رقص میله زنان مصر در جدال با تابوهای جامعه
۱۳۹۶ آذر ۳, جمعه
منار المقدم زنی است مصری که با انتخاب خود تابوهای جامعه را درنوردیده است: او که مربی رقص با میله است اندامش را به دور میله پیچ و تاب می‌دهد، پاهایش را بالا برده و دوباره پایین می‌آورد و بر روی پاشنه‌‌های خود می‌ایستد.
المقدم تمرین رقص با میله را از هفت سال پیش شروع کرد. آن چه در ابتدا تنها جنبه سرگرمی داشت رفته رفته به کاری تمام‌وقت برای او تبدیل شد. تا آنجا که در سال ۲۰۱۳ او یک استودیوی رقص میله در قاهره بنا کرد؛ یک استودیو برای رقصی که از نگاه جامعه محافظه‌کار مصر "موهن و بی‌شرمانه" است.
اما برای المقدم رقص میله نوعی بیان آزادی‌خواهی است. حتی بیش از آن: این رقص نوعی ورزش است که در این کشور واقع در شمال آفریقا روز به روز محبوبیت بیشتری می‌یابد، حتی در شرایط فعلی در پشت درهای بسته.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
مصر با بیش از ۹۲ میلیون نفر جمعیت خود جامعه‌ای مملو از افراط‌های هم‌زیست با یکدیگر است: ثروت در کنار فقر، نگرش لیبرال در کنار بینش محافظه‌کار.
اما رقص شکم نیز که همانند رقص میله اغواگر و تحریک‌کننده محسوب می‌شود قرن‌هاست که در مصر رواج دارد و قسمتی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ این کشور به شمار می‌رود. رقصندگان این نوع رقص که پوششی اندک نیز به تن دارند در سراسر جامعه مصر جزئی همیشگی از مراسم عروسی را تشکیل می‌دهند.
با این همه بسیاری از مصری‌ها نگران رواج رقص میله‌اند. به‌ویژه که این رقص اغلب در اماکنی خاص که روسپی‌گری نیز در آن رایج است دیده می‌شود که هر دوی این‌ها طبق اندیشه رایج و غالب در مصر (جریان اصلی) حتی قابل بازگو کردن نیست.
المقدم از سطح فکر عمومی جامعه آٰگاه است. اما این آگاهی نتوانست این جوان ۲۴ساله را از انجام ورزشی بازدارد که به هنگام تحصیل در رشته معماری در بریتانیا آن را کشف کرده است. او تنها چند ماه بعد از بازگشت خود به مصر استودیوی "پل فیت اجیپت" (Pole fit Egypt) را افتتاح کرد، استودیویی برای رقص میله زنان. این اقدام در آغاز والدین او را شوکه کرد. او میگوید: «آن‌ها نگران حرف‌هایی بودند که ممکن بود مردم پشت من بزنند.»
اقدامی زیر رادارهای کنترل
منار المقدم که می‌داند نمی‌تواند به‌راحتی از چنبره کنترل اجتماعی فرار کند آن هم در کلان‌شهر پرجمعیت قاهره، تلاش می‌کند تا جلب توجه نکرده و حساسیت مردم را بالا نبرد.
مردم اغلب نمی‌دانند که در این استودیو که در طبقه دوم آپارتمانی در محله "گاردن سیتی" قاهره واقع است چه خبر است. آن‌ها فکر می‌کنند این استودیو مثل بقیه استودیوهای بدن‌سازی است. تنها زنانی که در این استودیو ثبت نام می‌کنند می‌دانند که در آنجا رقص میله تمرین می‌شود.
او میگوید، مقرراتی سفت و سخت برپا کرده که تمام مربیان ملزم به اجرای آن هستند. با این حال کلاس‌های او همواره پر از شاگرد است. تا به حال بیش از ۲۶۰۰ زن در این استودیو تعلیم دیده‌اند. تقاضا آن‌چنان بالا رفته که المقدم ناچار به باز کردن دو مرکز دیگر شده تا زنانی از همه اقشار جامعه از دانشجو، دکتر و طراح گرفته تا خانه‌دار بتوانند در آن شرکت کنند.
اکثر آن‌ها مصری‌هایی‌اند در گروه سنی ۲۰ تا ۵۶ سال که تنها از طریق شنیده‌های خود از وجود این استودیو مطلع شده‌اند.
ریحان سلیمان، دانشجوی ۲۲ ساله رشته پزشکی میگوید، از دو سال پیش در کلاس‌های این استودیو شرکت می‌کند. والدین او از ورزش مورد علاقه‌اش مطلع‌اند و او توانسته در اتاق خود نیز میله‌ای برای تمرین بنا کند. اما آنچه که آن‌ها نمی‌دانند به گفته او، این است که ریحان بیش از آن که یک پزشک باشد یک رقاص میله است.
او میگوید، بالاخره پزشکی را تمام خواهد کرد، اما این کار را برای رضای خانواده خود انجام می‌دهد. آن چه در حقیقت عزت نفس را در او تقویت کرده و به او نظم بخشیده رقص میله بوده است. رقص میله به بیان او، باعث شده تا قدرتی در خود کشف کند که هرگز از آن آگاه نبوده است. ریحان سلیمان میگوید، رقص میله باعث شده خود را مانند "یک ستاره سکسی راک" حس کند؛ احساسی که والدین او هیچ‌گاه نمی‌توانند آن را درک یا قبول کنند.
جامعه مصر به‌شدت محافظه‌کار است و این خصیصه حتی بعد از انقلاب سال ۲۰۱۱ (بهار عربی) که طی آن حسنی مبارک، حاکم دیرپای پیشین این کشور برافتاد نیز تغییری نکرد. زن‌ها در آن زمان به خیابان‌ها آمدند به این امید که از حقوق، آزادی و مشارکت سیاسی بیشتر برخوردار شوند.
اگرچه زن‌های مصر اینک ممکن است اعتماد به نفس بیشتری پیدا کرده باشند اما تغییر چندانی در طرز فکر جامعه حاصل نشده است. حقوق زنان هنوز هم مورد بحث قرار دارد، تلاش‌‌ها علیه محدود کردن زنان به مادری و خانه‌داری همچنان ادامه دارد و راه رسیدن به برابری جنسیتی در این کشور کماکان طولانی است.
با وجود ۹۰ نماینده زن در مجلس، ۴ وزیر زن در کابینه و تعدادی فرماندار زن در مصر اما تصویر ناکارآمدی و کم‌ارزش‌بودن زنان همچنان در اعماق جامعه مردسالار این کشور ریشه دارد. ازدواج‌های اجباری و ختنه زنان هنوز هم قسمتی از زندگی روزمره مصر را تشکیل می‌دهند.
با این همه گاهی زنان مصر قوانینی که جامعه به آن‌ها دیکته می‌کند را زیر پا می‌گذارند، مانند منار المقدم و بسیاری از زنانی که در استودیوهای رقص میله پیچ و تاب می‌خورند و می‌چرخند.