دور‌ه‌های کارآموزی؛ فرصت یا بیگاری؟

یکی از مراحل تعیین‌کننده برای ورود به بازار کار آلمان گذراندن دوره‌های کارآموزی است. دوره‌های کارآموزی برای دانش‌آموختگان دانشگاه‌های آلمان را می‌توان به دو دوسته تقسیم کرد. دسته‌ی اول دوره‌هایی هستند که دانشجویان دانشگاه‌های آلمان در طول دوران تحصیل‌ خود موظف به گذراندن آن‌ها هستند. غالبا این دور‌ه‌ها جزو واحدهای درسی محسوب می‌شوند.

دسته‌ی دوم دوره‌های کارآموزی هستند که دانش‌آموختگان آنها را پس از اتمام دوران تحصیل و با هدف آمادگی برای ورود به بازار کار می‌گذرانند. آنا سانسیلو، یکی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه بن در آلمان است که به تازگی دوران دانشگاه را در رشته‌ی زبان و ادبیات آلمانی به پایان رسانده است. این دانشجوی ۲۵ ساله تصمیم گرفته، پیش از اشتغال در رشته‌ی تحصیلی‌ خود، دوره‌ا‌ی برای کارآموزی در انیستیتو گوته‌ی آلمان بگذراند. آنا برای کار در این موسسه‌ی فرهنگی حقوق دریافت نمی‌کند، اما گذراندن آن را برای آشنایی با زمینه‌ی شغلی‌اش لازم می‌داند: « من از ماه سپتامبر امسال در دوره‌ی کارشناسی‌ارشد در رشته‌ی آموزش زبان آلمانی مشغول به تحصیل می‌شوم. فکر کردم ‌خوب است با گذراندن این دوره‌ی کارآموزی، از زمانی که در اختیار دارم مفیدتر استفاده کنم.»

آموزش زبان آلمانی به خارجی‌ها هدف و آرزوی آنا بوده که حالا با کار در انستیتو به واقعیت بدل شده است. بنا به آمار منتشر شده از سوی بنیاد هانس بوکلر، آنا جزو یک سوم از دانش‌آموختگان دانشگاه‌های آلمان محسوب می‌شود که پس از اتمام دوران تحصیل، شرکت در دوره‌های کارآموزی را به ورود مستقیم به بازار کار ترجیح داده‌اند.

سوء استفاده از نیروهای کار ارزان

به اعتقاد کلاودیا بُگدان، مسئول پژوهشی بنیاد هانس بوکلر، بخش زیادی از دانش‌آموختگان دانشگاه‌های آلمان پس از دوران تحصیل ترجیح ‌می‌دهند به کسب تجربه در زمینه‌ی شغلی آینده‌ خود بپردازند و پس از کارآموزی وارد بازار کار شوند. این مسئول آموزشی در کنار مفید دانستن دوره‌های کارآموزی، از عدم پرداخت حقوق به کارآموزان جوان گلایه می‌کند. به گفته‌ی کلاودیا بگدان، از هر پنج کارآموز چهار نفر به طور دائم و تمام وقت کار می‌کنند و این در حالی است که یا حقوقی از سوی کارفرما پرداخت نمی‌شود و یا میزان حقوق متناسب با کار ارائه شده نیست.

البته کم و کیف دوره‌های کارآموزی به نسبت رشته‌های تحصیلی متفاوت است. در رشته‌های فنی و مهندسی کمتر پیش می‌آید که دانش‌آموختگان پیش از ورود به بازار کار علاقمند به دوره‌های کارآموزی باشند. اما در رشته‌های علوم انسانی و هنر، تعداد این دوره‌ها و علاقه‌مندان به شرکت در آن‌ها بیشتر است.

آنا سانسیلو از اینکه برای کار در انیستیتو گوته حقوق دریافت نمی‌کند، ناراضی نیست. او معتقد است، سرمایه‌گذاری واقعی برای آینده‌اش در واقع همین دوره‌ی کارآموزی است که در این موسسه‌ی فرهنگی می‌گذراند. البته مسئولان آموزشی بر این باورند که عدم پرداخت حقوق به کارآموزان نباید به یک عادت تبدیل شود.

این بحث به هر سو که کشیده شود، دانستن یک نکته برای دانش‌آموختگان دانشگاه‌های آلمان مهم است و آن اینکه علاوه بر مدرک تحصیلی، تاییدیه گذراندن دوره‌ی کارآموزی در رشته‌ی دانشگاهی می‌تواند شرایط را برای ورود به بازار کار آسان‌تر کند.

KB/MDM