دو هفته پس از زلزله: سرما و بی‌سرپناهی بزرگترین دغدغه مردم
۱۳۹۶ آذر ۷, سه‌شنبه
بیش از دو هفته از وقوع زلزله در استان کرمانشاه می‌گذرد. طبق آخرین آمار روابط عمومی سازمان پزشکی قانونی ایران، تا روز ششم آذر، ۴۸۳ نفر در این زلزله جان باخته و ۱۴ هزار و ۶۸۱ تن مصدوم شده‌اند. نزدیک به ۴۰ هزار خانه از ۵۰ تا ۱۰۰ درصد تخریب شده و ۹۰ هزار نفر نیز بی‌خانمان شده‌اند.
بیشترین تعداد کشته‌شدگان و نیز بالاترین میزان تخریب متعلق به شهرستان سرپل ذهاب است.
روز سه‌شنبه ۷ آذر دویچه وله با یک فعال اجتماعی که برای امدادرسانی به سرپل ذهاب رفته، تلفنی گفت‌وگو کرده است. حبیب‌الله فاتح وضعیت منطقه را ۱۶ روز پس از وقوع زلزله تشریح کرد.
به گفته فاتح، کمک‌های مردمی در روزهای اول بسیار خوب بوده و حتی مازاد بر نیاز هم بوده به طوری که برخی از آنها از بین رفته است چرا که محلی برای انبار کردن آنها وجود ندارد.
او می‌گوید در حال حاضر منطقه از غذا و آب آشامیدنی اشباع است اما نیاز به سرپناه از همه نیازها بالاتر است چرا که فصل سرما از راه رسیده است. به گفته فاتح اکثر خانه‌های سرپل ذهاب تخریب شده‌اند و آنهایی هم که سرپا مانده‌اند به گفته بازرس اعزامی به منطقه، باید تخریب شده و از نو ساخته شوند یعنی تقریبا تمامی خانه‌ها یا تخریب شده یا باید تخریب شوند.
چهار روز پس از وقوع زلزله، محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت اعطای ۱۰ میلیون تومان وام قرض‌الحسنه (بدون بهره) و نیز پرداخت ۲۵ میلیون تومان وام به هر خانوار روستایی و ۳۵ میلیون تومان به هر خانوار شهری با بهره ۴ درصد را وعده داد.
اما پرسش اصلی اینجاست که بازپرداخت این وام‌ها از سوی کسانی که همه چیزشان را در زلزله از دست داده‌اند چگونه صورت خواهد گرفت؟
فاتح می‌گوید اکثر مردم این منطقه ممر درآمدشان را از دست داده‌اند؛ اگر مغازه داشتند تخریب شده، حوضچه‌های پرورش ماهی که یک منبع درآمد در این منطقه است، ویران شده‌اند، دامداران دام‌هایشان را از دست داده‌اند، زمین‌های کشاورزی از بین رفته. با این اوصاف خانواده‌ها چگونه می‌خواهند این وام‌ها را بازپرداخت کنند؟
این فعال اجتماعی می‌گوید الان دغدغه اصلی مردم این مناطق، مسکن و سرپناهشان است.
ارسال کانکس برای سرپناه موقت مردم چقدر می‌تواند این دغدغه را لااقل برای کوتاه مدت رفع کند؟
حبیب‌الله فاتح می‌گوید: «کانکس را نمی‌شود مثل لباس جایی انبار کرد یا مثل سایر کمک‌ها کنار خیابان رها کرد. نکته بعدی این است که خود کانکس می‌تواند ساختار و بافت یک روستا یا شهر را تغییر دهد. الان در بعضی مناطق که خیلی کانکس فرستاده شده، شهرهای کانکسی دارد به وجود می‌آید. استفاده از کانکس اگر ساختارمند و سازمان‌یافته باشد می‌تواند برای میان‌مدت کمک کند.»
مشکل دفع زباله و سرویس‌های بهداشتی
معاون وزیر بهداشت گفته است، نبود سرویس بهداشتی و سیستم جمع‌آوری زباله باعث شیوع بیماری در مناطق زلزله‌زده خواهد شد.
