روز جهانی آزادی بیان در اینترنت
۱۳۸۶ اسفند ۲۲, چهارشنبه
دویچه‌وله: آقای معینی، امروز را «سازمان گزارشگران بدون مرز»، روز جهانی آزادی بیان روی اینترنت اعلام کرده است. یعنی قرار است در دنیای مجازی تظاهراتی برپا بشود؟
محمدرضا معینی: این روز عملا برای ما و سازمان گزارشگران تبدیل به روزی می‌شود که در آن باید دشمنان آزادی بیان بر روی اینترنت را معرفی کنیم. در همین رابطه لیستی را که ما هرساله به روز می‌کنیم و منتشر می‌کنیم، یعنی لیست کشورهای دشمن اینترنت را معرفی کرده‌ایم. در سال گذشته این لیست ۱۳ کشور بودند، امسال به ۱۵ کشور ارتقاء پیدا کرده‌اند.
یعنی کدام کشورها اضافه شده‌اند؟
دو کشور آفریقایی برای اولین‌بار اضافه شده‌اند، کشور زیمبابوه و اتیوپی که ما در اطلاعیه توضیح داده‌ایم، با آنکه ضریب نفوذ اینترنت در این کشورها خیلی ضعیف است، ولی به همان اندازه ضریب نفوذ، سانسور و مسدودسازی در این کشورها ادامه دارد.
ایران همیشه جزو کشورهای صدر این جدول بوده است. امسال در کجای این جدول قرار گرفته است؟
متاسفانه همچنان صدرنشینی ایران در این لیست ادامه دارد. در این رابطه ما در گزارشی که تهیه کرده‌ایم بر دو نکته تاکید کرده‌ایم که در خاورمیانه یک واقعیت هست. در کشورهای خاورمیانه از جمله نمونه‌ی بارزش را ما ایران طرح کرده‌ایم که از یک سو توسعه‌ی اقتصادی به دلیل سودآوری این بخش از تکنولوژی مدرن که می‌گویند، رو به گسترش است. ما در ایران می‌توانیم بگوییم، بنابر آمار رسمی که ارائه داده‌اند و تقریبا واقعی هم هست، تعداد کاربران اینترنت از سال ۱۳۸۴ تا کنون حدودا ۱۸ برابر شده است. به همین دلیل کشورهای خاورمیانه و از جمله ایران تسهیلاتی را برای دسترسی به اینترنت درنظر می‌گیرند، اما به همان میزان هم مهار اطلاعات بر روی سایت‌ها، بر روی اینترنت و کنترل و مسدودسازی ادامه دارد. در این رابطه ما بر ایران، علاوه بر اینکه سانسور و اینترنت ادامه دارد، ولی به عنوان کشور پویایی در عرصه‌ی وبلاگستان و وب‌نگاری تاکید کرده‌ایم و آن را معرفی کرده‌ایم.
چندی پیش از طرف وزارت کشور صحبتی عنوان شده بود که در روز انتخابات احتمال بستن اینترنت هست. این را شما چطور ارزیابی می‌کنید؟
اشکال سانسور در کشورهای مختلف متفاوت است، ولی این را گویا وزارت کشور ایران تکذیب کرده است. اما ما بعید نمی‌دانیم، چون این نوع سانسور بر اکثریت سایت‌های اطلاع‌رسانی مستقل و آزاد، و حتا بخشی از سایت‌هایی که مخالف سیاست‌های دولت هستند و در همان جناح محافظه‌کاران قرار دارند، اعمال می‌شود. از جمله به عنوان مثال در سال گذشته ما دیدیم که مثلا سایت آقای محسن رضایی فرمانده سابق سپاه پاسداران، «سایت بازتاب»، مسدود شد. اما این نوع سانسور عملا می‌تواند اعمال بشود. یعنی دولت ایران این قدرت و این توانایی را دارد که بتواند با اینترنت هرکاری که می‌خواهد انجام بدهد. به همین دلیل هم هست که نامش در لیست سیاه ۱۵ کشور دشمن اینترنت قرار گرفته است.
با توجه به حد استفاده از اینترنت در ایران بستن یک روز سایت‌های اینترنتی به نظر شما چه تاثیری دارد؟
من فکر می‌کنم آن تاثیری را که، اگر واقعی باشد این خبر البته و درست باشد و انجام بدهند، آن تاثیر را ندارد. ما در همین گزارشی که در رابطه با ایران طرح کرده‌ایم، در آغاز این گزارش صحبت کرده‌ایم که علی‌رغم همه‌ی صحبت‌هایی که از محبوبیت دولت و رییس جمهور به ویژه در رسانه‌های رسمی می‌شود، اما انتقادات ایرانی‌ها، وب‌نگاران ایرانی، وبلاگ‌نویسان نسبت به سیاست‌های دولتی، نسبت به حکومت ایران و نسبت به مجموعه‌ی سیاست‌هایی که در منطقه ایران پیش می‌برد روزبه‌روز بیشتر شده است. و واقعیت جامعه را بیشتر بر روی اینترنت باید دید. ضمن آنکه اینترنت در ایران آن وجه عمومی و توده‌ای را که می‌گویند ندارد، اما خودش نشانگر یک واقعیت است. من فکر می‌کنم حتا اگر یکروز هم تعطیل کنند، نمی‌توانند جلوی انتشار آزاد اطلاعات را بر روی اینترنت بگیرند.
آقای معینی این تظاهرات اینترنتی سازمان گزارشگران بدون مرز تا کی طول می‌کشد؟
۲۴ ساعت علیه سانسور بر روی اینترنت از همین الان شروع شده است، یعنی ساعت ۱۱ امروز شروع شده است و تا ۱۱ فردا، پنج‌شنبه ۲۳ اسفند ادامه پیدا می‌کند بر روی سایت ما. کاربران می‌توانند بر روی سایت بیایند و نسبت به تظاهرات مجازی‌ای که انجام می‌شود، ابراز نظر کنند، پلاکارت تهیه کنند و هرآنچه می‌خواهند بر روی سایت بنویسند.