زنان معترض خيابان رز

در اين روزها به دليل گذشت شصتمين سالگرد آزاد سازى اردوگاه آشويتس و بزرگداشت قربانيان اين فاجعه تاريخى، مراسم متعددى در شهرهاى مختلف آلمان و ديگر كشورهاى جهان صورت گرفته و مى گيرد. همچنين به همين مناسبت نمايشگاه هاى عكس و مراسم يادبود قربانيان اين اردوگاه، كه به اردوگاه مرگ شهرت داشت، برگزار مى گردد. در اين محل بيش از يك ميليون انسان، كه اكثريت آنان را زنان و كودكان تشكيل مى دادند به طرز وحشيانه اى با محبوس شدن در اتاق هاى گاز، در كوره هاى آدم سوزى و يا بر اثر گرسنگى و اجبار به كارهاى مشقت آور به قتل رسيدند.

در بررسى ابعاد دهشتناك اين فاجعه تاريخى گاه اين سوال پيش مى آيد كه معترضان در مقابل حكومت فاشيستى ناسيونال سوسياليست ها در آلمان چه اقداماتى را انجام دادند. در اين باره كتاب ها و اسناد زيادى در دست است.

مقاومت در اين زمان عليرغم فضاى فاشيستى و ترس حاكم، جريان داشت. بسيارى از گروه هاى نظامی مقاومت كه حتى در ارتش نازى ها نيز حضور داشتند، دستگير شده و به شديدترين شكلى مورد شكنجه قرار گرفتند وکشته شدند. اما در زمان تسلط این دیکتاتوری، اعتراضات مردمی نیز اتفاق افتاده است. از جمله آن ها مى توان از اقدام زنان معترض در خيابان رز شهر برلين نام برد.

درباره تعداد زنان شركت كننده در اين اعتراض نظرات گوناگونى وجود دارد. اما آنچه كه مشخص است در فوريه سال ۱۹۴۳ ميلادى بیش از ۲۰۰۰ زن آلمانى برای اعتراض نسبت به دستگیری همسران و یا پسرانشان در این خیابان اجتماع کرده و آوای مخالفت خود را بلند کردند. همسران این زنان از یهودیان آلمانی بودند. حکومت دیکتاتوری ناسیونال سوسیالیست ها، مردان و پسران بالای چهارده سال خانواده های با ازدواج مختلط، منظور ازدواج زنان آلمانی غیر یهودی با مردان آلمانی یهودی، را وادار به بیگاری در کارخانجات مختلف و از جمله صنایع اسلحه سازی کرده بود.

مسئله به این شکل آغاز گشت که در روز شنبه ۲۷ فوريه سال ۱۹۴۳ هزاران نفر يهودى كه هنوز به عنوان كارگر در صنايع اسلحه در صنايع اسلحه سازى به كار اجبارى مشغول بودند، در محل هاى كار خود دستگير شدند. آن ها مى بايست جانشين كارگران لهستانى گردند كه به عنوان نيروى كار اجبارى كارگران شرقى موسوم بودند و قرار بود به اردوگاه های مرگ فرستاده شوند. نظامیان نازی کارگران را با كاميون از مناطق مختلف جمع آورى کردند.

زنان آلمانى غيريهودى به اشكال مختلف از دستگيرى همسران و يا پسرانشان مطلع گشتند. آن ها در خيابانى به نام رز اجتماع کردند تا از سرنوشت عزيزان خود اطلاع حاصل كنند و يا بتوانند برای آنان آذوقه اى ارسال دارند. از اجتماع چند زن با شهامت، حركت اعتراضى صدها نفرى بوجود آمد که به مدت یک هفته ادامه یافت. حتى ورود نظاميان نيز نتوانست اين زنان را وادارد كه به اعتراض خود خاتمه دهند. بعد از يك هفته همسران و پسران زندانی زنان معترض خيابان رز آزاد شدند.

گفته مى شود كه گشتاپو، نيروى پليس حكومت نازی ها، در آن زمان هنوز تصميم نداشت كه يهوديان خيابان رز را به اردوگاه کار اجباری بفرستد و بازگشت آنان به دليل اعتراض زنان نبوده است. از طرف ديگر تحليلگرانى نيز معتقدند كه اگر موج اعتراضات در حكومت نازی ها بالا بود ، اين ديكتاتورى نمی توانست در چنین ابعادی و اينطور وحشيانه دست كه كشتن انسان های بى گناه بزند.

خانم مارگارته فون تروتا كارگردان سینما فيلمى از حركت اعتراضى اين زنان، به نام خيابان رز تهيه كرده است. همچنین به همين مناسبت خانم اينگه بورگ هونتسيگر زن مجسمه ساز آلمانى ضمن استقرار چندين مجسمه ، لوحه یادبودی را نيز برای ستایش از شجاعت آنان، در ابتدای خیابان رز نصب کرده است. بر روی این لوحه یادبود نوشته شده:

«نیروی حرکت اعتراضی انسان ها و نيروى عشق مى تواند حتى بر خشونت ديكتاتورها هم پیروز گردد.»