زندگی پرمشقت کودکان کار در جهان

این کودکان در یکی از کارگاه‌های آجرپزی در بنگلادش کار می‌کنند. آنها برای این کار پرمشقت کمتر از دو دلار در روز پول می‌گیرند. شمار کودکان کار در کشورهای آسیایی در مجموع رو به کاهش گذاشته، اما هنوز هم هفت درصد از کل کودکان در آسیا و اقیانوسیه ناگزیر به کار کردن هستند. شمار کودکان کار در آسیا و اقیانوسیه به بیش از ۶۲ میلیون می‌رسد.

دختران خردسال در کشورهای آسیایی نیز مجبور به انجام کارهای سنگین هستند، برای نمونه این دختر که اهل میانمار است. دولت این کشور حداقل سن اشتغال در کارخانه‌ها و خرده‌فروشی‌ها را به ۱۴ سال افزایش داده و کار تمام‌وقت نوجوانان زیر ۱۶ سال را منع کرده است. دولت میانمار همچنین در حال بررسی قانونی است که طبق آن انجام کارهای خطرناک برای نوجوانانی که به سن قانونی نرسیده‌اند، ممنوع خواهد بود.

کار کودکان به کارهایی گفته می‌شود که برای کودکان و نوجوانان خطرناک است، به رشد آنها لطمه می‌زند، مانع تحصیل آنان می‌شود و در یک کلام کودکی آنها را از بین می‌برد. اگر چه شمار کودکان کار در جهان سیری نزولی را می‌پیماید، اما بعید به نظر می‌رسد که این هدف که هیچ کودکی ناگزیر به کار کردن نباشد تا سال ۲۰۲۵ میلادی تحقق یابد.

اکثر کودکانی که در جهان ناگزیر به کار کردن هستند، در قاره آفریقا زندگی می‌کنند. شمار آنان در مجموع نزدیک به ۷۲ میلیون نفر است که کودکان و نوجوانان دختر و پسر را شامل می‌شود. شمار کودکان کار در کشورهای واقع در جنوب صحرای آفریقا حتی افزایش یافته است. جنگ، خشکسالی و آوارگی سبب می‌شود که کودکان هم ناگزیر از طریق کار کسب درآمد کنند.

در سراسر جهان حدود ۶۰ میلیون انسان آواره هستند. نیمی از آنان را کودکان و نوجوانانی مانند این پسربچه سوری تشکیل می‌دهند. هر چه دوران آوارگی طولانی‌تر باشد، احتمال اینکه این کودکان به جای تحصیل مجبور به کار باشند نیز بیشتر است. سازمان یونیسف هشدار داده که بدون آموزش و تحصیل، نسل‌های جامعه در دور باطل فقر گرفتار خواهند بود.

نزدیک به ۷۰ درصد از کودکان کار در بخش کشاورزی کار می‌کنند. حدود دو سوم از کودکان کار نیز معمولا در زمین‌ها و کارگاه‌هایی که متعلق به خانواده‌شان است، به کار مشغولند. تصویری از کودکان شاغل در یکی از مزارع گل در بنگلادش.

نزدیک به نیمی از کودکان کار بین ۵ تا ۱۱ سال سن دارند و اکثر آنان در بخش کشاورزی کار می‌کنند. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که شمار کودکان کار در مناطق روستایی و کشاورزی کاهش یافته و در شهر‌ها بیشتر خواهد شد.

کارخانه‌های صنعتی و شرکت‌های ساختمان‌سازی معمولا به دنبال کارگرانی هستند که سنشان کمی بالاتر است. نیمی از کودکانی که در این عرصه‌ها به کار مشغولند، بین ۱۵ تا ۱۷ سال سن دارند. اکثر آنان به کارهای پرخطر اشتغال دارند.

از آنجایی که کارگران نوجوان و جوان در مقایسه با کارگران باتجربه، بیشتر دچار سانحه می‌شوند، سازمان جهانی کار مسئله ایمنی و بهداشت را به عنوان موضوع محوری روز جهانی مبارزه با کار کودکان در سال ۲۰۱۸ برگزید. تصویر نوجوانی را نشان می‌دهد که در یکی از معدن‌های بولیوی کار می‌کند.

سازمان ملل سوء استفاده از کودکان به عنوان سرباز، روسپی و فروشنده‌ مواد مخدر و همچنین بیگاری کشیدن از آنان را بدترین انواع کار کودکان می‌داند؛ کارهایی که سلامتی جسم و روان و امنیت آنان را به خطر می‌اندازد یا حتی نابود می‌کند.

به ویژه دختران نوجوان به عنوان کارگران خانگی به کار گرفته می‌شوند و در نهایت نیز در خفا مشغول به کار هستند. طبق برآورد کارشناسان حدود ۱۵ میلیون کودک و نوجوان در سراسر جهان به عنوان کارگر خانگی کار می‌کنند و گاه در شرایطی به سر می‌برند که به وضعیت بردگان شباهت دارد.

برخورد با مسئله کودکان کار در بولیوی نسبتا شفاف است. در سال ۲۰۱۴ قانونی در این کشور به تصویب رسید که طبق آن کودکان در موارد استثنایی از ۱۰ سالگی اجازه کار کردن دارند. این قانون خبرساز شد، اما قانونی بود که خود کودکان و نوجوانان خواهان آن بودند. آنان همچنین اتحادیه‌ کارگران کودک و نوجوان را تشکیل دادند که از حقوق اصناف گوناگون، از جمله واکسی‌های نوجوان، حمایت می‌کند.

خبرگزاری کار ایران (ایلنا) در گزارشی که به مناسبت روز جهانی مبارزه با کار کودکان منتشر کرده، از ناروشن بودن آمار کودکان کار در ایران نوشته است. طبق این گزارش برخی شمار کودکان کار در ایران را ۲ میلیون نفر تخمین می‌زنند، اما برخی هم می‌گویند که بیش از ۷ میلیون کودک در ایران به شکل تمام وقت یا پاره وقت کار می‌کنند. به گزارش ایلنا اما برخی مسئولان مساله وجود کودکان کار در ایران را به کلی رد می‌کنند.

هر چه متوسط درآمد در یک کشور پایین‌تر باشد، شمار کودکان کار در آنجا بیشتر است. اگر چه بسیاری از کودکان می‌کوشند در کنار کار از مدرسه غافل نمانند، اما واقعیت این است که آنها فرصت چندانی برای درس خواندن و آموختن ندارند. ارائه خدمات و امکانات آموزشی باید به موازات مبارزه با فقر صورت گیرد.