روحانی "گام چهارم کاهش تعهدات برجامی" را اعلام کرد
۱۳۹۸ آبان ۱۴, سه‌شنبه
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، از برداشتن "گام چهارم کاهش تعهدات برجامی" از فردا چهارشنبه ۱۵ آبان خبر داد. به گفته او "گازدهی به سانتریفیوژها" در تأسیسات هسته‌ای فردو، چهارمین گام جمهوری اسلامی در کاهش تعهداتش در رابطه با توافق اتمی خواهد بود.
رئیس جمهوری ایران که امروز سه‌شنبه ۱۴ آبان (پنجم نوامبر) در مراسم افتتاح رسمی "کارخانه نوآوری آزادی" سخن می‌گفت، اعلام کرد که «از فردا تزریق گاز به ۱۰۴۴ سانتریفیوژ در فردو آغاز می‌شود.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
حسن روحانی با اعلام "آغاز گام چهارم کاهش تعهدات برجامی" و با اشاره به اقدامات ایران در این راستا تصریح کرد: «من امروز به سازمان انرژی اتمی می‌گویم که از فردا گام چهارم کاهش تعهدات برجامی را بردارند. البته پیشاپیش به ۱+۴ اعلام می‌کنم که فعالیت ما با نظارت آژانس انرژی اتمی خواهد بود.»
رئیس جمهوری ایران در عین حال گفت: «گام چهارم ما مانند سه گام دیگر قابل بازگشت است و اگر آنها به تعهدات خود در اول ژانویه ۲۰۱۷ بازگردند ما هم به این تاریخ برمی‌گردیم.»
روحانی ادامه داد: «طبق برجام ۱۰۴۴ سانتریفیوژ در فردو داریم که قرار بود آنها بچرخند اما به آنها گاز تزریق نکنیم اما از فردا گازدهی را در فردو آغاز می‌کنیم. ما حساسیت‌های طرف مقابل را می‌دانیم و همچنین می‌دانیم که ممکن است آنها سر و صدا کنند اما هر وقت آنها به تعهدات خود عمل کردند این گام ما قابل بازگشت خواهد بود.»
"هم اهل مقاومت، هم اهل مذاکره"
به گزارش ایسنا، رئیس جمهوری ایران با بیان اینکه "ما در عین حال به تمام مذاکرات پشت پرده متعهد هستیم"، خاطر نشان کرد: «ما مذاکرات را ادامه می‌دهیم. البته چون در هفته‌های اخیر به توافق نرسیدیم گام چهارم را برمی‌داریم اما در دو ماه آینده به مذاکرات ادامه می‌دهیم و اگر همه تحریم‌ها برداشته شد و ما توانستیم نفت را بفروشیم و از سود بانک‌های خود استفاده کنیم ما هم به شرایط گذشته بازمی‌گردیم.»
حسن روحانی همچنین با اشاره به اینکه "معتقدم ما راه درستی انتخاب کردیم" یادآور شد: «دنیا باید بداند که ملت ایران هم مقاوم است و هم اهل مذاکره.»
علی اکبر صالحی، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نیز دیروز دوشنبه اعلام کرده بود که جمهوری اسلامی یک زنجیره ۳۰ تایی سانتریفیوژهای پیشرفته نسل ششم موسوم به IR6 را در نطنز راه‌اندازی کرده است. صالحی خاطرنشان کرد که "بعدا" جزئیات بیشتری در این باره بیان خواهد کرد، زیرا به گفته او «مسائل بیش از این حرفها است.»
به گفته صالحی، جمهوری اسلامی همچنین در دو ماه گذشته ۱۵ سانتریفوژ نسل جدید ساخته است. رئیس سازمان انرژی اتمی ایران توضیح بیشتری درباره این سانتریفوژها نداد و تزریق یا عدم تزریق گاز به آنها را مشخص نکرد.
اتحادیه اروپا بلافاصله به سخنان رئیس سازمان انرژی اتمی ایران واکنش نشان داد و جمهوری اسلامی را فرا خواند تا به تعهدات خود در قبال برجام پایبند بماند.
