"رادیو پل"؛ پلی میان جوانان ایران، افغانستان و تاجیکستان

همه چیز از شب یلدای سال گذشته آغاز شد. گروهی از جوانان از ایران، افغانستان و تاجیکستان در یک هم‌نشینی مجازی در اسکایپ دور هم جمع شدند، از هر دری سخن گفتند و شعر خواندند. هم‌نشینی آن شب برای هر کدام از آنها فارغ از اینکه در چه کشوری هستند، آنقدر دلچسب بود که فکر کردند شاید بتوانند محتوایی را فراهم کنند که علاوه بر اینکه خودشان از آن لذت می‌برند، آن را به گوش افراد دیگر هم برسانند.

حاصل آن هم‌نشینی و جدیت این جوانان حالا به تولد یک رادیو منجر شده است. "رادیو پل"، رادیویی که به گفته گردانندگان آن، به یک "بی‌مرزی مشترک" می‌اندیشد.

گردانندگان این رادیو معتقد‌ند، "همیشه از بدی‌ها شنیده‌ایم. از ظلمی که فلان ایرانی به حق مهاجر افغان کرد. از زمزمه‌های دشمنی افغانستان با ایران، از تاجیکستانی که پاک فراموش کردیم. اما ما آمده‌ایم تا دگرگونه بگوییم. بگوییم ما نسلی نیستیم که به مهاجر هموطن‌مان ظلم روا داریم. نسلی نیستیم که آب را از هم‌زبان‌مان دریغ کنیم. ما نسلی نیستیم که بخارا و سمرقند یادمان برود. ما نسلی برای با هم بودن و باهم زیستن هستیم. آمده‌ایم تا از خوبی و زیبایی بگوییم و از این‌که فراتر از هر مرز مشترک، ما نسلی هستیم که به "بی‌مرزی مشترک" می‌اندیشیم.

فقدان پل ارتباطی بین فارسی‌زبانان سه کشور

مصدق پارسا، روزنامه‌نگار اهل افغانستان یکی از اعضای اصلی رادیو پل است. او درباره چگونگی راه‌اندازی این رادیو به دویچه‌وله می‌گوید: «ایده‌ای که ما در نظرمان بود، یک مرکز رسانه‌ای بود. در ابتدا فکر کردیم با مجله آغاز کنیم اما به دو دلیل این ایده رد شد. کم حوصله بودن مخاطبان در مطالعه و اینکه ما در سراسر جهان پخش بودیم. هم‌نشینی شب یلدا اما انگیزه اصلی را در ما به وجود آورده بود. ما از طریق یک هم‌نشینی مجازی پلی ایجاد کرده بودیم. همه ما دنبال پلی بودیم که دوری‌های بینمان را که به خاطر منتشر شدن اخبار نادرست ایجاد شده بود را از بین ببرد. ما فقدان این پل ارتباطی را حس کردیم و تصمیم به ایجاد رادیو پل گرفتیم تا صدای ما را به هم برساند.»

مصدق پارسا که متولد ۱۳۷۱ و دانش‌آموخته مدیریت و روابط اقتصادی خارجی در روسیه است، می‌گوید: «به خاطر مرز‌های سیاسی و تلاش برخی از سیاستمداران مشترکات بین ما کم‌رنگ شده است. صدای مشترک ما در رادیو پل قصد دارد به بهبود زندگی هر کدام از مردم این سه کشور که دارای مشترکات بسیاری هستند، کمک کند.»

زاده افغانستان، بزرگ شده ایران

با وجود عمر چندین و چند ساله حضور مهاجران افغان در ایران اما در سال‌های اخیر اخبار تلخی از تصمیمات دولت نسبت به مهاجران افغان منتشر شده است. برخی معتقدند که این تنها دولت است که تصمیمات غیر انسانی را به حق مهاجران افغان روا می‌دارد و برخی دیگر مردم ایران را نیز بی‌تقصیر نمی‌دانند.

