دولت روحانی و معضلی به نام تلگرام

دهم دی ماه (۳۱ دسامبر۲۰۱۷) مدیر تلگرام اعلام کرد که این سرویس پیام رسان با ۴۰ میلیون کاربر فعال در ایران، مسدود شده است. پاول دوروف، بنیان گذار و مدیر آن پیش از انتشار این خبر، با درخواست وزیر فن آوری و ارتباطات ایران برای مسدود کردن چند کانال تلگرامی به دلیل "عدم رعایت قوانین این سرویس" خبر داده بود. شماری از مقامات رسمی ایران تلگرام را مهمترین عامل بروز اعتراض های اخیر در شهرهای مختلف این کشور می دانند.

امام جمعه موقت تهران، احمد خاتمی جمعه ۱۵ دی ماه (۵ ژانویه) تأکید کرد: «فضای مجازی بود که می گفت کجا شلوغ است و کجا شعار می دهند. شما دیدید وقتی فضای مجازی بسته و محدود شد، فتنه هم فروکش کرد.» احمد خاتمی خواستار پیروی ایران از سیاست های چین یا روسیه در مورد فضای مجازی شد و پیشنهاد کرد: «فضای مجازی داشته باشیم، اما سرورش در داخل باشد، چین و روسیه فضای مجازی آوردند و خودشان مدیریت می کنند، چرا اینترنت ملی را نمی آورند؟»

پیشنهاد اینترنت ملی البته از مدتها پیش در ایران مطرح شده است. عدم استقابل کاربران ایرانی از این یکی از دلایل اجرا یا عدم موفق اجرای چنین پیشنهادی است. در عین حال به نظر می رسد محبوبیت سرویس پیام رسان تلگرام و افزایش شمار کاربران در ایران در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی کنترل این سرویس پیام رسان را برای دستگاه های ذی ربط از جمله "کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه" سخت کرده است.

"قطع شبکه های اجتمای دائمی نیست"

محمد جواد آذی جهرمی، وزیر ارتباطات با انشتار پیامی در صفحه توییتر خود تأکید کرده است که " شایعه هایی که در خصوص قطع دائمی شبکه های اجتماعی مطرح می شود صحت ندارد و به نظر می رسد هدف آنها ایجاد نارضایتی های اجتماعی و بدبینی عمومی است." اما دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، عبدالصمد خرم آبادی نظر دیگری دارد.

او با انتشار پیامی اعلام کرده است: «دستور مسدود سازی تمام کانال های تلگرامی که در چند روز اخیر دعوت به خشونت و ترور و اغتشاش می کردند از مدت ها قبل توسط مراجع قضایی صادر و به وزیر وقت ارتباطات ابلاغ شده بود ولی متاسفانه اقدام موثری به عمل نیامد.» 

دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه همزمان تأکید کرده است: «به لحاظ اهمیتی که سازماندهی و برنامه ریزی دشمنان در تلگرام داشت اوایل سال ۱۳۹۶ این موضوع را رسانه ای کردم و بارها اعلام کردم حدود ۸ هزار از پانصد هزار کانال در شبکه اجتماعی تلگرام علیه امنیت کشور و مقدسات اسلامی و عفت و اخلاق عمومی در حال فعالیت بوده و مشغول سازماندهی وتخریب کشور در فضای مجازی هستند اما متاسفانه هم وزیر سابق و هم وزیر لاحق ارتباطات و فناوری اطلاعات در مقابل اجرای دستورات مقاومت کردند.»

کنترل تمامی فعالیت ها

بخشی از کانال هایی که دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه آنها را به فعالیت "علیه امنیت کشور و مقدسات اسلامی و عفت و اخلاق عمومی" متهم کرده است کانال های کسب وکارهای نوپا در ایران هستند که در شبکه های مجازی هدایت می شوند. از جمله کانال های فروش صنایع دستی یا پوشاک زنانه با مد روز.

گفته می‌شود که حدود ۱۰ تا ۱۵ هزار کسب و کار نوپا تنها در تلگرام فعال هستند که با مسدود شدن این شبکه از پنج روز پیش به شدت متضرر شده اند.
محمد جواد آذی جهرمی خود اذعان کرده بود که "یکی از جهت گیری های دولت برای حل معضل بیکاری توسعه کسب کارهای نوپا و تقویت فضای مجازی بوده و خواهد بود." به نظر می رسد دستاورد دولت روحانی در حمایت از این اقتصاد نوپا در فضای مجازی چندان مورد حمایت لایه های محافظه کار حکومت که خواستار کنترل تمامی فعالیت ها از جمله فعالیت های اقتصادی هستند، نیست.