رد بحث درباره ایغورها؛ "روزی سیاه" برای شورای حقوق بشر
۱۴۰۱ مهر ۱۵, جمعه
پنج‌شنبه ششم اکتبر روزی ناگوار برای شورای حقوق بشر سازمان ملل بود. این شورا مجبور شد پس از یک رای گیری حتی از بحث درباره نقض حقوق بشر در چین به‌ویژه علیه مسلمانان ایغور در چین خودداری کند. ۱۹ کشور به طرح این بحث رای مخالف دادند. ۱۱ رای ممتنع و فقط ۱۷ رای موافق به آن داده شد. بحث درباره وضعیت مسلمان ایغور در استان سین کیانگ چین به پیشنهاد کشورهای غربی مطرح شده بود. با نتیجه‌ای که از رای‌گیری به دست آمد این موضوع عملا از دستور کار شورا خارج شد.
گزارش دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد در مورد وضعیت منطقه سین کیانگ که پایان ماه اوت منتشر شد حاکی از موارد جدی نقض حقوق اقلیت مسلمان اویغور، از جمله با استناد به منابع دولتی چین بود. با روشن شدن نتایج رای‌گیری در شورای حقوق بشر سازمان ملل، وزارت خارجه آلمان نسبت به آن واکنش نشان داد و از "روزی سیاه برای حقوق بشر" سخن گفت. اولاف وینتسک، رئیس دفتر گفتگوی چندجانبه در بنیاد کنراد آدناور در ژنو می‌گوید: «این به شدت ناامیدکننده است که حتی بحث در مورد وضعیت حقوق بشر در برخی کشورها ممکن نیست.»
بیشتر بخوانید:سیاست‌های دولت چین برای "زندگی شاد" اویغورها
نتیجه‌ای شگفت‌‌آور؟
اما نتیجه رای‌گیری در شورای حقوق بشر تعجب‌آور نبود. چین هفته‌ها است که با گزارش سازمان ملل در مورد سین کیانگ به شدت مخالفت و هرگونه نقض حقوق بشر در این کشور را رد کرده است. دیپلمات‌های چینی در ژنو برای رد این پیشنهاد تلاش زیادی کرده‌اند.
هیئت‌های چینی قبل از رأی گیری در شورای حقوق بشر با نمایندگان بسیاری از کشورهای عضو دیدار کردند. به گفته وینتسک، مدت‌هاست که پکن در سازمان ملل، تعریف ویژه "چینی" از حقوق بشر را ترویج می‌کند و آنچه نگران‌کننده است، این که چین در تلاش برای تغییر روایت حقوق بشر به موفقیت‌هایی دست یافته است؛ از جمله "ارجح بودن حقوق اجتماعی نسبت به حقوق فردی" و گفت‌وگوی بین دولتی نیز بیشتر ترویج می‌شود.
متحدان چین و نقش پاکستان
نقش تأثیرگذار پاکستان در رد این بحث و این که متحدان سنتی مانند ونزوئلا، بولیوی و اریتره روز پنج‌شنبه در شورای حقوق بشر در کنار چین قرار گرفتند، چیز جدیدی نیست. با این حال، آنچه شگفت‌انگیز است این که اکثر کشورهای مسلمان مانند اندونزی و قطر نیز علیه طرح بحث سرکوب مسلمانان اویغور در چین رای دادند. به گفته وینتسک، این نیز به دلیل نفوذ پاکستان است و «پاکستان به عنوان "هماهنگ کننده حقوق بشر و مسائل بشردوستانه" در سازمان همکاری اسلامی (OIC) نقشی تاثیرگذار دارد و از متحدان بسیار نزدیک چین، از جمله در شورای حقوق بشر است.»
گزارشگر ویژه روسیه
به ابتکار کشورهای اتحادیه اروپا قرار است شورای حقوق بشر سازمان ملل در مورد اعزام یک گزارشگر ویژه‌ای برای بررسی وضعیت حقوق بشر در روسیه رای‌گیری کند. به گفته وینتسک اعتبار روسیه به خاطر جنگ علیه اوکراین به شدت کاهش یافته است و رای‌گیری در این باره معیار جالبی برای مقایسه نفوذ روسیه و چین که در حال حاضر دو شریک به نظر می‌رسند را ارائه می‌دهد.
در صورتی که گزارشگر ویژه روسیه رای بیاورد، آنگاه وضعیتی پیش می‌آید که در یک مورد گزارشگر ویژه برای یکی از آنها تعیین شده، و از سوی دیگر حتی بحث درباره وضعیت حقوق بشر دیگری هم رای نیاورده است.