در این بین تعداد افرادی که در افغانستان زاده شده و در ایران بزرگ شده‌اند، کم نیست. آرزو آریاپور یکی از کسانی است که در افغانستان متولد و در ایران بزرگ شده است. او دراین‌باره می‌گوید: «ﺑﺮای من ﻛﻪ ﺩﺭ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺯاﺩه ﺷﺪﻩ و ﺩﺭ اﻳﺮاﻥ ﺑﺰﺭﮒ ﺷﺪﻩ‌اﻡ، ﻫﺮ ﺩﻭ ﺑﻪ ﻳک اﻧﺪاﺭﻩ ﻭﻃﻦ اﺳﺖ. اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﺮاﻳﻢ ﭼﻮﻥ ﭘﺪﺭی اﺳت ﺩﺭﺩﻣﻨﺪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭ ﺩﺳﺖ‌ﻫﺎ و اﻳﺮاﻥ ﭼﻮﻥ ﺩاﻣﻦ ﭘﺮ ﻣﻬﺮ ﻣﺎﺩﺭی ﻛﻪ ﻣﺮا ﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﺟﺎی ﺩاﺩﻩ اﺳﺖ. ﻣﻦ ﺩﻳﺎﺭی ﺭا ﻛﻪ ﻧﻴاﻛﺎﻧﻢ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻳﺴﺘﻪ‌اﻧﺪ، ﺩﻭﺳﺖ ﺩاﺭﻡ. ﺑﺎ ﻧﺎﺩﻳﺪﻩ‌ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺮﺯﻫای اﻣﺮﻭﺯی ﺩﻳﺎﺭ ﻛﻬﻦ ﻣﻦ ﻣﺘﺸﻜﻞ اﺯ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻧﺎﻡ اﻳﻦ ﺩﻭ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ اﺳﺖ.»

آرزو آریاپور که در حال حاضر ساکن کشور فنلاند است، دولت را عامل اصلی تبعیض‌هایی که در قبال مهاجران افغان رخ می‌دهد، می‌داند اما با این حال معتقد است، برخی از ایرانیان حتی با داشتن شناسنامه ایرانی به خاطر قومیت خود دچار معضل هستند.

آرزو با یادآوری خاطره‌ای از روزهای کودکی‌اش که در ایران اجازه رفتن به مدرسه نداشت، می‌گوید: «یکی از روزهای ۱۰ سالگی‌ام وقتی در خیابان در حال بازی بودم، پیرمردی از من سوال کرد، چرا در این ساعت روز در مدرسه نیستم، پاسخ دادم که من از افغانستان هستم و اجازه رفتن به مدرسه ندارم. پیرمرد سری تکان داد، آهی کشید و گفت، می‌دانستی که ما همه متعلق به یک کشور بودیم و اگر حالا مرزی وجود نداشت، تو هم باید در مدرسه بودی. حرف‌های آن پیرمرد همیشه به یادم ماند تا اینکه بحث "رادیو پل" پیش آمد و مشتاقانه دوست داشتم از این یکی بودن‌ها بگویم.»

اعتقاد به بی‌مرزی مشترک

مصدق هم مانند آرزو به ایجاد یک همدلی معتقد است. به گمان او به خاطر مرز‌های سیاسی و تلاش برخی از سیاستمداران مشترکات بین کشورهای فارسی زبان کم‌رنگ شده است.

«همه ما به خاطر فقدان یک زبان مشترک بین مردم کشورهایی که تقریبا می‌توان گفت، همه چیزشان مشترک است، این کار را شروع کردیم. هدف ما این است که بتوانیم محتوایی را ارائه کنیم که برای تک‌تک شنونده‌ها در این حوزه تمدنی جالب باشد و صدای مردم افغانستان را به ایران و صدا مردم ایران را به تاجیکستان برسانیم. ما معتقدیم به خاطر مرز‌های سیاسی و تلاش برخی از سیاستمداران مشترکات بین ما کم‌رنگ شده است. صدای مشترک ما در رادیو پل قصد دارد به بهبود زندگی هر کدام از مردم این سه کشور که دارای مشترکات بسیاری هستند، کمک کند.»

"رادیو پل" کوشش می‌کند فاصله‌هایی را که مردم عادی در به وجود آوردن آن نقشی نداشته‌اند را کم کند. گردانندگان این رادیو تا به حال پنج برنامه ضبط کرده‌اند و با دارا بودن ۳۵ عضو فعال قصد دارند پیام‌شان را جدا از هر مرز سیاسی به گوش یکدیگر برسانند.

مصدق بر این باور است که بسیاری از مشکلات بین کشورهای هم‌زبان به عمد ایجاد شده است. او می‌گوید: «در پدید آمدن این فاصله‌ها مردم آن نقش به سزایی نداشتند. برای من جالب است که شما وقتی از حافظ و ناصر خسرو حرف می‌زنید، برای مردم هر سه کشور جالب است. هیچ فارسی زبانی در هیچ کدام از کشورهای ایران، تاجیکستان و یا افغانستان برای مثال خودش را با حافظ بیگانه احساس نمی‌کند. احساس من این است که پیوندهای مردم این سه کشور یا از هم دور مانده است و یا به عمد دور نگه داشته شده است.»

"رادیو پل" جدا از هر مرز سیاسی، به بی‌مرزی مشترک و همراهی باور دارد. همراهی و همدلی که قدم نخست آن را جمعی از جوانان فارسی زبان سه کشور ایران، افغانستان و تاجیکستان برداشته‌اند و در انتظار همکاری دیگر فارسی زبانان هستند.