رافائل گروسی: ایران بازرسی‌های آژانس را گروگان گرفته است

بر پایه یک توافق‌نامه فنی که در سفر سوم اسفند مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران امضاء شد، بازرسان آن نهاد برای سه ماه به طور روزمره و مستقیم به داده‌های مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی دسترسی ندارد.

مطابق این توافق‌نامه، جمهوری اسلامی اطلاعات فعالیت‌های هسته‌ای و فیلم دوربین‌های نظارتی آژانس را سه ماه نزد خود نگه می‌دارد و تنها در صورتی آنها را به بازرسان ارائه می‌کند که در این مدت توافقی برای لغو تحریم‌ها به دست آمده باشد.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس در گفت‌وگویی با روزنامه "زود دویچه" که یک‌شنبه اول فروردین (۲۱ مارس) منتشر شد می‌گوید اگر در این مدت برای احیای برجام توافق سیاسی شود بازرسان به این اطلاعات دسترسی خواهند داشت و می‌توانند در کمترین زمان ممکن هرگونه تخلف احتمالی را شناسایی کنند.

جمهوری اسلامی در اجرای مصوبه مجلس موسوم به "قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت" از پنجم اسفند اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (NPT) را متوقف کرد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی به تازگی گفته که توافقی که به بازگشت ایران به تعهدات خود مطابق برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) منجر شود به زودی به دست نمی‌آید.

گروسی در واکنش به این سخنان ظریف می‌گوید آژانس این وضعیت را برای یک مدت محدود پذیرفته است. او افزود توافق بر سر یک دوره سه ماهه به سادگی به دست نیامد زیرا تهران مایل بود که این زمان "خیلی خیلی کوتاه‌تر" باشد اما سرانجام قانع شد که با کوتاه‌تر کردن این دوره، خیلی سریع دوباره به نقطه قبلی بازمی‌گردیم.

جلوگیری از بازرسی برای فشار بر غرب

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید برداشت او این است که ایران به موازات توقف اجرای پروتکل الحاقی فعالیت‌های هسته‌ای خود را افزایش داده است. او خاطرنشان کرده که هدف ایران از این اقدام‌ها افزایش فشار بر کشورهای غربی است و به همین دلیل در این مرحله بازرسی‌های آژانس را گروگان گرفته است.

سال گذشته بازرسان آژانس در بررسی سه مکان اعلام نشده ایران رد مواد رادیواکتیو یافتند و این نهاد جمهوری اسلامی را متهم می‌کند که تا کنون توضیح قابل قبولی درباره منشاء این مواد ارائه نکرده است.

گروسی با اشاره به این که تهران در زمینه بر طرف کردن ابهام در مورد مواد رادیواکتیو یافت‌شده قول همکاری داده به روزنامه "زود دویچه" می‌گوید آنچه پس از این ماجرا آشکار شد این است که ایران نمی‌تواند به گونه باورپذیر ادعا کند که همه چیز عادی است.

مدیرکل آژانس می‌گوید سه مکانی که بازرسان از آن بازدید کرده‌اند مربوط به تاسیساتی می‌شوند که کاملا تخریب شده و امروز دیگر وجود ندارند و به همین دلیل او علاقه دارد پاسخ‌های ایران درباره فعالیت‌هایی که آنجا انجام می‌شده را دریافت کند.

عدم توضیح ایران درباره سایت‌های اعلام نشده

رافائل گروسی ۱۱ اسفند در آغاز نشست مجازی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از جمهوری اسلامی انتقاد کرد که هنوز درباره منشاء مواد رادیواکتیو یافت شده در دو سایت اعلام‌نشده توضیحی ارائه نکرده است.

در همین ارتباط سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای با حمایت ایالات متحده آمریکا پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه جمهوری اسلامی برای ارائه به شورای حکام را آماده کردند که ظاهرا پس از رایزنی‌های پشت پرده مسکوت ماند.

برخی ناظران معتقدند وجود تاسیسات اعلام نشده‌ای که تخریب شده‌اند و پیدا شدن رد مواد رادیواکتیو در آنها این گمانه را تقویت می‌کند که جمهوری اسلامی در فعالیت‌های هسته‌ای خود اهداف نظامی و ساخت بمب اتمی را نیز در دستور کار داشته است.

مدیرکل آژانس در پاسخ به پرسشی در این زمینه به "زود دویچه" گفته در این ارتباط دست‌کم "پرسش‌های موجهی" وجود دارد اما در حال حاضر او نمی‌گوید که برنامه‌های هسته‌ای ایران بسیار گسترده‌تر بوده و این کشور چیزهایی را پنهان می‌کند.

در انتظار توضیح مشخص برای شواهد مشخص

گروسی در ادامه گفت: «ما می‌گوئیم ما شواهد مشخصی درباره چیزهایی داریم که ایران باید برای آنها توضیحات فنی باورپذیری ارائه کند. وظیفه من ریشه‌یابی مسائل است و به همین دلیل به تهران سفر کردم تا این روند را به جریان بیندازم.»

مدیرکل آژانس تائید می‌کند که ارائه توضیح فنی مشخص برای پرسش‌های مشخص فنی نباید زیاد دشوار  باشد و درباره ادامه روند تعامل به تهران می‌افزاید هیئتی از این نهاد در ماه آوریل به تهران سفر می‌کند و تلاش می‌شود این روند در سه ماهی که درباره آن توافق شده پیش رود.

نشست فصلی بعدی شورای حکام در ماه ژوئن برگزار می‌شود و به گفته گروسی جامعه جهانی انتظار دارد تا آن زمان پاسخ پرسش‌های خود را دریافت کند.

همزمان این احتمال نیز وجود دارد که در همین فرصت مذاکراتی میان آمریکا و کشورهای اروپایی با جمهوری اسلامی درباره احیای برجام آغاز شود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

ناظران معتقدند احتمال انجام مذاکرات درباره احیای برجام در آینده نزدیک بسیار کم است زیرا هر دو طرف منتظر برداشتن گام اول از سوی طرف دیگر هستند.

خامنه‌ای: عجله‌ای نداریم

رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای اول فروردین در سخنرانی نوروزی خود در واکنش به کسانی که معتقدند برای تعامل با غرب نباید فرصت‌سوزی کرد گفت این حرف درست است اما عجله هم نباید کرد چون ضررش بیشتر است.

خامنه‌ای گفت: «صبر و حوصله ایران زیاد است و اگر آن‌ها سیاست اعلامی ما را قبول کردند، کار درست می‌شود و اگر هم قبول نکردند شرایط به همین شکل ادامه خواهد یافت.» او شرط بازگشت به برجام را برداشته شدن تحریم‌ها و راستی‌آزمایی آن عنوان کرد.

مدیرکل آژانس دوم فروردین در مصاحبه با روزنامه اسپانیایی "ال پائیس" هشدار داد که بازگشت خودکار به برجام امکان ندارد و از ایران و آمریکا خواست هر چه زودتر گام‌هایی را برای بازگشت به تعهدات برجامی بردارند و مسئله بازرسی‌ها را به میز مذاکره نکشانند.