ذخایر آب سنگین؛ گام تازه ایران در نقض برجام

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شورای حکام گزارش داده که ایران یکی دیگر از محدودیت‌های مندرج در برجام را زیر پا گذاشته و ذخایر آب سنگین این کشور از ۱۳۰ تن عبور کرده است.

این آخرین واکنشی است که تهران در اعتراض به خروج یک جانبه آمریکا از توافق اتمی و تشدید تحریم‌های واشنگتن نشان می‌دهد. پیش از این، تهران طی چهار گام، ذخایر اورانیوم غنی‌شده و سطح غنی‌سازی را افزایش داده، تاسیسات فردو را دوباره به راه انداخته و سانتریفیوژهای پیشرفته‌تری به کار گرفته است.

آب سنگین به اندازه اورانیوم حساس نیست و ایران آن را به میزان و خلوص معینی که در برجام مشخص شده، غنی‌ می‌کند. طبق توافق اتمی که سال ۲۰۱۵ منعقد شده، ایران مجاز نیست بیش تر از میزان مورد نیاز خود آب سنگین تولید کند و موظف است مقادیر اضافی را در کشورهای دیگر نگاه‌ دارد. حد مجاز در برجام حدود ۱۳۰ تن آب سنگین است.

ایران روز ۱۶ نوامبر ۲۰۱۹ به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که میزان ذخایر آب سنگین این کشور از ۱۳۰ تن گذشته است. آژانس نیز این خبر را در گزارشی به کلیه اعضا منتقل کرد. به نوشته رویترز، آژانس یک روز بعد با بررسی تاسیسات آب سنگین اراک، میزان ذخایر مربوطه را یک و نیم تن بیش از حد مجاز تشخیص داد.

از آنجا که احتمال داشت رآکتور آب سنگین اراک پلوتونیوم مورد نیاز در ساخت بمب اتمی را تولید کند، قلب آن در چارچوب توافق هسته‌ای با بتن پر شد. این تاسیسات هم اینک بازسازی شده تا چنین احتمالی به حداقل برسد.

آب سنگین به عنوان عامل تعدیل جهت کند کردن فعل و انفعالات در قلب راكتورهای هسته‌ای به کار میرود.  ایران در سال ۲۰۱۶ نیز و زمانی که آمریکا از آن بیرون نیامده بود، سقف تعیین شده ذخایر آب سنگین را نقض کرده بود.