ابراهیم شکیبا، رییس مرکز بهداشت استان کرمانشاه نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا گفته: «در مناطق زلزله‌زده زباله‌ها به خوبی جمع‌آوری نمی‌شود و فاضلاب نیز به شکل بهداشتی دفع نمی‌گردد و این امر می‌تواند اپیدمی وبا را به دنبال داشته باشد.»
شکیبا همچنین گفته در مناطق زلزله‌زده سرویس‌های بهداشتی به تعداد کافی وجود ندارد و دفع فاضلاب نیز به شیوه بهداشتی انجام نمی‌شود.
حبیب‌الله فاتح می‌گوید به ضرس قاطع نمی‌تواند بگوید جاهایی هستند که هنوز توالت و حمام صحرایی برایشان کار گذاشته نشده اما احتمال می‌دهد روستاهای دورافتاده که دسترسی به آنها مشکل است، هنوز این امکانات را نداشته باشند.
این فعال اجتماعی درباره دفع زباله نیز به مشکل آواربرداری اشاره می‌کند و می‌گوید: «سه روز اول اصلا آواربرداری وجود نداشت. الان هم خیلی کند پیش می‌رود. وقتی یک بخش درست کار نکند، روی بخش‌های دیگر هم تاثیر می‌گذارد. بنابراین دفع زباله هم به خاطر وجود آوار نمی‌تواند درست انجام شود.»
تولید زباله پنج برابر شده است
نماینده معاونت خدمات شهری در شهرهای زلزله‌زده استان کرمانشاه گفته تولید زباله در سرپل ذهاب پنج برابر شده است. به گزارش روزنامه شهروند بخشی از این افزایش تولید زباله مربوط به نخاله‌های ساختمانی است و بخش دیگری بقایای کمک‌های مردمی از قبیل لباس‌های دست دوم، ظروف یک بار مصرف و بطری‌های آب معدنی است.
به گفته یکی دیگر از مسئولان شهرداری سرپل ذهاب نیز پوشاک دست دوم و کهنه‌ای که در بسته‌های کمک‌های مردمی بود حالا به یکی از مشکلات اصلی مناطق زلزله‌زده تبدیل شده است: «پوشاک کهنه همین‌طور در معابر شهر رهاست و مشکلی هم به مشکلات اینجا اضافه کرده است.»
شهردار سرپل ذهاب اما گفته در حال رایزنی برای خرید دستگاه‌های دفع زباله هستند و این مشکل به زودی برطرف خواهد شد.
کودکانی که مدرسه ندارند
هفته گذشته مدیرکل آموزش و پرورش استان کرمانشاه از آمادگی این نهاد برای بازگشایی مدارس مناطق زلزله‌زده استان از روز شنبه چهارم آذر خبر داد.
سلیمان محبی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، تاکید کرد که در هفته گذشته به جز مدارس مناطق زلزله زده سرپل‌ذهاب و ثلاث باباجانی تمامی مدارس استان دایر بوده است.
حبیب‌الله فاتح که در منطقه حضور دارد اما می‌گوید مدارس باز هستند اما اغلب به ستاد جمع‌آوری کمک‌های مردمی و امداد بدل شده‌اند و یا مردم در آنجا اسکان داده شده‌اند. در حقیقت مدارس این مناطق تغییر کاربری داده‌اند.
او می‌گوید حداقل در سرپل ذهاب مدرسه‌ای را ندیده که کلاس درس در آن دایر باشد.
نیازهای اصلی مردم زلزله‌زده
با گذشت ۱۶ روز از وقوع زلزله در استان کرمانشاه، حبیب‌الله فاتح می‌گوید منطقه از مواد غذایی و آب معدنی اشباع شده است اما با شروع فصل سرما نیاز به وسایل گرمایشی و لباس گرم بیش از پیش خواهد شد.
او همچنین از خانواده‌هایی می‌گوید که به هر علتی برای گرفتن کمک پیش‌قدم نمی‌شوند و در نتیجه بدون کمک می‌مانند. این فعال اجتماعی می‌گوید حضور در منطقه و تلاش برای شناسایی این خانواده‌ها شاید بتواند اندکی از سنگینی و سرمای آواری را که بر آنان فرود آمده کمتر کند.