از تحلیل‌گران معتقدند با توجه به اوضاع بحرانی اقتصاد ایران و هدف‌گذاری‌های اعلام شده از سوی دولت یازدهم، ایران بیش از هر زمان نیازمند دست یافتن به یک توافق جامع هسته‌ای و کاهش فشار تحریم‌هاست.
بر این اساس تحت فشار قرار دادن ایران از طریق کاهش بهای نفت موقعیت این کشور در مذاکرات هسته‌ای را نیز که در مرحله حساسی قرار دارد به شدت ضعیف می‌کند.
نوبخت در اظهاراتی که تاکنون به این صراحت بیان نشده بود از همراهی عربستان با آمریکا در جنگ کاهش بهای نفت گلایه کرده است: «آخرین كاری كه می‌خواهند با آن ما را در مضیقه قرار دهند كاهش قیمت نفت است و متاسفانه برخی كشورهای منطقه كه نام اسلامی را بر خود دارند با دشمنان همراهی می‌كنند.»
خبرگزاری رویترز روز دوشنبه، ۲۸ مهر، از افزایش اندک بهای نفت در سه روز گذشته خبر داد. شماری از کارشناسان با توجه به عدم تغییر چشمگیر عرضه و تقاضا، این روند را کوتاه مدت ارزیابی کرده‌اند.
با توجه به چشم‌انداز کاهش تقاضای جهانی برای نفت و افزایش تولید، اغلب کشورهای عضو اوپک مانند ونزوئلا، اکوادر، آنگولا، نیجریه، عراق و کشورهای عربی حاشیه جنوبی خلیج فارس تصمیم گرفته‌اند بهای نفت در بودجه سال آینده خود را به محدوده‌ی ۶۰ تا ۸۰ دلار برای هر بشکه کاهش دهند. جمهوری اسلامی نیز برای کاهش ریسک راهی جز این ندارد.