سخنگوی فدریکو موگرینی، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در واکنش به اقدام تازه ایران در راه‌اندازی سانتریفوژهای جدید، از جمهوری اسلامی خواست که تصمیم خود را پس گرفته و به تعهداتش در قبال برجام وفادار بماند. مایا کوچیانچیک تصریح کرد: «ایران پس از خروج آمریکا از برجام ۱۴ ماه تمام به این توافق پایبند بود و اتحادیه اروپا نیز تا زمانی که جمهوری اسلامی به تعهدات خود در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای وفادار بماند، پایبندی خود را حفظ خواهد کرد.»
"خطری" برای آینده برجام
وزیر خارجه آلمان نیز از اقدام اخیر ایران انتقاد کرد و آن را خطری برای ادامه حیات توافق هسته‌ای دانست. هایکو ماس ضمن انتقاد از راه‌اندازی سانتریفوژهای جدید توسط جمهوری اسلامی، تسریع و افزایش غنی‌سازی از سوی ایران را گامی غیرقابل قبول خواند و گفت، جمهوری اسلامی با این کار آینده توافق هسته‌ای را به کل به خطر می‌اندازد. او تصریح کرد که این امر در مورد هر یک از گام‌های ایران که باعث نقض برجام شود صادق است. به گفته هایکو ماس، ایران سانتریفوژهایی بسیار پیشرفته ساخته است که با متن توافق هسته‌ای مغایرت دارد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش چهارم مهرماه گذشته خود اعلام کرده بود که ایران با غنی‌سازی اورانیوم به وسیله سانتریفوژهای پیشرفته و برنامه‌هایی که برای نصب دستگاه‌‌های پیشرفته دیگری از این نوع دارد، بار دیگر توافق اتمی با قدرت‌های بزرگ جهان را زیر پا گذاشته است. این نهاد بین‌المللی همچنین از تدارک ایران برای نصب ۳۰۰ سانتریفوژ خبر داده بود.
جمهوری اسلامی مرحله اول کاهش تعهدات هسته‌ای خود را ۱۸ اردیبهشت‌ماه گذشته در نخستین سالگرد خروج آمریکا از برجام آغاز کرد. در این گام اعلام شد که فروش اورانیوم غنی‌شده و آب سنگین ایران متوقف می‌شود. دو ماه بعد گام دوم برداشته شد و دولت ایران اعلام کرد از میزان تعیین‌شده ۳.۶۷ درصدی غنی‌سازی اورانیوم در برجام عبور خواهد کرد.
گام سوم کاهش تعهدات برجامی نیز از روز ۱۵ شهریور آغاز شد. در این مرحله نیز جمهوری اسلامی محدودیت‌های منظورشده در برجام را کنار گذاشت و تحقیق و توسعه در زمینه انواع سانتریفیوژها و سانتریفیوژهای جدید را آغاز کرد.
جمهوری اسلامی به اعضای باقی‌مانده در برجام، به‌خصوص کشورهای اروپایی، تا امروز ۱۴ آبان‌ماه فرصت داده بود تا "تعهدات بانکی و نفتی" خود را در قبال تهران انجام دهند و برای تسهیل مبادلات بانکی و فروش نفت ایران "گام‌های عملی" بردارند. مقام‌های ایران تهدید کرده بودند که در غیر این صورت، جمهوری اسلامی گام چهارم خود در کاهش تعهدات هسته‌ای‌اش را روز ۱۵ آبان‌ماه یعنی فردا برخواهد داشت.
کشورهای اروپایی باقی‌مانده در برجام بارها در مورد اقدامات ایران در کاهش تعهدات هسته‌ای‌اش هشدار داده‌اند. فرانسه، بریتانیا و آلمان بارها خواستار توقف این اقدامات از سوی ایران شده و "به‌ویژه" تهدید ایران به افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم را "نگران‌کننده" خوانده‌اند. برخی منابع هم از تهدید کشورهای اروپایی به خروج از برجام خبر داده‌اند.